Alu i mataupu o loo iai

Pe e Faamaonia i Valoaga e Faatatau i le Mesia, o Iesu o le Mesia?

Pe e Faamaonia i Valoaga e Faatatau i le Mesia, o Iesu o le Mesia?

Tali a le Tusi Paia

 Ioe. A o iai Iesu i le lalolagi, na ia faataunuuina le tele o valoaga e faatatau i le “Mesia le Taʻitaʻi,” o lē o le a fai ma “Faaola o le lalolagi.” (Tanielu 9:25; 1 Ioane 4:14) Ina ua mavae foʻi lona maliu, na faaauau pea ona ia faataunuuina valoaga e faatatau i le Mesia.​—Salamo 110:1; Galuega 2:34-36.

 O le ā le uiga o le “Mesia?”

 O le upu Eperu Ma·shiʹach (Mesia) ma le upu Eleni Khri·stos (Keriso) e uiga atu i “Lē ua Faauuina.” O lona uiga, e faasino atu “Iesu Keriso” iā “Iesu o Lē ua Faauuina” po o “Iesu le Mesia.”

 I taimi o le Tusi Paia, e masani ona faauuina se tasi e ala i le liligiina o le suāuu i lona ulu, pe a filifilia mo se tulaga pule. (Levitiko 8:12; 1 Samuelu 16:13) Na filifilia e le Atua Iesu e avea ma Mesia, o se tulaga pule maualuga. (Galuega 2:36) Peitaʻi, e leʻi faauuina Iesu e ala i le liligiina ai o se suāuu, ae na faauuina e le Atua e ala i le agaga paia.​—Mataio 3:16.

 Pe e mafai ona faataunuuina e ni tagata se toʻatele valoaga e faatatau i le Mesia?

 E leai. E pei lava ona faamaonia e se tulagālima se tagata se toʻatasi, e na o le toʻatasi foʻi le Mesia po o le Keriso e mafai ona faataunuuina valoaga a le Tusi Paia. Peitaʻi, ua lapataʻi mai le Tusi Paia e faatatau i ‘⁠Keriso pepelo ma perofeta pepelo, latou te faia faailoga tetele ma mea ofoofogia ina ia faasesē ai, e oo lava i ē ua filifilia pe afai e mafai.’​—Mataio 24:24.

 Po o le a aliaʻe mai le Mesia i le lumanaʻi?

 E leai. Na valoia mai i le Tusi Paia o le a tupuga mai le Mesia iā Tavita, le tupu o Isaraelu. (Salamo 89:3, 4) Peitaʻi, ua lē o toe iai faamaumauga o gafa o Iutaia lea e aofia ai ma Tavita. Atonu na faatamaʻia ina ua faatoʻilaloina e Roma Ierusalema i le 70 T.A. a Talu mai lenā taimi, na lē mafai ona faamaonia e se tasi pe e tupuga mai o ia i le aiga tautupu o Tavita. E ui na iai pea na faamaumauga i taimi o Iesu, ae e leai ma se tasi o ona fili na mafai ona faamaonia e leʻi tupuga mai o ia i le gafa o Tavita.​—Mataio 22:41-46.

 E fia valoaga o loo i le Tusi Paia e faatatau i le Mesia?

 E lē mafai ona tatou faitauina se numera patino o valoaga e faatatau i le Mesia. Mo se faataʻitaʻiga, e eseese auala e faitau ai e tagata le aofaʻiga o valoaga e oo lava i valoaga faatatau atu i le Mesia. O loo taʻua i le Isaia 53:2-7 le tele o vala faavaloaga e iloa ai le Mesia. E ono manatu nisi i lenei mau o se valoaga se tasi, ae e manatu foʻi nisi o ni valoaga eseese.

 Nisi o valoaga e faatatau i le Mesia na faataunuuina e Iesu

Valoaga

Mau

Faataunuuga

Fanau a Aperaamo

Kenese 22:17, 18

Mataio 1:1

Tupuga mai iā Isaako le atalii o Aperaamo

Kenese 17:19

Mataio 1:2

Fanau mai le ituaiga o Iuta i Isaraelu

Kenese 49:10

Mataio 1:1, 3

Tupuga mai le gafa tautupu o Tavita

Isaia 9:7

Mataio 1:1

Fanau mai i se taupou

Isaia 7:14

Mataio 1:18, 22, 23

Fanau i Peteleema

Mika 5:2

Mataio 2:1, 5, 6

E taʻua o ia o Emanuelu b

Isaia 7:14

Mataio 1:21-23

E lē taualoa

Isaia 53:2

Luka 2:7

E fasiotia pepe pe a mavae lona fanau mai

Ieremia 31:15

Mataio 2:16-18

E valaauina o ia mai Aikupito

Hosea 11:1

Mataio 2:13-15

E taʻua o ia o le Nasareta c

Isaia 11:1

Mataio 2:23

Na muamua atu iā te ia se avefeʻau

Malaki 3:1

Mataio 11:7-10

Faauuina o se Mesia i le 29 T.A. d

Tanielu 9:25

Mataio 3:13-17

Faamautinoa mai e le Atua, o ia o Lona Alo

Salamo 2:7

Galuega 13:33, 34

Maelega mo le fale o le Atua

Salamo 69:9

Ioane 2:13-17

Faalauiloa atu le tala lelei

Isaia 61:1

Luka 4:16-21

Aumaia se malamalama tele e ala i le talaʻiga i Kalilaia

Isaia 9:1, 2

Mataio 4:13-16

Faia vavega e pei o Mose

Teuteronome 18:15

Galuega 2:22

I le pei o Mose, na ia faailoa mai manatu o le Atua

Teuteronome 18:18, 19

Ioane 12:49

Faamālōlōina le tele o maʻi

Isaia 53:4

Mataio 8:16, 17

E leʻi faauaʻi atu tagata iā te ia

Isaia 42:2

Mataio 12:17, 19

Faaalia le alofa mutimutivale iā i latou na mafatia

Isaia 42:3

Mataio 12:9-20; Mareko 6:34

Faaātagia mai le faamasinotonu o le Atua

Isaia 42:1, 4

Mataio 12:17-20

O se Faufautua Lelei

Isaia 9:6, 7

Ioane 6:68

Faalauiloa atu le suafa o Ieova

Salamo 22:22

Ioane 17:6

Aʻoaʻo atu e ala i talafaatusa

Salamo 78:2

Mataio 13:34, 35

O se Taʻitaʻi

Tanielu 9:25

Mataio 23:10

E lē talitonu le toʻatele o tagata iā te ia

Isaia 53:1

Ioane 12:37, 38

Maa tulimanu sili

Isaia 8:14, 15

Mataio 21:42-44

Teena e tagata

Salamo 118:22, 23

Galuega 4:10, 11

E inosia fua o ia

Salamo 69:4

Ioane 15:24, 25

Afio atu i Ierusalema o se tupu a o tiʻetiʻe i se asini

Sakaria 9:9

Mataio 21:4-9

Viiviia e tamaiti

Salamo 8:2

Mataio 21:15, 16

Afio mai i le suafa o Ieova

Salamo 118:26

Ioane 12:12, 13

Faalataina e se uō vavalalata

Salamo 41:9

Ioane 13:18

Faalataina i tupe siliva e 30 e

Sakaria 11:12, 13

Mataio 26:14-16; 27:3-10

Na tuua o ia e ana uō

Sakaria 13:7

Mataio 26:31, 56

Na tuuaʻia sesē o ia e molimau pepelo

Salamo 35:11

Mataio 26:59-61

E leʻi tali atu o ia i tuuaʻiga

Isaia 53:7

Mataio 27:12-14

Na latou tuufeanu iā te ia

Isaia 50:6

Mataio 26:67; 27:27, 30

Na latou tā i lona ao

Mika 5:1

Mareko 15:19

Na sasaina o ia

Isaia 50:6

Ioane 19:1

E leʻi tali atu i ē na sasaina o ia

Isaia 50:6

Ioane 18:22, 23

Na aufaatasi taʻitaʻi o malo e tetee atu iā te ia

Salamo 2:2

Luka 23:10-12

Na tutuʻi ona lima ma ona vae i se laau e faapuapuagatia ai

Salamo 22:16

Mataio 27:35; Ioane 20:25

Na latou faia se vili i lona ofu

Salamo 22:18

Ioane 19:23, 24

Faitauina faatasi ma tagata solitulafono

Isaia 53:12

Mataio 27:38

Inosia ma faileagaina

Salamo 22:7, 8

Mataio 27:39-43

Puapuagatia mo tagata agasala

Isaia 53:5, 6

1 Peteru 2:23-25

Na pei ua tuulafoaʻiina e le Atua

Salamo 22:1

Mareko 15:34

Na faainuina i le vineta ma le uaina ua fefiloi ma laau oona

Salamo 69:21

Mataio 27:34

Na ia lagona le fia inu a o leʻi maliu

Salamo 22:15

Ioane 19:28, 29

Tuuina atu lona agaga i le Atua

Salamo 31:5

Luka 23:46

Na ia foaʻi atu lona ola

Isaia 53:12

Mareko 15:37

Saunia le togiola e aveesea ai le agasala

Isaia 53:12

Mataio 20:28

E leʻi gauia ona ivi

Salamo 34:20

Ioane 19:31-33, 36

Tutuʻi i le tao

Sakaria 12:10

Ioane 19:33-35, 37

Tanu faatasi ma tagata mauʻoa

Isaia 53:9

Mataio 27:57-60

Toetū mai le oti

Salamo 16:10

Galuega 2:29-31

Na suitulaga se tasi i lē na faalataina o ia

Salamo 109:8

Galuega 1:15-20

Nofo i le itu taumatau o le Atua

Salamo 110:1

Galuega 2:34-36

a Ua taʻua i le Cyclopedia a McClintock ma Strong: “E mautinoa na faaleagaina faamaumauga o ituaiga ma aiga Iutaia, ina ua faaumatia Ierusalema [i le 70 T.A.], ae lē o se tausaga i luma atu.”

b O le igoa Eperu Emanuelu lea e uiga atu “Ua iā i Tatou le Atua,” ua faamatalaina ai le matafaioi a Iesu o se Mesia. O lona afio mai i le lalolagi ma ana galuega, ua faamaonia ai o loo faatasi le Atua ma Ona tagata.—Luka 2:27-32; 7:12-16.

c O le upu “Nasareta” e sau mai le upu Eperu neʹtser, o lona uiga o le “tātupu.”

d Mo nisi faamatalaga i le faasologa o taimi o mea na tutupu o loo i le Tusi Paia, e iloa ai na taunuu mai le Mesia i le tausaga 29 T.A., tagaʻi i le mataupu “Na Valoia e Tanielu le Oo Mai o le Mesia.”

e O lenei valoaga o loo i le tusi o Sakaria, ae ua faapea mai le tusitala o le Tusi Paia o Mataio, o “upu a le perofeta o Ieremia.” (Mataio 27:9) E foliga mai e iai le taimi na avea ai le tusi o Ieremia ma tusi muamua o le vaega o “Valoaga” i Tusitusiga Paia. (Luka 24:44) Ina ua taʻua la e Mataio “Ieremia,” atonu na ia faasino atu i lenā vaega atoa o tusi, e aofia ai ma le tusi o Sakaria.