Nghena endzeni

Hundzela eka leswi nga endzeni

 Xana Swi Lo Endliwa?

Switwi Swa Xifufunhunu Lexi Vuriwaka Black Fire

Switwi Swa Xifufunhunu Lexi Vuriwaka Black Fire

Ku tshwa ka makhwati ku balekisa swiharhi swo tala, kambe ku koka swifufunhunu swa black fire. Ha yini? Hikuva swifufunhunu leswi swi rhandza ku tshikela matandza ya swona emisinyeni leyi ya ha ku tshwaka. Ku tlula kwalaho, leswi ndzilo wu balekisaka swihadyana leswi dyaka swin’wana, swifufunhunu leswi swi sala swi dya, swi khandziyana ni ku tshikela matandza swi ntshunxekile. Kambe swi swi kotisa ku yini ku kuma makhwati lama nga eku tshweni?

Switwi swa xifufunhunu swa nkahelo wa “infrared”

Xiya: Xifufunhunu lexi xi ni switwi etlhelo ka milenge ya xona ya le xikarhi leswi vuriwaka pit organs, leswi xi kotaka ku twa ha swona nkahelo lowu vangiwaka hi ndzilo lowu hisaka makhwati. Nkahelo wolowo wu endla leswaku ku va ni ku hisa eka swirho sweswo ivi ku xi kongomisa laha khwati ri tshwaka kona.

Kambe swifufunhunu leswi swi ni switwi swin’wana leswi swi swi pfunaka leswaku swi kuma laha makhwati ma tshwaka kona. Loko misinya leyi swi yi rhandzaka yi tshwa, yi humesa tikhemikhali to karhi leti swimhondzwana swa swona swi kotaka ku twa mpimo lowutsongo swinene wa tona emoyeni. Hi ku ya hi valavisisi van’wana, swifufunhunu leswi swi nga tirhisa switwi swa swona ku kuma nsinya wun’we lowu fufunhaka lowu nga ekule hi tikhilomitara leti tlulaka 0,8. Hikwalaho ka vuswikoti byebyo byimbirhi, swi kota ku twa ni ku kuma makhwati lama tshwaka lama nga ekule hi mpfhuka lowu tlulaka 48 wa tikhilomitara!

Vaendli va ndzavisiso va lava ku kopa matirhelo ya pit organs ni ya swimhondzwana swa xifufunhunu lexi leswaku va antswisa swinchinana leswi twaka nkahelo wa infrared ni ndzilo. Swinchinana swo tala leswi twaka nkahelo wa infrared ya high-resolution a swi koti ku tirha eka maxelo lama nga hisiki naswona ma nga titimeliki nakambe swi lava ku horisiwa, kutani swifufunhunu leswi swi nga ha pfuna van’wasayense leswaku va endla swinchinana swo antswa leswi nga ta kota ku tirha ehansi ka maxelo yo tano. Swimhondzwana swa xifufunhunu lexi swi susumetele vanjhiniyara ku endla swinchinana leswi nga ni matimba swinene naswona swi kotaka ku hambanisa exikarhi ka tikhemikhali leti vaka kona loko ku tshwa makhwati ni tikhemikhali tin’wana leti humaka endhawini yo karhi.

Vaendli va ndzavisiso va hlamarisiwa hi vuswikoti bya xifufunhunu lexi byo kota ku kuma ndhawu leyinene yo tshikela matandza ya xona. E. Richard Hoebeke, mutivi wa swifufunhunu wa le Yunivhesiti ya Cornell eUnited States u vutise a ku: “Swifufunhunu leswi swi byi kumise ku yini vuswikoti byo tshikela matandza hi mukhuva lowu? Hakunene a swi nyawuli swilo leswi hi swi tivaka hi switsotswana leswi nga ni switwi swo hlamarisa ni leswi rharhanganeke swinene.”

U anakanya yini? Xana vuswikoti bya xifufunhunu xa black fire byo kota ku twa lomu makhwati ma tshwaka kona byi lo tiendlekela kumbe byi lo endliwa?