Skip to content

Skip to table of contents

LUGWASYO KUMUKWASYI | KUKOMEZYA BANA

Kuti Mwanaanu Kalicisa Mwini

Kuti Mwanaanu Kalicisa Mwini

BUYUMUYUMU

Ikuti mwazyiba kuti mwanaanu wali kulinengaula acaali, mulakonzya kulibilika akwaamba kuti, ‘Ino eeci caamba nzi?’ ‘Sena mwanaangu uyanda kulijaya?’

Kanji-kanji bwiinguzi mbwakuti, peepe. Nokuba boobo, ikuti mwanaanu kalinengaula *, uyandika lugwasyo. Ino inga mwamugwasya buti? Cakusaanguna, amuzyibe cipa mwanaanu kucita boobo.

KAAMBO NCOCICITIKILA

Sena kulicisa omwini ncilengwa cidumide? Masimpe ngakuti, bakubusi bamwi balalinengaula akaambo kakuti bakamvwa kuti bantu bamwi balacita oobo. Nokuba kuti bamwi balacita oobo akaambo kakuti ncilengwa cidumide, pele kubanabunji takali nkakaambo kabapa kucita boobo. Ino nkaambo nzi ncokuli lwiindano? Kanji-kanji sikulinengaula ulacita oobo cakusisikizya alimwi eeci cimupa kuba ansoni akaambo kamicito yakwe. Mukubusi wazyina lya Celia uujisi myaka yakuzyalwa iili 20, waamba kuti: “Tiindakali kuyanda kuti muntu uuli woonse azyibe ncindali kucita.” * “Ndilazisisa kapati zibata zyangu.”

Sena kulicisa nenzila yakuyanda kubikkilwa maano? Bamwi mbobayeeya oobo. Pele basikulicisa ibaambwa mucibalo eeci, mbaabo basisikizya micito yabo alimwi ibatayandi kuti zibata zyabo kazibonwa abantu. Nokuba boobo, umwi sikulicisa wakaamba kuti, kubota muntu umwi naakazibona zibata zyakwe, ambweni naakagwasyigwa cakufwambaana.

Pele ino nkaambo nzi bantu ncobalicisa beni? Twaambo tupa kulicisa tulakatazya kumvwisya, pele kaambo kapati nkakuti ambweni mukubusi inga kanyemede naa kutyompwa kapati cakuti camwaalila kwaamba mbwalimvwide. Syaazibwene wabulwazi bwamumizeezo wazyina lya Steven Levenkron, mubbuku lyakwe lyakuti Cutting, upandulula sikulicisa kuti, “muntu wajana kuti kucisa kwamumubili kumupa kuti aleke kupenga mumizeezo.”

Kanji-kanji sikulinengaula ulapenga mumizeezo cakuti cilamukatazya kwaamba mbwalimvwa.

Mbuti kuti kamulipa mulandu? Muciindi cakuyeeya kuti nkulubizya kwanu nobazyali ikupa kuti mwanaanu kalinengaula, mweelede kubikkila buyo maano kumukuli wanu wakuba muzyali mubotu kutegwa mumugwasye mwanaanu.

NCOMUKONZYA KUCITA

Amumukulwaizye mwanaanu kuti kamwaambila mapenzi ngajisi. Twaambo tutobela tulakonzya kumugwasya.

Kamuba muzyali wuumbulizya. Ikuti mwanaanu wamwaambila kuti ulalinengaula, tamweelede kufwambaana kunyema pe. Muciindi caboobo, amwaambaule anguwe cakubatama alimwi munzila yuumbulizya.—Mpoijanika njiisyo eeyi mu Bbaibbele: 1 Batesalonika 5:14.

Kamubuzya mibuzyo iitanyemyi. Mucikozyanyo, mulakonzya kwaamba kuti: “Ndilizyi kuti lyoonse tokkomani kujatikizya mbobede. Ino ncinzi cikutyompya kapati? Mbuti mbondikonzya kukugwasya ciindi notyompedwe? Ncinzi ncoyanda kuti mebo ndicite kutegwa katumvwana?” Amuswiililisye ciindi naingula kakunyina kumunjila mukanwa.—Mpoijanika njiisyo eeyi mu Bbaibbele: Jakobo 1:19.

Kamumugwasya mwanaanu kubona bube bubotu mbwajisi. Mbokunga kanji-kanji basikulinengaula babikkila kapati maano kukulubizya kwabo, ndiza inga mwamukulwaizya mwanaanu kubona zyintu nzyacita kabotu. Ndiza inga mwamukulwaizya kuti alembe akapepa zyintu zyotatwe buyo nzyacita kabotu. Mukubusi wazyina lya Briana, wakaamba kuti: “Kulemba zyintu nzyondicita kabotu kwakandigwasya kubona bube bubotu mbondijisi.” *

Amumukulwaizye mwanaanu kupaila kuli Jehova Leza. Ibbaibbele lyaamba kuti: “Kamuwaala makatazyo aanu oonse kulinguwe, nkaambo ulamubikkila maano.” (1 Petulo 5:7) Mukubusi wazyina lya Lorena uujisi myaka yakuzyalwa iili 17, wakaamba kuti: “Ndakasolekesya kapati kumwaambila mbondilimvwa Jehova Leza, kwaambisya ciindi nindakali kuyanda kulinengaula. Eeci cakandigwasya kapati kuti ndicileke.”—Mpoijanika njiisyo eeyi mu Bbaibbele: 1 Batesalonika 5:17.

^ munc. 5 Kulicisa omwini nkulyuumpa, kulinengaula naa kubelesya nzila zimwi buyo.

^ munc. 7 Mazyina mucibalo eeci acincwa.

^ munc. 15 Kanji-kanji, kulinengaula ncitondezyo cakutyompwa naa bulwazi bumbi buyo. Kuti kacili boobu, inga cagwasya kuunka kucibbadela. Sinsimuka! kunyina noyaamba kujatikizya busilisi buli boonse pe. Nokuba boobo, Banakristo beelede kubikkila maano kuti busilisi buli boonse mbobasala tabukazyanyi anjiisyo zyamu Bbaibbele.