CHAKA chinu ncha 100 kutuliya po “Seŵeru la Vithuzi va Chilengedu” lingutuliya. Seŵeru lenili, lenga lakuwonere ndipu lingunozgeka kuti liwovyi ŵanthu kugomezga kuti Bayibolo ndi Mazu ngaku Chiuta. Mu nyengu yo ŵanthu anandi ŵengavi chigomezgu chifukwa chakugomezga kuti vinthu vikuchita kusambuka, chifukwa chakuleka kuvwanana ndipuso kukayikiya, “Seŵeru la Vithuzi,” linguwovya ŵanthu kuziŵa kuti Yehova ndi Mulengi.

Charles T. Russell yo walongozganga Akusambira Bayibolo, wangufufuza nthowa yakwenere ndipuso yaliŵi yakupharazgiya uneneska wa m’Bayibolo. Pa nyengu iyi ndipu Akusambira Bayibolo aja achigwiriskiya nchitu mabuku kwa vyaka vakujumpha 30. Pavuli paki angusaniya nthowa yifya, yakugwiriskiya nchitu vithuzi.

Cha m’ma 1890, ŵanthu angwamba kuwonere seŵeru lambula kuvwika mazu lo lenga ndi vithuzi ndipu kukwambiliya kwa 1903, ŵanthu anyaki angulongo seŵeru la chisopa mutchalitchi cha ku New York City. Mwaviyo, mu 1912 po Russell wangwamba kunozgeka kuti wapangi “Seŵeru la Vithuzi” ndipu ŵanthu atamba ŵaka kupanga maseŵeru ngakulongo vithuzi. Iyu wanguziŵa kuti nthowa yeniyi yenga yamampha kupharazgiya uneneska wa m’Bayibolo kuluska mabuku.

Seŵeru la maora 8 lenili, nyengu zinandi lalongolekanga mu vigaŵa vinayi ndipu lakonkhoskanga nkhani zakutuliya m’Bayibolo zakukwana 96 zo zaŵerengekanga ndi munthu wakuziŵa kukamba nkhani kweniso yo wenga ndi mazu ngamampha pa nyengu yo. Vigaŵa vinandi asani ativilongo vavwikanga so sumu. Abali alusu ambanga ndi kujambula sumu ndipuso ayanisanga sumu zo ndi vithuzi. Yiwu ajambulanga so abali ndi azichi anyaki wo achitanga maseŵeru nga nkhani za m’Bayibolo zakuziŵika ukongwa.

Vithuzi vinandi kusazgapu mazu ngo ngalembekanga pasi pa vithuzi vinyaki achitanga kugula ku malu ngakujambuliya mafilimu. Ŵanthu a ku Philadelphia, New York, Paris ndi ku London wo aziŵanga kujambula vithuzi ndi manja, ndiwu apentanga vithuzi va maseŵeru. Abali wo agwiranga nchitu pa Beteli mu  Dipatimenti Yakujambula Vithuzi angugwira nchitu yikulu ukongwa yakupenta, ukongwa vithuzi vo vingunangika. Kusazgapu pakugula vithuzi, abali ndi azichi wo agwiranga nchitu pa Beteli anguŵajambuliya pafupi ndi Yonkers ku New York, achiseŵe chigaŵa chaku Abrahamu, Yisaki ndi mungelu yo wangukanizga Abrahamu kuti waleki kupereka mwana waki sembi.​—Chiy. 22:9-12.

Yo wagwiranga nchitu ndi Mubali Russell wangukambiya atoliki kuti, nthowa iyi “yiwovyengi ŵanthu anandi kuziŵa Malemba kuluska nthowa ye yosi yo yikugwiriskikiyapu nchitu pakupharazga kuvuli uku.” Kumbi alongozgi avisopa atingi ayizomerezgengi nthowa yifya yeniyi yakuwovya ŵanthu anandi wo akhumbisiskanga kusambira zaku Chiuta? Yiwu anguzomerezga cha. Alongozgi wosi a visopa, akanizganga ŵanthu kuwonere “Seŵeru la Vithuzi.” Anyaki achitanga venivi mwachisisi ndipu anyaki achitanga mwambula kubisa. Nyengu yinyaki po awoneriyanga seŵeru lenili, gulu la alongozgi a visopa linguzimwa magesi.

Chinanga kuti venga viyo, ŵanthu anandi anguzaza muholu kuti awonere kwawezi “Seŵeru la Vithuzi.” Zuŵa lelosi awonesanga seŵeru lenili mumisumba yakukwana 80 ku United States. Kenga kakwamba kuti ŵanthu awonere ‘seŵeru la vithuzi lakuvwika mazu.’ Mu seŵeru lenili, anguwona kamwana ka nyoli kachituwa muzira ndipuso maluŵa ngachidandasuwa. Vithuzi vinyaki va mu seŵeru lenili valongonga kuti Yehova we ndi zeru ukongwa. Nge mo vakambikiya pakwamba, yimoza wa ŵanthu akuwonere wati wawona Mubali Russell mu seŵeru wachikamba mazu ngakwamba, wangukamba kuti, “Mubali Russell wawoneka umampha ukongwa mu seŵeru!”

Wakulemba ndipuso wakuziŵa mbiri ya maseŵeru Tim Dirks, pakukonkhoska za “Seŵeru la Vithuzi” wangukamba kuti, lenili “lenga seŵeru likulu lakwamba lo lavwikanga mazu, lalongonga ŵanthu kweniso vithuzi vakupambanapambana vakutowa.” Zinyaki mwa nthowa zenizi, anguzigwiriskiya so nchitu achipanga maseŵeru nganyaki lechendapangiki seŵeru la vithuzi kweni angugwiriskiya nchitu nthowa zosi cha mu seŵeru limoza. Seŵeru lo lenga ndi mutu wa nkhani ya m’Bayibolo nalu so, akugwiriskiya nchitu nthowa zosi cha. M’chaka chakwamba, ŵanthu pafupifupi 9 miliyoni anguwonere seŵeru lenili kuluska maseŵeru nganyaki ngosi ku North America, Europe, Australia ndi New Zealand.

Ŵanthu anguwonere “Seŵeru la Vithuzi” kakwamba mu January 11, 1914, ku New York City. Pati pajumpha myezi 7 kwenga masuzgu nganandi ngo nganguzidanika kuti Nkhondu Yakwamba ya Pacharu Chosi. Chinanga kuti venga viyo, ŵanthu anandi pacharu chosi angulutirizga kuwonere “Seŵeru la Vithuzi.” Yiwu anguchiskika ndi vithuzi vo valongonga vinthu vo Ufumu uzisengi. Seŵeru lenili lenga lapade ukongwa m’chaka cha 1914 kuluska chinthu chechosi.