Birlikte Yemek Yemek Ailenizi Güçlendirir

“Hayat hem mutluluk ve neşeyle hem de keder ve gözyaşıyla doludur. Fakat mutlu da olsak üzgün de olsak karnımızı doyurmalıyız. Güzel bir yemek, mutlu ya da üzgün her insanı neşelendirir” (Laurie Colwin, yazar).

ESKİDEN ailelerin çok değer verdiği bir alışkanlık vardı. Tüm aile günde en az bir kere birlikte sofraya oturup yemek yerdi. Yemekte kimse başka bir şeyle ilgilenmezdi. Kimse o sırada televizyon izlemez, kulaklıkla müzik dinlemez ya da arkadaşlarıyla mesajlaşmazdı. Bu huzurlu ortamda sağlıklı yiyecekler yenirken büyüklerin bilgisinden yararlanılır, o gün olanlar anlatılıp birlikte gülünür ve aile bağları güçlenirdi.

Ailece yemek yemek çoğu insana göre artık eskide kalmış bir şeydir. Birçok ailede birlikte yemek yemek bir gelenek olmaktan çıkıp nadiren yapılan bir şey haline gelmiştir. Birlikte yemek yemek aileler için neden bu kadar zor? Bu geleneği sürdürmek önemli mi? Ailedeki her birey bunu yapmaktan nasıl yarar görebilir?

Yok Olan Bir Gelenek

Robert Putnam, insanların giderek birbirinden nasıl koptuğunu anlatan Bowling Alone adlı kitabında şöyle diyor: “Akşam yemeği geleneğinin tek bir nesil içinde neredeyse tamamen yok olması, sosyal ilişkilerimizin ne kadar çabuk değiştiğini gösterir.” Peki bu değişikliğe neler yol açtı? İlk olarak hayat pahalılığı her iki eşin de geç saatlere kadar çalışmasına neden oluyor. İkinci olarak günümüzün koşuşturmacalı yaşam biçimi yüzünden insanlar fast-food tarzı ayaküstü yenebilecek yemekleri tercih ediyor. Ayrıca spor gibi okul sonrası etkinlikler yüzünden artık sadece büyüklerin değil çocukların da yoğun bir hayatı var.

Küçük çocukları olan bazı babalar da yemekte gürültü istemediğinden eve çocuklar uyuduktan sonra geliyor. Eve vaktinde gelen ana babalar da baş başa sakin bir yemek yemeyi tercih ettiklerinden, çocukları yedirip yatırdıktan sonra sofraya oturuyor.

Bu ve buna benzer birçok nedenle aile bireyleri ayrı ayrı yemek yiyor. Yemek zamanında yapılan sohbetlerin yerini buzdolabına yapıştırılan notlar alıyor. Herkes eve geldiğinde yemeği ısıtıyor ve onu alıp ya televizyonun ya bilgisayarın ya da bir oyun konsolunun başına oturuyor. Modern dünyada ailemizde böyle alışkanlıkların gelişmesini engellemek zor gibi gelebilir. O halde ailece yemek yemek için çaba göstermeye değer mi?

Birlikte Yemek Yemenin Yararları

Ailece yenen yemekler ana babalara çocuklarının duygusal ihtiyaçlarıyla ilgilenmeleri için eşsiz bir fırsat sunar. Miriam Weinstein The Surprising Power of Family Meals (Ailece Yemek Yemenin Şaşırtıcı Gücü) adlı kitabında şöyle diyor: “Yemek masası, çocukların ana babalarıyla düzenli olarak konuşabilecekleri ve onların ilgisini hissedebilecekleri rahat bir ortam sağlar. Ailece yemek yemek tüm sorunlarınıza çare olmayabilirse de çok az çabayla büyük yararlar elde etmenizi sağlar.”

 İspanya’da orta yaşlı bir baba olan Eduardo da böyle düşünüyor. Şöyle diyor: “Çocukken her gün sofrada 11 kişi olurduk. Babam ailece yediğimiz öğle yemeğine yetişmek için büyük çaba harcardı. Günün bu zamanı her açıdan çok özeldi. Bu sayede ailedeki herkesin hayatında neler olup bittiğini bilirdik. Soframızdan neşe ve kahkaha eksik olmazdı. Bu güzel anılar benim de babamı örnek almamı sağladı.”

Ailece yemek yemek çocukların daha dengeli ve sağlıklı bir yaşamı olmasına da yardımcı olur. İstanbul’daki bir hastanenin psikiyatri klinik şefi şunu belirtiyor: “Birlikte yemek yiyen ailelere mensup çocuk ve ergenlerde ruh sağlığı problemlerine daha seyrek rastlandığı, bu çocukların kendine güvenlerinin daha fazla olduğu bir gerçektir. Çünkü, ailece sofraya oturmak, ruh sağlığını koruyan, birleştirici ve aile hayatı için düzenleyici bir mekanizmadır.” Columbia Üniversitesi’ndeki ABD Ulusal Bağımlılık ve Madde Kullanımı Merkezi de, aileleriyle haftada beş kez yemek yiyen çocukların kaygı, can sıkıntısı ve ilgi eksikliğiyle bağlantılı daha az sorun yaşadığını ve okulda daha iyi notlar aldığını tespit etti.

Eduardo “Ailece yemek yemenin çocukların duygusal dengelerini korumalarına yardım ettiğine inanıyorum” diyor. “Kızlarımız bize bir şey söylemeleri gerektiğinde ‘ne zaman söyleyeceğiz’ diye kaygılanmıyorlar. Çünkü yemek zamanı bunun için harika bir fırsat sağlıyor. Ayrıca ben de bir baba olarak kızlarımın sorunlarından habersiz kalmamış oluyorum.”

Aslında ailelerin birlikte yemek yemesi kötü beslenme alışkanlıklarının gelişmesini bile önleyebilir. İspanya’daki Navarra Üniversitesi tek başına yemek yemenin beslenme bozukluğu riskini artırdığını bildiriyor. Tabii ki böyle rahatsızlıklar her durumda baş gösterebilir, fakat sürekli yalnız yemek yemek bu olasılığı artırır. İki kızı olan Esmeralda şöyle diyor: “Beraber yemek yemek bir alışkanlık haline geldiğinde çocuklar ana babalarının ilgisini daha çok hissediyorlar. Ayrıca sevgi dolu bir aile ortamının sıcaklığını yaşıyor ve kendilerini güvende hissediyorlar.”

Aile yemekleri ana babaların, çocuklarının manevi ihtiyaçlarıyla ilgilenmesi için de bir fırsattır. Yaratıcımız yaklaşık 3.500 yıl önce toplumuna çocuklarıyla birlikte vakit geçirerek onların yüreğine manevi değerler aşılamalarını öğütledi (Tekrar 6:6, 7). İki çocuk babası Ángel “Birlikte dua ederek ve Kutsal Kitaptan bir ayet üzerinde konuşarak, yemek zamanlarını Tanrı’yla ilişkimizi güçlendiren bir faaliyet haline getiriyoruz” diyor. Görüldüğü gibi ailece yemek yemenin birçok yararı var. Şimdi, bazı ailelerin bunu hayatlarının ayrılmaz bir parçası haline getirmek için neler yaptığını görelim.

Nasıl Başarılabilir?

Esmeralda “İyi bir plan yapmak ve istekli olmak şart” diyor. “Yemek saatini eve son gelen kişiye göre ayarlamak için elinizden geleni yapın.” İki çocuk annesi Maribel de şöyle diyor: “Ne olursa olsun akşam yemeklerini her zaman birlikte yiyoruz.” Bazı aileler bunu yapabilmek için, o hafta yiyecekleri yemekleri ya da yemekte kullanacakları malzemeleri hafta sonu boş oldukları zamanlarda hazırlıyorlar.

Ailece yemek yemeye gereken önemi veriyorsanız bu alışkanlığı sürdürmekte zorlanmayacaksınız. Eduardo “Akşam yemeğinde evde olabilmek için işimde bazı ayarlamalar yapmam gerektiyse de buna kesinlikle değdi” diyor. “Şimdi ailemde olup bitenleri daha iyi biliyorum. Gün içinde tüm dikkatimi saatlerce işime veriyorum. Eğer yemekte aynı ilgiyi aileme de göstermezsem onlara düşüncesizlik etmiş olurum.”

Peki dikkat dağıtan şeylerden nasıl kaçınılabilir? 16 yaşındaki David şöyle diyor: “Biz televizyonun olmadığı bir odada yemek yiyoruz. Yemek zamanı annemizle babamıza günümüzün nasıl geçtiğini anlatıyoruz, onlar da bize güzel tavsiyelerde bulunuyorlar.” David şunları da ekliyor: “Günümüzde gençler ana babalarıyla çok fazla konuşmuyor. Ailedeki herkes evde olsa bile televizyonun karşısına geçip ayrı ayrı yemek yiyorlar. Ne kaçırdıklarının farkında değiller.” 17 yaşındaki Sandra da benzer şeyler söylüyor: “Okul arkadaşlarım ‘Annem bugün dolapta  ne yemek bıraktı acaba?’ dediklerinde üzülüyorum. Benim için yemek zamanı sadece karnımı doyurduğum bir zaman değil. Beraberce güldüğümüz, konuştuğumuz ve birbirimize ilgi gösterdiğimiz bir zaman.”

The Surprising Power of Family Meals kitabı, ailece yenen yemeklerin “hepimizin her gün karşılaştığı baskılara karşı bir kalkan” olabileceğini söylüyor. Birlikte yemek yemek sizin ailenizdeki bağları da güçlendirebilir mi? Yoğun bir hayatınız varsa, ailece yenen yemekler biraz rahatlayıp sevdiklerinizle sohbet etmeniz için harika bir fırsattır. Bunu yapmaktan göreceğiniz yararlar harcayacağınız çabaya kesinlikle değecek!

[Sayfa 15’teki çerçeve/resim]

AİLECE YEMEK YERSENİZ . . .

Daha iyi iletişim kurarsınız. Çocuklar saygılı şekilde konuşmayı ve dinlemeyi öğrenir. Sohbet ederek söz dağarcıklarını geliştirir ve kendilerini ifade etmeyi öğrenirler.

Bir ekip olarak çalışmayı öğrenirsiniz. Çocuklar sofrayı kurarak, kaldırarak, bulaşıkları yıkayarak ya da servis yaparak işbirliği yapmayı öğrenirler. Biraz daha büyüdüklerinde de yemek hazırlamaya yardım edebilirler.

Düzenli ve sağlıklı beslenirsiniz.

İyi nitelikler geliştirirsiniz. Yemeği paylaşarak ve yemeğin en güzel kısmını almaya çalışmayarak cömert olmayı öğrenebilirsiniz. Yemek yerken ailedekilerin ihtiyaçlarıyla ilgilendiğinizi de gösterebilirsiniz.