Tongana mo gi awango so apeut ti aidé mo ti hon ndö ti vundu ti mo, peut-être mo yeke wara ande ni gbani. Ambeni wango ni apeut ti aidé mo ahon ambeni. Peut-être a yeke ndali ti so fason ti sarango vundu ti zo oko oko ayeke nde nde. Mbeni wango apeut ti marché na mbeni zo, me na mbeni zo nde apeut ti marché ape.

Atâa so kue, ambeni wango ayeke dä so a bâ so amarché na gbâ ti azo. Azo so ayeke mû wango na azo ti hon ndö ti vundu ti ala amanke ka ti fa ni ape, nga awango ni so ague oko na amama-ndia so ayeke na yâ ti Bible, so zo apeut ti sara confiance na ni.

• Ambeni wandara abâ sarango tongaso tongana kota ye so apeut ti aidé zo ti hon ndö ti vundu ti lo. Me a peut ti si so na ambeni temps, mo ye ti duti gï mo oko. Bê ti mo apeut même ti son tongana azo aye ti aidé mo.

• Pensé ape so mo doit ti duti gï lakue na terê ti azo si. Me na mbage, duti lakue yamba na azo ape. Ti tâ tënë ni, mo yeke duti ande na bezoin ti ala. Na nzoni bê, fa na ala nyen la mo bezoin nga nyen la mo bezoin ape.

• Ti lingbi na bezoin ti mo, bâ ngoi oke la mo yeke mû ti duti na azo nga ngoi oke la mo yeke mû ti duti gï mo oko.

MAMA-NDIA TI BIBLE: “Azo use ayeke nzoni ahon zo oko . . . Tongana mbeni oko atï, mba ti lo alingbi ti yô lo na nduzu.”​—Zo-ti-fa-tene 4:9, 10.

• Ti te mara ti akobe nde nde apeut ti aidé mo ti hon ndö ti gingo bê ti mo. Te alê ti keke nde nde, akugbe ti kasa wala akobe so graisse ayeke dä mingi ape.

• Nyon ngu mingi.

• Tongana nzara ti kobe asara mo mingi ape, te ni kete kete. Mo peut nga ti hunda docteur ti mo ti fa na mo ambeni vitamine so mo peut ti nyon. a

• Ti tambela na loro loro wala ti sara ambeni sport apeut ti sara si zo atomba asioni pensé. Ti ambeni zo, sport apeut ti aidé ala ti gbu li na ndö ti changement so asi na yâ ti gigi ti ala so; ti ambeni, sport amû lege na ala ti pensé ahon ndö ni ape.

MAMA-NDIA TI BIBLE: “Zo ake tere ti lo lâ oko pëpe, me lo mû kobe na ni, lo bata ni”.​—aÉphésien 5: 29, La Sainte Bible en sango.

• Ti lango ayeke kota ye mingi. Me ti azo so ayeke na kota vundu, ala yeke na bezoin ti lango encore mingi ndali ti so vundu ayeke fatigué zo ngangu.

• Sara hange ti nyon sämba mingi nga na ambeni ye so apeut ti sara si lango agbu mo ape.

MAMA-NDIA TI BIBLE: “Ti wu terê kete ayeke nzoni ahon sarango kua ahon ndö ni nga na tombango peko ti pupu.”​—Zo-ti-fa-tene 4:6.

• Hinga so fason so zo oko oko ayeke fa na vundu ti bê ti lo ayeke nde nde. A yeke na zo oko oko ti hinga nyen la lo peut ti sara ti hon ndö ti vundu ti lo.

• Ambeni zo abâ so ti fa vundu ti bê ti ala na azo ayeke aidé ala ti hon ndö ni, me ti ambeni ala ye ti fa ni ape. Ambeni wandara atene so tongana mbeni zo aye ti hon ndö ti vundu ti lo, a yeke kota ye ti tene lo sara tënë ni azo; me ambeni atene ti ala nga nde. Tongana mo bezoin ti fa tënë ti bê ti mo na mbeni zo, me si mo yeke gi bê ti mo, peut-être a yeke duti ande ngangu ape tongana mo komanse ti fa ni yeke yeke na mbeni kota kamarade ti mo.

• Ambeni zo abâ so ti toto ayeke aidé ala ti hon ndö ti vundu ti ala, me ambeni abâ so ala peut ti hon ndö ti vundu ti ala même si ala toto mingi ape.

MAMA-NDIA TI BIBLE: “Zo wani la ahinga vundu so ayeke na bê ti lo.”​—aProverbe 14:10.

• Ambeni zo so ayeke na vundu ayeke gi ti nyon sämba ahon ndö ni wala ti nyon mbangi tongaso si vundu ti ala ni adiminué. Me, aye ni so ayeke sara sioni gï na mo wani. Dengo bê so zo ayeke wara na lege ti aye ni so ayeke ninga ka ape nga ayeke ga gï na akota kpale. Tara ti kaï agingo bê ti mo sân ti sara ambeni ye so ayeke sara sioni na mo.

MAMA-NDIA TI BIBLE: “Zia e sukula e mveni ti lungula sioni kue.”​—2 aCorinthien 7:1, La Sainte Bible en sango.

• Ambeni zo abâ so ti pensé mingi pëpe na ndö ti choc so ala wara, a yeke bien ti tene ala mû mbeni ngoi ti sara ambeni ye so apeut ti sara si ala pensé mingi ape na ndö ti vundu ti ala ni.

• Bê ti mo apeut ti dë kete tongana mo gi ti wara afini kamarade wala mo kpengba songo ti mo na angbene kamarade ti mo, wala tongana mo gi ti hinga ti sara ambeni ye wala mo sara ambeni ye ti passé na temps.

• Tongana temps ayeke hon, peut-être mo yeke bâ so aye achangé. Mo peut ti bâ so teti mbeni ngoi so aninga, mo girisa na ndö ti vundu ti mo ni nga ayeke si tongaso fani mingi; ye so afa so vundu ti mo ni ayeke hon yeke yeke la.

MAMA-NDIA TI BIBLE: “Ngoi ayeke dä ndali ti ye oko oko kue, . . . ngoi ti toto, na ngoi ti hengo ngia; ngoi ti toto na vundu, na ngoi ti dodo.”​—Zo-ti-fa-tene 3:1, 4.

• Tongana lege ayeke dä, kiri mo sara aye so mo yeke sara ka kozo.

• Tongana mo lango na l’heure so mo yeke lango ka na ni, mo bata programme ti kua nga na ti ambeni ye nde so mo yeke sara ka, peut-être mo yeke bâ ande so aye ayeke kiri na place ni na yâ ti dutingo ti mo.

• Tongana mo ngbâ ti sara aye so apeut ti sara nzoni na mo nga na amba ti mo, a peut ti sara si mo sara vundu mingi ape.

MAMA-NDIA TI BIBLE: “A yeke ngangu ti tene lo bâ tongana nyen alango ayeke hon, ndali ti so tâ Nzapa asara si bê ti lo ayeke lakue gï na ngia.”​—Zo-ti-fa-tene 5:20.

• Gbâ ti azo so amû akota desizion hio na peko ti so ala perdre mbeni zo ti ala aregretté na pekoni.

• Tongana lege ayeke dä, ku ngoi ahon kamême kete awe si mo quitté da ti mo, wala mo changé kua ti mo wala mo mû aye ti wakuâ ni na mbeni zo nde wala mo bi ni.

MAMA-NDIA TI BIBLE: “Tongana azo so asara kua ngangu aleke gere ti akua ti ala, ye ni ayeke ga gï nzoni, me azo kue so adö terê ti sara ye ayeke tï biani na yâ ti yere.”​—aProverbe 21:5.

• Gbâ ti azo so mbeni zo ti ala kui abâ so ayeke bien ti tene ala sara ambeni ye so apeut ti sara si ala bata souvenir ti zo ti ala ni.

• Bê ti mo apeut ti dë tongana mo sara album ti afoto wala mo sû mbaï ti ambeni ye so asi, so mo ye ti ngbâ ti rappelé na ni.

• Bata aye so apeut ande ti rappelé na mo apendere souvenir ti zo ni, na kiri mo bâ ni na mbeni ngoi so mo bâ so mo peut ti bâ ni senge.

MAMA-NDIA TI BIBLE: “Dabe ti mo na angoi ti giriri.”​—Deutéronome 32:7.

• Mo peut ti gbu li ti mo ti bâ wala mo peut ti mû congé.

• Tongana a yeke ngangu ti mû yongoro congé, peut-être teti lango oko wala use tongaso mo peut ti sara ambeni ye so alingbi ti ga na mo ngia, na tapande ti gue ti bâ ambeni ndo, ti fono na yanga ti ngu wala ti tene mo na akamarade ti mo asara mbeni kete voyage na ala kiri na yâ ti oko lango ni.

• Même tongana mo sara ambeni ye nde na aye so mo yeke sara ka, a peut ti aidé mo ti hon ndö ti vundu ti mo.

MAMA-NDIA TI BIBLE: “Ala ga ala duti na mbeni ndo so zo ayeke dä pëpe na ala wu terê ti ala kete.”​—Marc 6:31.

• Girisa ape so, angoi kue so mo yeke mû ti aidé na azo apeut ti sara si mo sentir terê ti mo bien ahon ti kozo.

• Mo peut ti komanse ti mû maboko na azo so tënë ti kuâ ti zo ti mo ni asara nga ala vundu, na tapande akamarade wala afami so abezoin ti fa vundu ti bê ti ala na mbeni zo so apeut ti comprendre vundu ti bê ti ala.

• Tongana mo mû maboko na azo nga mo dë bê ti ala, a yeke sara si mo yeke na ngia nga mo yeke bâ so mo peut ti sara ambeni nzoni ye na yâ ti gigi ti mo.

MAMA-NDIA TI BIBLE: “Mungo ye na zo aga na ngia mingi ahon warango ye na tïtî zo.”​—Kusala 20:35.

• Vundu apeut ti sara si mo kiri mo hinga nzoni mingi aye so ayeke biani kota ye na yâ ti gigi ti mo.

• Gbu li na ndö ti gigi ti mo.

• Tongana bezoin ni ayeke dä, changé aye na yâ ti aye so mo bâ ayeke kota ye na yâ ti gigi ti mo.

MAMA-NDIA TI BIBLE: “A yeke nzoni ti gue na da so a toto kuâ dä ahon ti gue na da so matanga ayeke dä, ndali ti so fini ti azo kue ayeke hunzi na kuâ, na a yeke nzoni azo so ayeke na fini agbu li nzoni na ndö ni.”​—Zo-ti-fa-tene 7:2.

 Ti tâ tënë ni, mbeni ye apeut ti zi vundu so ayeke na bê ti mo kue kue kue ape. Me, gbâ ti azo so aperdre mbeni zo ti ala ayeda biani so tongana zo asara ambeni ye, tongana ti so a londo ti fa ni na yâ ti mbage so, a yeke sara si bê ti lo adë. A yeke tâ tënë so aye so a londo ti fa so la ayeke pëpe aye kue so zo apeut ti sara ti tene vundu ti bê ti lo adë. Me, tongana mo tara ti sara ye alingbi na ambeni wango ni so, peut-être mo yeke bâ ande so bê ti mo ayeke dë kamême.