Julani

Kumbi Bayibolu Likambanji pa Nkhani ya Kukwiya?

Kumbi Bayibolu Likambanji pa Nkhani ya Kukwiya?

Vo Bayibolu likamba

 Bayibolu likamba kuti kukwiya ukongwa nkhuheni chifukwa kuchitiska munthu yo wakwiya ndipuso ŵanthu anyaki kuti akumani ndi masuzgu. (Nthanthi 29:​22) Chinanga kuti munthu wangakwiya pa vifukwa vakuvwika, kweni Bayibolu likamba kuti wosi wo alutirizga “kukwiya” azamuhara cha Ufumu waku Chiuta. (Agalatiya 5:​19-21) Bayibolu le ndi fundu zo zingawovya munthu kuti waleki kukwiya liŵi.

 Kumbi nyengu zosi kukwiya nkhuheni?

 Awa. Nyengu zinyaki munthu wangakwiya pa vifukwa vakuvwika. Mwakuyeruzgiyapu, nyengu yinyaki mteŵeti wakugomezgeka Nehemiya “wangukwiya ukongwa” wati waziŵa kuti ateŵeti anyaki atiŵachitiya vinthu vambula urunji.​—Nehemiya 5:​6.

 Nyengu zinyaki Chiuta nayu wakwiya. Mwakuyeruzgiyapu, Ayisirayeli ŵati atondeka kusunga phanganu lakuti asopengi Chiuta pe ndi kwamba kusopa achiuta aboza, “ukari waku Yehova unguŵawiya.” (Ŵeruzgi 2:​13, 14) Chinanga kuti ve viyo, kukwiya ndi jalidu likulu cha laku Yehova. Iyu wakwiya pa vifukwa vakuvwika ndipu wafiska kujiko.​—Chituwa 34:​6; Yesaya 48:​9.

 Kumbi mphanyengu niyi po kukwiya kungaŵa kuheni ukongwa?

 Kukwiya kungaŵa kuheni ukongwa asani tingaleka kujiko kweniso asani tingakwiya pavifukwa vambula kuvwika. Ndipu kanandi ivi ndivu ŵanthu ambula kufikapu achita. Mwakuyeruzgiyapu:

  •   Kaini “wangukwiya ukongwa” chifukwa chakuti Chiuta wangulonde cha sembi yaki. Kaini wangulutirizga kukwiya mwakuti wangubaya mubali waki.​—Chiyambo 4:​3-8.

  •   Mchimi Yona “wangukwiya ukongwa” Chiuta wati wachitiya lisungu ŵanthu aku Nineve. Chiuta wangumuchenya Yona ndipu wangumukambiya kuti “palivi chifukwa chakuti [iyu] wakwiyi” ndipu wakhumbikanga kuŵalongo lisungu ŵanthu aheni wo alapa.​—Yona 3:10–​4:​1, 4, 11. a

 Vakuyeruzgiyapu ivi vilongo kuti “ukali wa munthu ubala urunji waku Chiuta cha.”​—Yakobe 1:​20.

 Kumbi tingachita wuli kuti tilekengi kukwiya?

  •   Tiziŵiyengi limu masuzgu ngo tingakumana nangu. Ŵanthu anyaki aŵanaŵana kuti asani munthu wakwiya ukongwa ndikuti we ndi nthazi. Kweni uneneska ngwakuti munthu yo wakwiya pavifukwa vambula kuvwika walongo kuti ngwakufoka ukongwa. “Munthu wambura kujiko we nge tawuni yo yabwangandulika ndipu yajowoleka kwambula mpanda.” (Nthanthi 25:​28; 29:​11) Ivi vilongo kuti, asani titesesa kujiko ndikuti te ndi nthazi kweniso kuti te akuwamu. (Nthanthi 14:29) Bayibolu likamba kuti: “Munthu yo waleka kukwiya liŵi ngwamampha kuluska munthu wanthazi.”​—Nthanthi 16:​32.

  •   Muziŵiyengi limu masuzgu ngo mungakumana nangu chifukwa cha kukwiya liŵi. Lemba la Sumu 37:8 likamba kuti “Taya ukali ndipu leka kukwiya,” ndipu lilutirizga kukamba kuti “ungafyanga mtima cha ndi kuchita vinthu viheni.” Wonani kuti asani takwiya, tija ndi wanangwa wakusankha. Tingasankha kuleka kuchita “chinthu chiheni.” Ndichu chifukwa chaki pa lemba la Aefeso 4:​26 pakamba kuti “kwiyani kweni mungabudanga cha.”

  •   Asani mphakwenere tuwanipu dakha mwechendakwiyi ukongwa. Bayibolu likamba kuti “Kwamba ndewu kwe nge kujula maji. Tuwapu ndewu yechendayambi.” (Nthanthi 17:​14) Chinanga kuti kungaŵa umampha kukambiskana mwaliŵi ndi munthu yo mwapambana nayu maŵanaŵanu, kweni mosi mukhumbika kujalikiska mtima pasi ndi chilatu chakuti mukambiskani umampha nkhani yo.

  •    Tivwisengi dankha nkhani yosi. Lemba la Nthanthi 19:11 likamba kuti “kuŵanaŵana umampha kuchitiska munthu kuwezga ukali waki.” Tingalongo kuti te ndi zeru asani tingavwisa dankha nkhani yosi techendakwiyi. Asani tingavwisa vigaŵa vosi viŵi va nkhani yo, vingatiwovya kuti tilekengi kukwiya pa vifukwa vambula kuvwika.—Yakobe 1:​19.

  •    Mupemphengi Yehova kuti wakupaskeni chimangu cha mumtima. Pempheru lingatiwovya kuti tije ndi “chimangu chaku Chiuta cho chiluska kuziŵa vinthu kosi.” (Afilipi 4:7) Pempheru ndi nthowa yinyaki yo Chiuta wagwiriskiya ntchitu kuti watipaski mzimu wakupaturika. Mzimu wenuwu ndiwu utitiwovya kuti tije ndi mijalidu yamampha nge chimangu, kuzizipizga kweniso kujiko.​—Luka 11:​13; Agalatiya 5:​22, 23.

  •   Musankhengi umampha ŵanthu akucheza nawu. Kanandi titole mijalidu ya ŵanthu wo ticheza nawu. (Nthanthi 13:20; 1 Akorinto 15:33) Bayibolu litititcheŵeska mwakuvwika umampha kuti: “Ungachitanga ubwezi cha ndi munthu yo wakwiya liŵi pamwenga kurongozgana nayu.” Ntchifukwa wuli likamba viyo? “Kuti uleki kusambira nthowa zaki ndipuso kuti uleki kuwila mu chiŵana.”​—Nthanthi 22:​24, 25.

a Yona wanguzomera kuchenyeka ndipu wangukwiya so cha. Chiuta wangumugwiriskiya ntchitu kuti walembi chigaŵa chinyaki mu Bayibolu cho chiziŵika ndi zina laki.