Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

Levadurapaj celulata estudianaca sinchimi can. Levadurapaj célula chaupipica ADN nishcami tiyan. Cai ADN-mi celulamanca imata rurana cashcata ricuchin. Cada celulami causashpa catingapajca huaquin quimicocunata o sustanciacunataca alimentota ruran.

¿Causaimantaca imatataj yachai tucunchij?

¿Causaimantaca imatataj yachai tucunchij?

Cai Allpapica tucui laya causaita charijcunami tiyan. Maijancunaca huiñarishpa, cuyurishpa, mirarishpami cai Allpa alaja ricurichun ayudan. Cunan punllacunapica causaita charijcunamantaca achcatami yachai tucunchij. Chaicunata ricushpami causai ima shina tiyai callarishcata ashtahuan intindishun.

Causaita charijcunata ricushpaca chaicunata pi rurashcatami intindinchij. Causaita charijcunaca uchilla celulacunatami charincuna. Cai celulacunaca uchilla maquinacuna shinami trabajan. Celulacuna chꞌican chꞌican ruraicunata pajtachishcamantami causaita charijcunaca causashpa, mirarishpa cati tucun. Por ejemplo, tandata rurangapaj levadurapi yuyai. Levaduraca shuj celulallatami charin. Cai celulaca causaitami charin. Levadurapaj celulahuan, gentecunapaj celulacunahuan chꞌimbapurashpaca levadurapaj celulata estudianami ashtahuan jahualla shina ricurin. Shinapish levadurapaj celulata estudianapish sinchimi can. Levadurapaj célula chaupipica ADN nishcami tiyan. Cai ADN-mi celulamanca imata ruranata ricuchin. Cada celulami causashpa catingapajca huaquin quimicocunata o sustanciacunataca alimentota ruran. Pero alimentota mana charishpaca cai celulacunaca asha asha trabajanata saquishpami dormicuj shina tucun. Levadurapaj célula chashna dormicuj shina saquirishcamantami levadurataca achca tiempota huaquichishpa chari tucunchij. Pero tandata rurangapaj levadurata utilizajpica levadurapaj celulaca cutinmi trabajai callarin.

Cientificocunaca achca huatacunatami gentecunapaj celulacuna ima shina funcionajta intindisha nishpa levadurapaj celulacunata estudiashcacuna. Suecia llajtapi saquirij Universidad Tecnológica Chalmers nishcapica Ross King runaca Inteligencia Artificial nishca materiatami yachachin. Paica: “Achca cientificocuna tiyajpipish levadurallapaj celulallatapish mana estudiai tucushcacunachu” ninmi.

¿Levadurapaj celulallapish ima shina funcionajta ricushpaca nachu caicunata pi rurashcata cringui? ¿O cai celulacunaca yangamantallachu ricurishcanga?

Causaica causaillamantami shamui tucun. ADN nishcaca nucleótidos nishca moleculacunatami charin. Gentecunapaj cada celulami 3.200 millones nucleotidocunata charin. Cai nucleotidocunaca ima shina proteinacunata, enzimacunata ruranatami celulaman ricuchin.

Cientificocunaca: “Cai nucleotidocuna achca millón cutincuna tandanacushpaca shuj cutinllami ADN nishcata rurai tucunman” nincunami. Pero caica mana nunca chashna tucungachu.

Cientificocunaca imata rurashpapish causaitaca mana cui tucushcacunachu.

Gentecunapaj causaica maravillami can. Gentecunallami alaja cosascunata rurai tucunchij. Shujtajcunahuanpishmi parlai tucunchij. Ima shina sintirishcata, imata yuyashcatapishmi huillai tucunchij. Gentecunallami ima mishquita micushpa, ima mishquita ashnachishpa, alajata uyashpa, sumaj colorcunata o lugarcunata ricushpaca cushilla sintirinchij. Shinallataj shamuj punllacunapi imata ruranata, ima shina cushilla causanatapishmi yuyanchij.

¿Imatataj ninguiman? ¿Gentecunaca huahuacunata charishpa, causashpa catingapajllachu tucui caicunataca ñapish rurai callarircanchijlla? ¿O ñucanchijtaca maijanchu achcata cꞌuyashcamanta chashna rurashcanga?