Skip to content

Skip to table of contents

Hakarak hatene?

Hakarak hatene?

Hakarak hatene?

Sé mak “sira neʼebé husi César nia uma laran” neʼebé hatoʼo kumprimentus ba ema kristaun iha Filipe liuhusi apóstolu Paulo?

Apóstolu Paulo hakerek ninia karta husi Roma ba kongregasaun Filipe iha tinan maizumenus 60 ka 61 liutiha Kristu, no iha tempu neʼebá, César neʼebé nia temi mak liurai naran Nero. Maibé, husi Nero nia uma laran, sé mak haruka kumprimentus ba ema kristaun iha Filipe?—Filipe 4:22.

Tuir loloos, liafuan “sira neʼebé husi César nia uma laran” laʼós deʼit koʼalia kona-ba liurai Nero nia família, maibé neʼe inklui mós ema hotu neʼebé halo serbisu ba liurai neʼe. Karik sira balu ema neʼebé moris nuʼudar atan, no sira seluk ema neʼebé laʼós atan ona. Sira balu hela iha sidade Roma, sira seluk hela iha distritu. Tan neʼe, “sira neʼebé husi César nia uma laran” iha ema rihun ba rihun. Sira-nia serbisu mak atu tau matan ba buat oioin iha liurai nia uma, no tau matan mós ninia rai no rikusoin sira. Karik sira balu mós serbisu nuʼudar funsionáriu ba governu Roma nian.

Eskritura neʼe hatudu katak ema balu iha Roma neʼebé serbisu ba liurai sai ema kristaun. Bíblia la fó-hatene se apóstolu Paulo ka ema seluk mak haklaken ba sira. Maibé klaru katak sira hadomi maluk kristaun sira iha kongregasaun iha sidade Filipe. Filipe mak sidade estadu Roma nian, neʼebé iha ema barak neʼebé uluk soldadu ka funsionáriu governu nian. Tan neʼe karik “sira neʼebé husi César nia uma laran” iha kolega kristaun balu iha Filipe. Nuneʼe, sira husu apóstolu Paulo atu hatoʼo kumprimentus ba kolega sira-neʼe.

Saida mak arranju kaben ho kuñadu neʼebé temi iha Moisés nia Ukun-Fuan?

Iha Israel antigu, kuandu mane neʼebé la iha oan mak mate, ninia maun ka alin iha responsabilidade atu hola feto-faluk neʼe atu iha oan, atu nuneʼe oan neʼe bele lori ema mate neʼe nia naran. (Gênesis [Kejadian] 38:8) Ikusmai, Moisés nia Ukun-Fuan fó sai arranju neʼe, neʼebé bolu nuʼudar arranju kaben ho kuñadu. (Deuteronômio [Ulangan] 25:5, 6) Livru Rute mós fó-hatene buat ida tan kona-ba arranju neʼe. Buat neʼebé Booz halo hatudu katak kuandu ema neʼebé mate la iha maun ka alin, mane seluk neʼebé iha relasaun besik iha família laran mós iha responsabilidade atu tuir arranju neʼe.—Rute 1:3, 4; 2:19, 20; 4:1-6.

Liuhusi ema saduseu sira-nia liafuan iha Marcos 12:20-22, ita bele hatene katak ema Israel sira iha Jesus nia tempu mós halo tuir arranju kaben ho kuñadu. Matenek-naʼin neʼebé moris iha apóstolu sira-nia tempu, naran Flávio Josefo, hatete katak arranju ida-neʼe ajuda ema laʼós deʼit atu labele lakon família nia naran, maibé atu família nia rai labele sai ema seluk nian, no ajuda mós feto-faluk atu la moris iha susar laran. Iha tempu neʼebá, feen la iha direitu atu simu nia laʼen nia liman-rohan. Maibé kuandu feto-faluk neʼe kaben fali ho kuñadu no iha oan, oan neʼe iha direitu atu simu ema mate neʼe nia liman-rohan.

Moisés nia Ukun-Fuan mós hatete katak ida-idak bele hili se nia hakarak kaben ho kuñada neʼebé sai faluk ona. Maibé se nia lakohi atu “harii ninia maun-alin nia umakain”, ida-neʼe bele hamoe nia an rasik.—Deuteronômio (Ulangan) 25:7-10; Rute 4:7, 8.