Yani kulokufunako

Yani kulokucuketfwe

Umtselo—Kufanele Yini Uwubhadale?

Umtselo—Kufanele Yini Uwubhadale?

Umtselo—Kufanele Yini Uwubhadale?

BANTFU labanyenti abatsandzi kubhadala umtselo. Babona shengatsi umtselo wabo awusetjentiswa kahle, awabiwa kahle, nobe kutsi ucedvwa kukhwabanisa. Nanobe kunjalo, labanye abafuni kubhadala umtselo ngobe batsi usetjentiselwa kwenta tintfo letimbi. Naku lokwashiwo takhamuti talelinye lidolobha lasemaveni laseMphumalanga yelwandle iMedithera natichaza kutsi kungani tikhetsa kungawubhadali umtselo: “Angeke sikhiphe imali yekutsenga tikhali letibulala bantfwana betfu.”

Emavi lanjena avamile futsi awacali kushiwo. Mohandas K. Gandhi, umholi wemaHindu losewashona, wakuchaza ngalendlela loko lokwenta nembeza wakhe ungamvumeli kutsi abhadale umtselo: “Wonkhe umuntfu losekela uMbuso lohlanganyela emphini ngalokucondzile nobe ngaletinye tindlela, wenta sono. Bonkhe bantfu, labadzala nalabancane bahlanganyela kulesono ngekuba nesandla ekunakekeleni loMbuso ngekubhadala umtselo.”

Ngendlela lefananako, Henry David Thoreau, losati sefilosofi sangelikhulu lesi-19, washo tizatfu letimenta angawubhadali umtselo losetjentiselwa kusekela imphi. Wabuta: “Kufanele yini kutsi nanganobe ngusiphi sikhatsi takhamuti tishiyele tincumo tabonembeza kubantfu labatishayamtsetfo? Nangabe kunjalo, kungani-ke sonkhe sinabonembeza?”

Lendzaba iyawatsintsa emaKhristu, ngobe liBhayibheli liwafundzisa ngalokucacile kutsi kufanele ahlale ananembeza lomsulwa kuto tonkhe tintfo. (2 Thimothi 1:3) Ngakulokunye, liBhayibheli liyavuma kutsi bohulumende banalo ligunya lekubhadalisa bantfu imitselo. Litsi: “Wonkhe umuntfu kufanele atitfobele ngenhlonipho tiphatsimandla tembuso [bohulumende], ngobe kute emandla embuso langaveli kuNkulunkulu, naleto tiphatsimandla letikhona tibekwe nguNkulunkulu. Ngako-ke umuntfu akatitfobe ngenhlonipho, hhayi ngobe abalekela lulaka lwaNkulunkulu kuphela, kodvwa nangebucotfo banembeza. Kungaso lesizatfu nitsela nje; letiphatsimandla letitisebenti taNkulunkulu ngetaloko, njengobe titinikela emsebentini wato. Bonkhe banikeni lokubafanele: umtselo kulofanelwe ngumtselo.”—Roma 13:1, 5-7.

Ngalesizatfu, emaKhristu elikhulu lekucala leminyaka bekatiwa ngekutsi ahlale awubhadala umtselo, ngisho nobe lomunye wawusetjentiselwa kusekela imphi. NaboFakazi BaJehova lamuhla benta lokufananako. a Kungani umtselo kufanele ubhadalwe ngisho nobe usetjentiselwa tintfo letingakafaneli? Kufanele yini umKhristu angawunaki nembeza wakhe etindzabeni tekubhadala umtselo?

Imitselo Kanye Nanembeza

Kuliciniso kutsi lenye imali yemtselo emaKhristu elikhulu lekucala leminyaka layalwa kutsi ayikhiphe beyisetjentiselwa timphi. Nguloku-ke lokwabangela boGandhi naThoreau kutsi bangawubhadali umtselo.

Caphela kutsi emaKhristu abelalela lomyalo lokubaseRoma sehluko 13, hhayi ngobe abalekela kujeziswa kuphela kodvwa “nangebucotfo banembeza.” (Roma 13:5) Ngako-ke ngekwanembeza wakhe, umKhristu ulindzeleke kutsi abhadale umtselo, ngisho nobe usetjentiselwa tintfo langavumelani nato. Kute sikucondze kahle loku, kufanele sicaphele liciniso lelibalulekile mayelana nanembeza wetfu, lolivi lelingekhatsi lelisitjela kutsi tento tetfu tinhle yini nobe timbi.

Njengobe Thoreau asho, wonkhe umuntfu unaye nembeza, kodvwa angeke wetsenjwe ngaso sonkhe sikhatsi. Kute sijabulise Nkulunkulu, nembeza wetfu kufanele uvumelane netimiso takhe tekutiphatsa. Ngesizatfu sekutsi imicabango yaNkulunkulu iphakeme kuneyetfu, kuvame kudzingeka kutsi silungise kucabanga kwetfu kute kuvumelane nekwakhe. (Tihlabelelo 19:7) Ngako-ke, kufanele setame kucondza umbono waNkulunkulu ngabohulumende. Uyini umbono wakhe?

Sibonile kutsi umphostoli Pawula wabita bohulumende ngekutsi ‘tisebenti taNkulunkulu.’ (Roma 13:6) Kusho kutsini loko? Kusho kutsi balondvolota kuhleleka futsi bentela bantfu imisebenti lebalulekile. Ngisho nabohulumende labakhohlakele kakhulu banato tinhlelo tekutfutsa liposi, temfundvo, tekuvikela takhamuti emlilweni, kanye netemtsetfo. Ngisho nobe Nkulunkulu awati kahle emaphutsa aletiphatsimandla, uyakubeketelela kwesikhashana kuba khona kwato futsi usiyala kutsi sibhadale umtselo ngobe sihlonipha loluhlelo lwakhe lwekuvumela bohulumende kutsi basibuse.

Nanobe kunjalo, Nkulunkulu uvumele labohulumende kutsi babuse sikhashana. Intsandvo yakhe ikutsi uMbuso wasezulwini utsatse sikhundla sabo futsi ekugcineni ucedze wonkhe umonakalo lobangelwe kubusa kwebantfu. (Danyela 2:44; Matewu 6:10) Kodvwa-ke kwanyalo, Nkulunkulu akakawayali emaKhristu kutsi avukele imibuso ngekungafuni kubhadala umtselo nobe ngaletinye tindlela.

Kutsiwani nangabe nawe njengaGandhi ukholelwa kutsi kubhadala umtselo losetjentiselwa imphi kusono? Njengobe indzawo letsite singayibona kahle nasiyibuka sisetulu, singakwati kwenta kucabanga kwetfu kuvumelane nekwaNkulunkulu ngekutsi sicabange ngendlela imicabango yakhe lephakeme ngayo kuneyetfu. Asebentisa umphrofethi Isaya, Nkulunkulu watsi: “Njengobe emazulu aphakeme kunemhlaba, kanjalo netindlela tami tiphakeme kunetenu, nemicabango yami iphakeme kuneyenu.”—Isaya 55:8, 9.

Banalo Lonkhe Yini Ligunya?

Loko lokufundziswa liBhayibheli ngekubhadala umtselo akusho kutsi bohulumende baneligunya leliphelele lekulawula takhamuti tabo. Jesu wafundzisa kutsi Nkulunkulu unikete labohulumende ligunya lelilingene. Ngesikhatsi abutwa kutsi kuyemukeleka yini kuNkulunkulu kubhadala umtselo embusweni wemaRoma lowawubusa ngaleso sikhatsi, Jesu waphendvula nganankha emavi labalulekile: “Nikani Khesari kwaKhesari, naNkulunkulu kwaNkulunkulu.”—Makho 12:13-17.

Imibuso—lemelelwa ‘nguKhesari’—yakha imali futsi incume kutsi itawuba nesisindvo lesingakanani. Ngako-ke ngekwembono waNkulunkulu, lemibuso inelilungelo lekulindzela kutsi lemali ibuyiswe ngemtselo. Kodvwa Jesu waveta kutsi “kwaNkulunkulu”—lokukuphila nekukhonta kwetfu—akukafaneli kutsatfwe ngunobe nguyiphi inhlangano yebantfu. Nangabe imitsetfo yebantfu nobe loko labakufunako kushayisana nemitsetfo yaNkulunkulu, emaKhristu ‘kufanele alalele Nkulunkulu kunekulalela bantfu.’—Imisebenti 5:29.

Lamuhla, emaKhristu angase akhatsatwe yindlela umtselo wawo losetjentiswa ngayo, kodvwa awetami kungenela nobe kuphatamisa imisebenti yahulumende ngekutsi alwisane naye nobe angawubhadali umtselo. Loko kungasho kutsi awaletsembi likhambi lelivela kuNkulunkulu letinkinga tebantfu. Esikhundleni saloko, alindzela sikhatsi lesifanele Nkulunkulu latawungenela ngaso etindzabeni tebantfu asebentisa kubusa kweNdvodzana yakhe lenguJesu leyatsi: “Umbuso wami awusiwo wakulelive.”—Johane 18:36.

Tinzuzo Tekulalela Imfundziso YeliBhayibheli

Tinyenti tinzuzo longatitfola ngekulalela loko liBhayibheli lelikufundzisako mayelana nekubhadala umtselo. Ungabalekela sijeziso lesitfolwa ngulabo labephula umtsetfo futsi angeke wesabe kubanjwa. (Roma 13:3-5) Lokubaluleke kakhulu kutsi utawuba nanembeza lomsulwa kuNkulunkulu futsi umdvumise ngekuhlonipha kwakho umtsetfo. Ngisho nobe ungalahlekelwa yimali nakucatsaniswa nalabo labangawubhadali umtselo, ungetsembela esetsembisweni saNkulunkulu sekunakekela tinceku takhe letetsembekile. Davide wakuchaza ngalendlela: “Bengingumntfwana, manje sengimdzala, angizange sengimbone lolungile alahliwe, ngisho nebantfwabakhe abahambi bacela kudla.”—Tihlabelelo 37:25.

Kwekugcina, kucondza nekulalela umyalo weliBhayibheli wekubhadala umtselo kutawukuniketa kuthula kwengcondvo. Nkulunkulu akakubeki licala ngato tonkhe tintfo hulumende latentako ngemtselo wakho njengobe nemtsetfo ungakubeki licala ngaloko umnikati wendlu lakwentako ngemali loyibhadalela indlu loyicashile. Ngesikhatsi isengakalifundzi liciniso leliseBhayibhelini, indvodza lokutsiwa nguStelvio beseyicitse iminyaka leminyenti ifuna lushintjo kutembusave enyakatfo yeYurophu. Nakachaza kutsi kungani akuyekela loko, watsi: “Ngaphoceleleka kuvuma kutsi umuntfu angeke akwati kuletsa kulunga, kuthula, kanye nebudlelwane emhlabeni. NguMbuso waNkulunkulu kuphela longaletsa timo letincono sibili.”

NjengaStelvio, nangabe nawe ‘unika Nkulunkulu kwaNkulunkulu’ ngekwetsembeka, utawuba nalelo tsemba. Utawuba khona lapho Nkulunkulu aletsa uMbuso wekulunga emhlabeni wonkhe, futsi alungisa umonakalo nekungalungi lokubangelwe kubusa kwebantfu.

[Umbhalo longentansi]

a Kute utfole kwatiswa lokubanti mayelana nekutsi boFakazi BaJehova batiwa ngekubhadala umtselo, fundza Sicongosekulindza sa-November 1, 2002, likhasi 13, sigaba 15, kanye nesa-May 1, 1996, likhasi 17, sigaba 7, ngesiZulu.

[Emavi lahambisana nesitfombe ekhasini 14]

Kufanele sente kucabanga kwetfu kuvumelane nekwaNkulunkulu ngobe imicabango yakhe iphakeme kuneyetfu

[Emavi lahambisana nesitfombe ekhasini 15]

Ngekulalela futsi abhadale umtselo, emaKhristu aba nanembeza lomsulwa kuNkulunkulu futsi aveta kutsi ayametsemba kutsi utawutinakekela tidzingo tawo

[Titfombe emakhasini 14]

“Nikani Khesari kwaKhesari, naNkulunkulu kwaNkulunkulu”

[Emavi laveta Umtfombo walentfo]

Copyright British Museum