Kalap go long lista

Kalap go long lista bilong ol tok

FRAN PES STORI

Holim Stretpela Tingting Long Mani

Holim Stretpela Tingting Long Mani

OL MAN i save tok, “Mani i helpim i stap bilong ol man long olgeta hap bilong graun.” Dispela tok i tru, long wanem, yumi inap yusim mani long baim kaikai, klos, rent bilong haus, o baim wanpela haus. Wanpela man bilong lukautim mani bilong kampani i tok: “Mani i gat bikpela wok bilong en. Sapos yumi no inap long yusim mani, yumi bai tingting planti na insait long wanpela mun ol man bai pait long narapela narapela.”

Em tru olsem yumi no inap yusim mani long baim olgeta samting. Arne Garborg em wanpela saveman bilong Nowe i tok: “Yu inap yusim mani long baim kaikai, marasin, gutpela bet, ediukesen, ol samting i dia tumas, na ol wokman. Tasol mani i no inap long baim laik bilong kaikai, gutpela helt, gutpela slip, savetingting, gutpela skin, pasin laikim, amamas, ol pren, na pasin bilong i stap gut long ol arapela.”

Taim yumi tingim mani olsem rot bilong helpim yumi, na i no stap namba 1 samting long laip bilong yumi, orait bai yumi amamas long ol samting yumi gat pinis. Baibel i tok lukaut olsem “pasin bilong laikim tumas mani em i as bilong olgeta kain pasin nogut. Sampela i bin laikim tumas mani, na dispela . . . i olsem ol i sutim ol yet long ol samting i givim pen long ol.”—1 Timoti 6:10.

Tingim, mani yet i no save kamapim hevi, tasol pasin bilong laikim tumas mani i save kamapim hevi namel long ol pren na ol famili. Yumi laik stori long sampela husat i bungim kain hevi olsem.

Daniel: * “Oltaim mi tingim pren bilong mi Thomas olsem wanpela gutpela pren husat i gat onest pasin. I nogat wanpela taim mitupela i gat hevi namel long mipela yet. Tasol hevi i kamap taim em i baim kar bilong mi. Taim mi salim kar mi no save olsem i gat hevi long en. Tasol tripela mun bihain kar i bagarap. Olsem na Thomas i belhat na em i laik kisim bek mani bilong em, long wanem, em i ting mi giamanim em. Mi kirap nogut long pasin em i mekim! Mi laik stretim dispela hevi wantaim em, tasol em i kros nogut tru. Hevi bilong mani i mekim na mi no tingim Thomas olsem gutpela pren moa.”

Esin: “Nesrim em liklik susa bilong mi. Mipela i pas gut wantaim na mi no ting olsem hevi bilong mani inap bagarapim pasin pren bilong mipela. Tasol hevi i bin kamap. Taim papamama bilong mipela i dai, long wanpela pepa ol i tokaut olsem mitupela bai skelim mani bilong ol long tupela hap na kisim. Tasol susa bilong mi i sakim tok ol i pasim na em i laik kisim bikpela mani moa. Mi laik bihainim tok bilong papamama, olsem na em i kros na i mekim ol tok bilong pretim mi. Kirap long dispela taim na i kam inap long nau, em i bel nogut tru long mi.”

MANI NA PASIN BILONG BEL NOGUT

Sapos man i no holim stretpela tingting long mani, dispela inap kirapim em long bel nogut long ol narapela. Olsem, maniman inap ting olsem ol man i no gat mani em ol lesman na ol i no laik stretim sindaun bilong ol. Na man i no gat planti mani inap ting olsem ol maniman i laikim tumas mani kago o ol i gat gridi pasin. Leanne em wanpela tineja long famili i gat planti mani kago na sampela pren i save bel nogut long em. Em i tok:

Maski ol i bin raitim Baibel long bipo, tok lukaut bilong en long mani inap helpim yumi long nau

“Ol pren bilong mi i save tingim mi olsem pikinini bilong man i gat planti mani. Olsem na ol i save tok: ‘Sapos yu laikim wanpela samting, askim Papa tasol’ o, ‘Sori i no olgeta man i gat mani na bai ol inap baim ol naispela kar olsem famili bilong yu.’ Wanpela taim mi tokim ol pren bilong mi long no ken mekim ol kain tok olsem long mi, long wanem, dispela i save mekim mi bel hevi. Mi laik bai ol man i tingim mi olsem meri bilong mekim gutpela pasin, na i no olsem meri i gat planti mani.”

BAIBEL I TOK WANEM?

Baibel i no tambuim pasin bilong kisim mani o tok mani em samting nogut, nogat. Tasol em i tok lukaut long pasin bilong kisim planti mani. Bikpela samting em olsem, man i holim wanem tingting long mani em i gat pinis o mani em i laik kisim, na i no long hamas mani em i gat. Maski ol i bin raitim Baibel long bipo, tok lukaut bilong en long holim stretpela tingting long mani inap helpim yumi long nau tu. Yumi ken skelim sampela savetok bilong Baibel.

BAIBEL I TOK: “Yu no ken hatwok tumas long kamap maniman.”—Sindaun 23:4.

Buk The Narcissism Epidemic i tok, ol man i laik kisim planti mani kago inap “kisim sik bilong tingting, sua insait long nek, baksait i pen, het i pen, na tu, ol i save dring planti alkohol na kisim ol drak. Olsem na man i wok strong long bungim planti mani kago samting i save stap bel hevi.”

BAIBEL I TOK: “Long sindaun bilong yupela, yupela i no ken bihainim pasin bilong laikim tumas mani. Yupela i mas ting olsem ol samting yupela i gat pinis em inap long yupela.”—Hibru 13:5.

Maski man i amamas long ol samting em i gat pinis, sampela taim em inap tingting long kisim sampela mani moa. Tasol em i no larim dispela tingting i daunim em. Olsem, em bai i no bel hevi taim mani em i kisim i no wankain olsem long bipo. Kain man olsem i strong long bihainim pasin bilong aposel Pol. Em i tok: “Maski mi stap rabis o mi gat planti samting, mi lain pinis long stap olsem. Long olgeta samting na long olgeta kain sindaun, mi lain pinis long pasin bilong pulap na pasin bilong i stap hangre. Na long pasin bilong holim planti samting na long pasin bilong sot long ol samting.”—Filipai 4:12.

BAIBEL I TOK: “Sapos man i ting mani bilong em tasol inap helpim em long stap gut, orait em bai i lus tru.”—Sindaun 11:28.

Ol saveman i tok, hevi bilong mani em wanpela bikpela risen na ol marit i save bruk, na tu, planti man i save suasaid. Tingim, sampela man i ting olsem mani i bikpela samting moa winim marit na laip bilong ol! Tasol ol man i holim stretpela tingting long mani i no tingim mani olsem bikpela samting. Ol i tingim savetok bilong Jisas olsem: “Maski man i gat planti samting, em i no kisim laip long ol dispela samting em i holim.”—Luk 12:15.

YU GAT WANEM TINGTING LONG MANI?

Pasin bilong skelim ol samting yu mekim bai helpim yu long holim stretpela tingting long mani. Yu inap askim yu yet olsem.

  • Mi laik long joinim kwik mani skim na bai mi ken kisim winmani hariap?

  • Mi gat pasin bilong givim mani long helpim ol narapela?

  • Mi save poroman wantaim ol man husat i gat pasin bilong stori long mani na ol samting ol i gat?

  • Mi save mekim pasin giaman na insait long wok bisnis i brukim lo bilong gavman na bai mi ken kisim mani?

  • Taim mi gat planti mani, dispela i mekim na mi luk daun long ol narapela?

  • Mi save tingting oltaim long mani?

  • Tingting mi gat long mani i givim hevi long famili na helt bilong mi?

    Kisim pasin bilong givim mani long helpim ol narapela

Sapos bekim bilong yu em yes long wanpela bilong ol dispela askim, orait yu mas wok strong long daunim tingting na laik bilong kisim planti mani kago. No ken poroman wantaim ol man em ol i tingim mani kago olsem namba 1 samting. I gutpela long poroman wantaim ol man husat i laik bihainim ol stretpela pasin, na ol i no tingting tumas long kisim planti mani kago.

Holim stretpela tingting long mani na no ken kisim pasin bilong laikim tumas mani. Tingim olsem famili, ol pren, na helt bilong yu i bikpela samting moa. Taim yu mekim olsem, dispela i soim olsem yu holim stretpela tingting long mani.

^ par. 7 Mipela i bin senisim ol nem long dispela atikol.