Aver yem sha atineakaa

Aver yem sha mver u atineakaa

Kav Jighjigh Ve U Nan | REBEKA

“Me Yem”

“Me Yem”

REBEKA lu kenger ken hemen zum u va ar hen ijiir i lun agungu agungu, shighe u aôndoaimegh hii u haan yô. Er yange zende kuma ukasua imôngo yô, zende u rakumi hii u hoghol un, nahan tema sha ijime rakumi kpa kera lu un menger menger ga. Hen shighe ne, va ar vegher u sha ityoughkitaregh, gba ica a ya na u vese her la je kuma ukilomita deri imôngo. Lu u adooga tsô una kera tsa a nenge a tsombor na ga. A̱ shi nan kpa, er va zurum a ijiir i lu yemen her la, una pine mbampin ken ishima wue wue sha kwagh u mlu na u ken hemen.

Urakumi mbara zende nyôr ken tar u Kanaan cor cor, ve va ar hen Negeb (Imbusutariyan i tar u Yuda), ijiir ne ngi agungu agungu hemba ajiir agen a ve vande karen la. (Genese 24:62) A̱ shi nan kpa Rebeka nenge a iyôngo hen ijiir ne. Alaghga ijiir ne lu ken taaikyôngo shi lu iombortar je gande u kahan iyiav her, kpa toho gema hôm her u ilev mbia ya yô. Lu ijiir i organden u hemen un gbenda la vande fan yô. Lu girim organden ne iyol u ôron orvesen na, Isaka loho u dedoo ér ka u Rebeka una hingir kwase u Isaka! A̱ shi nan kpa Rebeka lu henen sha kwagh u una va lu sha mi hen ijiir la yô. Shi una lu pinen ken ishima na ér, shin Isaka, or u un lu vôson la yô, ngu nena-o? Gadia ve vande fan ayol ga. Isaka una nenge a na nahan, a doo un je-o? Man un di yô, una zua ashe sha Isaka nahan, a lu un nena-o?

Ajiir kpishi sha tar nyian, mbamaren mba ne ônov vev noov shin kasev ga. Kpa sha ajiir agen yô, mba eren nahan. Hen ape u dugh la, a eren nahan shin a eren ga kpa, u fatyô u nengen er Rebeka yange wa ityough lu yemen hen ape vande fan ga yô. Lu kwase u taver ishima shi lun a jighjigh u nan kpishi. Zum u akaa a gem ken uma wase yô, gba u se taver ishima shi se lu a jighjigh u nan. Rebeka lu a aeren a dedoo agen kpaa, a ior kpishi ve ban a mi nyian yô.

“ME KESE ME NA URAKUMI OU KPAA”

Alaghga mgem u vesen u Rebeka tagher a mi ken uma na la yange hii inja er ka kwagh u he hen na ga nahan. Rebeka vese hen Haran, shin ikyua her, hen haregh u Mesopotamia. Mbamaren nav lu kposo a ior kpishi hen Haran. Yange ve civir aôndo u uwer u i yilan ér Sin la ga. Aôndo ve lu Yehova.—Genese 24:50.

Rebeka hia hingir gumkwase u doon ashe tsung. Kpa mdoom nam lu ma sha iyol, ma gbilinigh mara ga. Lu kwase u eren kwagh tsev tsev, u lu a ieren i wang yô. Tsombor u Rebeka lu a kwagh ave je kuma u lun a ikpan, kpa i meren a na, shin i eren a na er ka wantor ga; yange i tese un u eren tom kpoghuloo. Rebeka eren ityom i hen ya i vesen, i kasev mba sha ayange a na la kpishi eren yô, er u kesen mngerem sha ci u tsombor nahan. Iyange ia hiin u been je maa, a tôô ityegh sha kwende, a gba yemen shin uwagh.—Genese 24:11, 15, 16.

Sha iyange igen la aikighe, za kese mngerem shin itye poo, ngur duen shin ijôr yô, organden ugen za ayem za kohol un, kaa a na ér: “Ma m shi me anmnger shin ityegh yough” kin. Or la sôn mngerem kpuaa sha imo i legh legh! Rebeka nenge je fa er or la a mough ken tar u icaa yô. Nahan a shir ityegh fese a na un mngerem. Lu anmnger u kpuaa tsô ga, or la ma mngerem ma ndôhôr ma i sember kesen yô, kuma un. Rebeka shi nenge or ne lu a urakumi pue, ve gure her ikyua, man i lu a kese mngerem i haa shin a̱kpa̱ shin ihungwa i delaa, i ilev maan mngerem shimi la ga. Yange nenge er or la kpe ashe ikyôr lu kenger un yô, nahan soo ér una wase un er un fetyô la cii. Tsô a kaa a or la ér: “Me kese me na urakumi ou kpaa ve̱ ma, i̱ kuma ve.”—Genese 24:17-19.

Rebeka kaa ér una na urakumi mba puev mbara mngerem di tsô ga, kpa a kaa ér una na ve mngerem ve ma i kuma ve. Aluer imura kôr rakumi kpishi yô, rakumi môm tseegh kpa una ma mngerem a nôngo u kuman ugbangi mba vesen utar! Luun er yange imura kôr urakumi mba puev mbara kpishi yô, Rebeka ma er tom u kesen mngerem la ahwa imôngo. Kpa ikyav tese ér imura yange kôr urakumi mbara yum ga. * Kpa Rebeka yange vande fan nahan cii ve kaa ér una na ve mngerem ve ma i kuma ve yee? Ei. Yange kegh iyol shi torough un iyol u eren tom kpoghuloo, sha ci u gba u una nenge sha orvannya u lu organden ne doo doo. Or ne lumun iwasen i Rebeka soo u nan un la. Nahan hide tema ving lu kenger Rebeka, er Rebeka lu kesen mngerem shin ityegh poo poo, yevese va haan shin a̱kpa̱, shi yevese za kesen la.—Genese 24:20, 21.

Rebeka lu kwase u eren kwagh tsev tsev shi eren a mbavannya doo doo

Ieren i Rebeka ne ka ikyav i dedoo hen a vese nyian kpishi. Se mba ken shighe u ior kpishi ve hembe wan ayol a ve ikyo tseegh yô. Er yange i tsengaôron nahan, ior hingir “mbawan ayol a ve ikyo tseegh,” mba soon u eren kwagh sha ci u iwasen i mbagenev ga. (2 Timoteu 3:1-5) Mbakristu mba ve soo ér ieren la i ya tor ken a ve ga yô, gba u vea hen sha kwagh u gumkwase u sha ayange a tsuaa, u Bibilo i er kwagh na ne, er lu kesen mngerem shin ijôr yevese va haan shi yevese za kesen yô.

Ka keng Rebeka yange una nenge er organden la lu kenger un yô. Gbenda u lu kenger Rebeka la lu u bo ga; lu kenger un sha ci u kpiligh un iyol, doo un shi saan un iyol. Rebeka kesen mngerem been yô, or la na un akaa a eren hwe a taver ishe! Maa a pine un ér: “U ngu wan u ana? Shi kaam yôô. Ijiir ngi hen ya u teru er sé tsa je kpa?” Rebeka pasen or la tsombor na yô, seer saan or shon iyol. Shi alaghga er kwagh ne doo Rebeka tsung yô, a kera kegh ér or la shi a pine un ga, tsô a pase un ér: “Se mba a adenga a alakema man kwaghyan u uile kpishi kua ijiir i tsan kpaa.” Lu iwasen i kpuaa ga, sha ci u organden ne lu a ior mbagenev mba ve lu zan zende ne a na imôngo yô. Rebeka maa gber ayem za ôr ngô na akaa ne sha ya.—Genese 24:22-28, 32.

Kwagh ne tese wang ér yange i tese Rebeka u eren a iorvannya doo doo, hii shighe u lu yev la je. Ngun kpa ka ieren igen i ior kpishi ve ban a mi ken tar u hegen ne yô, shi ka ityôkyaa igen i i doo u se kav jighjigh u nan u gumkwase u fan kwagh ne yô. Jighjigh u se ne Aôndo la a̱ wase se u eren a iorvannya doo doo. Yehova ka Aôndo u eren a ior doo doo, sha ci u ne ior cii kwagh wuee, nahan a soo ér mbacivir un kpa ve eren nahan. Ka sea eren a ior doo doo kua mba se fe ser vea er a vese doo doo ga la je kpaa yô, i doo Ter wase u sha la.—Mateu 5:44-46; 1 Peteru 4:9.

“ZA ER WAN WAM KWASE”

Organden u va hen kpejôr la lu ana? Lu wanakiriki u Aberaham, anngô u ter u Rebeka u tamen. Sha nahan yô, i ngohol un hen ya u Betuel, ter u Rebeka la doo doo. A̱ shi nan kpa iti i wanakiriki u Aberaham ne lu Elieser. * Tsombor u Rebeka na un kwaghyan kpa venda, ya ga zan zan kar pasen kwagh u za a na hen ya ve la. (Genese 24:31-33) Hen ase er yange una lam sagher sagher, er sember nengen a ikyav i vesen i tesen un ér Yehova, Aôndo na, na un iveren sha kwagh u hange hange u un lu zan una za er la yô. Yehova na un iveren nena?

Hen ase er Betuel, ter u Rebeka, kua Laban, anngô na u nomso la yange vea kegh ato zulee vea lu ungwan kwagh u Elieser lu ôron ve la yô. Elieser pase ve er Yehova a ver Aberaham, a lu yôugh yôugh ken tar u Kanaan, shi Aberaham vea Sara ve mar wan u nomso, Isaka, u una va ya dyako sha akaa a ve lu a mi la cii yô. Aberaham yange tindi ortom na ne ityom i vesen. Lu u una za ker kwase hen ityô i Aberaham ken Haran, una vôso a va na Isaka.—Genese 24:34-38.

Aberaham er Elieser bum ér una vôso ônkasev mba ken Kanaan una na Isaka ga. Sha ci u nyi? Sha ci u Mbakanaan civir Yehova ga shi ve naan un icivir kpaa ga. Aberaham fa dedoo je ér Yehova wa ishima u va timin ior mbara sha ci u afer a ve la. Nahan Aberaham soo ér wan na Isaka a de nyer ken ior mbara kua aeren a ve a dang la ga. Shi yange fa je ér gba u wan na una er kwagh u vesen sha u kuren uityendezwa mba Aôndo.—Genese 15:16; 17:19; 24:2-4.

Elieser shi pase tsombor u Rebeka er yange un va sôôn hen ijôr ikyua a Haran ve, un er msen hen Yehova Aôndo yô. Yange er msen la kaa ér Yehova a tsua gumkwase u Isaka una vôso yô. A tsua nan nena? Elieser kaa ér Yehova a er wankwase u a soo ér Isaka a vôso la nana va shin uwagh. I̱ lu wankwase u una sôn nan mngerem ma man ve nana lumun u nan un tseegh ga, nana na urakumi nav kpaa yô. (Genese 24:12-14) Tsô lu an nan va shin uwagh nan va er nahan voughlo? Lu Rebeka! Hen ase er Rebeka yange una ta ato una lu ungwan kwagh u Elieser lu ôron tsombor na ne ve, a lu un ken ishima la!

Kwagh u Elieser ôr ne kôr Betuel man Laban ken ishima kpen kpen. Nahan ve kaa ér: “Kwagh ne ka hen TER a dugh ye.” Maa ve kure kwagh u ivesegh er i eren hen ityô ve la, ve lumun ér Rebeka a vôso Isaka. (Genese 24:50-54) Nahan kpa, kwagh la tese ér Rebeka lu a zwa u wan sha ikyaa ne ga shinii?

Elieser yange vande henen sha ikyaa ne vea Aberaham ukasua kar utar cii man shighe ne ye. A kaa a Aberaham ér: “Alaghga kwase la nana lumun u van a mo imôngo ga.” Aberaham gema kaa a na ér: “Nahan ú lu a ishô sha mbum u u bum a mo ne.” (Genese 24:39, 41) Hen ya u Betuel kpa, gba u a er kwagh u a lu sha ishima i gumkwase ne la. Er Elieser zua a kwagh u va la yô, torough un iyol je, kper nan pepe pepe nahan maa pine sha u una fa aluer ka u una fatyô u hiden fese yemen ken Kanaan vea Rebeka yô. Nahan kpa, tsombor la soo ér wan ve u kwase la a hide a tsa a ve i kuma ayange pue nahan, tsô una yem. Kpa ve va mase kuren ikyaa ér: “Yô, sé yila wankwase, sé ungwa imo na.”—Genese 24:57.

Hen shighe ne lu u Rebeka una tsua kwagh u vesen ken uma na. Una kaa ér nyi? Una zungwe u undun ter na kua anngô na, je una kaa ér guda zende u i gbe u una za hen ape un fe ga ne u gba bunden un tsô shinii? Shin yange nenge ér ka kwagh u icivirigh u eren kwagh u ikyav tese wang ér uwegh ku Yehova ku sha mi laa? Rebeka kaan imo yô, kwaghôron na tese mnenge na sha mgem u va ken uma na kpoo, shi adooga nyian un ishima ne. A kaa jighilii ér: “Me yem.”—Genese 24:58.

Kwagh u Rebeka ôr ne tese ér lu kwase u taver ishima kpen kpen! Nyian ne, alaghga aeren ase a ityôô a sha kwagh u ivesegh aa lu kwaghmôm ga, nahan cii kpa se fatyô u zuan a ityesen kpishi ken ieren i Rebeka ne. Lu akaa a na hemba gban un ishima ga, kpa lu akaa a Yehova, Aôndo na. Nyian kpa, Mkaanem ma Aôndo wa se kwagh sha kwagh u ivesegh, u a hembe lun a inja cii yô. Ma pase or u i doo u se vôso yô, man kwagh u or a er ve nana lu nom u injaa shin kwase u injaa la kpaa. (2 Mbakorinte 6:14, 15; Mbaefese 5:28-33) Doo u se dondo ikyav i Rebeka shi se nôngo sha afatyô wase cii se eren akaa sha mnenge u Aôndo.

“KA ANTI NAN ZENDEN KEN AKÔNGO”

Yange tsombor u Betuel ver Rebeka u doo ve ishima yum la doo doo. Maa Debora, u yese Rebeka shighe u lu cuku la, kua agumaukase agen mough vea Elieser man ior nav ve gba yemen. (Genese 24:59-61; 35:8) Fele je maa ve gba ica a Haran. Lu gôgô zende u kuman er ukilomita 800 nahan, shi adooga ve tsa sha gbenda je kuma ukasua utar. Ikyav tese ér zende ne lu u sha ican. Rebeka yange vanden nengen a urakumi, kpa se fatyô u kaan ser yange vande hendan rakumi ga. Bibilo kaa ér tsombor na lu ior mba kuran ilev, ve lu mbakasuav mba zenden sha urakumi ga. (Genese 29:10) Ior mba ve hende rakumi i var ve ga yô, ashighe kpishi ka ve vaa iyol er i lu ican yô, ka vea henda vea za ica ga je kpaa!

Rebeka yange una lu zan zende ne sha ican nan nan kpa, lu kenger ken hemen, shi ka keng yange una lu pinen Elieser kwagh u Isaka man tsombor na. Nenge ase ken ishima you er yange vea za haa afo vea ôson usu shighe u tugh mbu il ve, organden la a ôron un kwagh u ityendezwa i Yehova er a ijende Na Aberaham ne yô. Aôndo kaa ér una tsua or ken tsombor u Aberaham, u uumace cii vea zua a iveren hen a nan yô. Hen ase er yange ihindi ia ta Rebeka iyol, shighe u ungwa ér ka Isaka, u lu u una hingir nom na la je ityendezwa i Yehova ne ia kure sha a na, kua un kpaa yô!—Genese 22:15-18.

Rebeka lu kwase u hiden a iyol ijime, ieren i doon tsung i ior kpishi ve ban a mi nyian yum ne

Ken masejime yô, sev mbu se pase kwagh u mbu ken mhii u ngeren ne la av. Urakumi va ar hen Negeb sha yange la shighe u aôndoaimegh hii u haan yô, maa Rebeka nenge a or nan lu zenden ken akôngo. Or la nan lu eren er nan ngu henen sha kwagh shi gbidyen kwar nahan. Bibilo kaa ér, Rebeka maa “hungwa sha rakumi,” man adooga kegh ér rakumi la a gure inya cii una hungwa kpaa ga, maa a pine organden u hemen gbenda la ér: “Ka anti nan zenden ken akôngo, nan ve u va keghen se gbenda la?” Mba kaan un ér ka Isaka yô, a kôr ikyondo i yange kamber sha kwende la, a yisa ishigh nagh. (Genese 24:62-65) Sha ci u nyi? Ikyav tese ér yange er nahan sha u tesen ér un ngu nan or u una hingir nom na la icivir. Alaghga mbagenev vea nenge ér u nan nom icivir nahan la ka ieren i mbangise. Nahan kpa, jighilii yô, nomso man kasev cii vea fatyô u henen kwagh ken ieren i Rebeka i hiden a iyol ijime ne, sha ci u ka an wase je i gbe u nana seer lun a ieren i doon tsung ne ga?

Hen shighe ne, Sara, ngô u Isaka la saa ku anyom kar er atar nahan, kpa Isaka u lu anyom 40 la lu a de u zungwen ku u ngô na ga. Se fatyô u kaan ser Isaka lu or u yange ishima zaan un iyol sha kwagh tsung shi waan kwagh ikyo kpishi yô. Er lu a ieren ne man i va na un kwase u taver iyol, u eren a mbavannya doo doo shi hiden a iyol na ijime kpaa yô, kwagh la lu iveren i kiriki ga! Isaka man Rebeka yange ve lu nena? Bibilo kaa ér: ‘Rebeka doo Isaka ishima.’—Genese 24:67; 26:8.

Er anyom a kar i kom 3,900 nahan je kpa, ka sea ungwan kwagh u Rebeka je maa, a doo se ishima. A er nan je ve se soo ieren i Rebeka i hiden a iyol ijime shi veren ishima sha mbavannya la ga? Man a er nan je ve ishimataver na kua iyoltaver na la a de doon se? Yô se cii, sea lu agumaior shin mbaganden shin nomso shin kasev shin noov shin sea lu kwav kpaa, se nôngo nen sha afatyô wase cii se kav nen Rebeka sha jighjigh u nan na la!

^ par. 10 Shighe ne lu aikighe. Ngeren la ôr kwagh u tesen ér Rebeka yange shi shin uwagh ahwa imôngo ga. Shi a tese ér yange tsombor na nyôr yav cii ve mase hiden shin uwagh ga, shi ma or kpa va shin uwagh u va nengen er i hii ve a timbir u hiden yum nahan ga.

^ par. 15 I ter iti i Elieser ken kwagh u i er heen ne ga, kpa a̱ shi nan kpa wanakiriki la lu un. Sha ci u shighe gen la Aberaham wa ishima ér, aluer un mar wan u nana ya dyako na ga yô, una gema akaa a na cii una na Elieser, nahan tese ér hemba lun organden ken mbatomov mba Aberaham cii, shi Aberaham hemba nan un jighjigh. Wanakiriki u i ter un hen ngeren ne la kpa kape i er kwagh na je la.—Genese 15:2; 24:2-4.