Hi hlamusele hi vutomi bya wena.

Ndzi velekeriwe eItaly hi 1943. Ndzi kurisiwe ni vamakwerhu va mina va xinuna ni vaxisati eximutanini lexi tata wa mina a a ri murimi tlhelo muvatli eka xona. Vatswari va hina va hi kurise leswaku hi va Makhatoliki lama hisekaka.

Ha yini a wu lava ku va mufundhisi?

Loko ndza ha ri xifanyetana a ndzi rhandza ku yingisela mufundhisi ekerekeni. A ndzi tsakisiwa hi marito ya vona ni mintirho leyi a va yi endla. Kutani na mina a ndzi lava ku va muprista. Loko ndzi ri ni malembe ya 13, manana u ndzi yise exikolweni lexi u dyondzaka u tlhela u tshama eka xona laha majaha ma lunghekelaka vumundzuku naswona ma kuma tidyondzo leti tlakukeke ta vuprista.

Xana ndzetelo wa wena a wu katsa dyondzo ya Bibele?

Nikatsongo. Loko ndzi ri ni malembe ya 15, un’wana wa vadyondzisi va mina u ndzi nyike kopi ya Tievhangeli, leyi vulavulaka hi matimu ya vutomi bya Yesu ni vutirheli byakwe naswona ndzi yi hlaye minkarhi yo hlayanyana. Loko ndzi ri ni malembe ya 18, ndzi ye eRome leswaku ndzi ya dyondza etiyunivhesiti ta vabixopo leti a ti kongomisiwa hi mupapa. Ndzi dyondze Xilatini, Xigriki, matimu, filosofi, ntivomiehleketo ni ta vukhongeri. Hambileswi a hi nhlokohata tindzimana ta Bibele ni ku yingisela loko ku hlayiwa Bibele eka tidyondzo leti a ti va kona hi Sonto, entiyisweni a hi nga yi dyondzi Bibele.

Leswi u veke mukongomisi, xana sweswo a swi katsa ku dyondzisa?

Ntirho wa mina a wu katsa ngopfu ku kongomisa. Kambe a ndzi dyondzisa titlilasi ta Second Vatican Council.

Ha yini u sungule ku kanakana kereke?

A ndzi karhatiwa hi swilo swinharhu. Kereke a yi katseka eka swa tipolitiki. Mufundhisi ni lava nghenaka kereke a va pfumeleriwa ku tikhoma hi ndlela yo biha. Nakambe tidyondzo tin’wana ta Khatoliki a ti vonaka ti nga ri tinene. Hi xikombiso, a ndzi tivutisa leswaku swi ta njhani leswaku Xikwembu xa rirhandzu xi xupula vanhu hilaha ku nga heriki endzhaku ka loko va file? Nakambe ndzi tivutise leswaku, xana hakunene Xikwembu xi lava leswaku hi phikelela eswikhongelweni minkarhi ya madzana hi tirhisa xihambano xa rhosari? *

I yini leswi u swi endleke?

Ndzi khongele ndzi ri karhi ndzi xiririka mihloti leswaku ndzi kuma mpfuno. Ndzi tlhele ndzi xava kopi ya Jerusalem Bible ya Khatoliki leyi a ya ha ku kandziyisiwa hi Xiitaliya ivi ndzi sungula ku yi hlaya. Kutani siku rin’wana hi Sonto nimixo loko ndzi ri karhi ndzi veka phuraphura ya mina endzhaku ka loko ku hele Masa, ku fike vavanuna vambirhi exikolweni xo dyondzela vufundhisi. Va ndzi byele leswaku i Timbhoni ta Yehovha. Hi hete awara hi ri karhi hi bula hi Bibele ni leswi  vukhongeri bya ntiyiso byi nga voniwaka ha swona.

I yini leswi ku tsakiseke hi vaendzi volavo?

Ndzi tsakisiwe hileswi a va tiyiseka naswona a va tshunxekile loko va ri karhi va ndzi komba tindzimana eka Bibele ya mina ya Khatoliki. Endzhakunyana, Mbhoni leyi vuriwaka Mario yi sungule ku ndzi endzela. A yi ndzi lehisela mbilu ni ku tlhela yi tshembeka—mixo wun’wana ni wun’wana hi Mugqivela, ku nga khathariseki leswaku maxelo ya kona ma njhani, a yi fika hi awara ya kaye exikolweni xo dyondzela vufundhisi.

Xana vafundhisi lavan’wana a va titwa njhani loko u endzeriwa?

Ndzi va rhambile leswaku va ta hi joyina loko hi ri karhi hi bula, kambe a ku na ni un’we wa vona loyi a yi tekeleke enhlokweni dyondzo yoleyo ya Bibele. Nilokoswiritano, a ndzi yi tsakela. A ndzi dyondza swilo swo tsakisa, swo tanihi leswaku ha yini Xikwembu xi pfumelela vubihi ni ku xaniseka, ku nga nchumu lowu a ku ri khale wu ndzi karhata.

Xana lava tlakukeke eka wena va ringete ku ku heta matimba leswaku u nga ha dyondzi Bibele?

Hi 1975, ndzi endzele eRome minkarhi yo hlayanyana leswaku ndzi ya hlamusela mavonelo ya mina. Lava tlakukeke eka mina va ringete ku cinca mavonelo ya mina kambe a ku na ni un’we wa vona loyi a a tirhisa Bibele. Eku heteleleni, hi January 9, 1976, ndzi tsalele eRome ndzi va byela leswaku a ndza ha ri Mukhatoliki. Endzhaku ka masiku mambirhi, ndzi suke exikolweni xo dyondzela vufundhisi kutani ndzi ya khandziya xitimela ndzi ya eka nhlangano wa Timbhoni ta Yehovha lowu a ku ri ro sungula ndzi va eka wona, laha ndzi kumeke leswaku a ku ri nhlengeletano leyi eka yona a ku ri ni mavandlha yo hlayanyana. Kwalaho swilo a swi hambanile swinene ni leswi a ndzi swi toloverile. Mbhoni yin’wana ni yin’wana a yi ri ni Bibele ya yona naswona a yi fambisana ni swivulavuri loko swi ri karhi swi tlhuvutsa tinhlokomhaka to hambanahambana.

Xana vandyangu wa ka n’wina a va titwa njhani hi swilo leswi hinkwaswo?

Vo tala va vona va ndzi kanete hi ndlela ya tihanyi. Hambiswiritano, ndzi kume leswaku ndzisana ya mina ya xinuna a yi dyondza ni Timbhoni eLombardy, ku nga vukhongeri lebyi nga en’walungwini wa Italy. Ndzi ye ndzi ya n’wi vona kutani Timbhoni ta kwale ti ndzi pfune ku kuma ntirho ni ndhawu yo tshama. Loko lembe ri ya eku heleni, ndzi khuvuriwile ndzi va Mbhoni ya Yehovha.

Xana wa tisola?

Nikatsongo! Ndzi titwa ndzi ri ekusuhi ni Xikwembu hikuva leswi ndzi swi tivaka ha xona swi sekeriwe eBibeleni, ku nga ri eka filosofi kumbe ndhavuko wa kereke. Nakambe ndzi nga dyondzisa van’wana hi ku tiyiseka ni hi ku tshembeka.