Masingita Ya Yesu—Xana U Nga Dyondza Yini Eka Wona?

U NGA ha hlamala loko u twa leswaku marungula ya le Bibeleni lama vulavulaka hi vutomi bya Yesu loko a ha ri laha misaveni a ma ri tirhisi rito ra ririmi ro sungula leri vulaka “singita.” Rito ra Xigriki (dyʹna·mis) leri minkarhi yin’wana ri hundzuluxeriwaka ri va “singita” hi ku kongoma ri vula “matimba.” (Luka 8:46) Ri nga ha tlhela ri hundzuluxeriwa ri va “vuswikoti” kumbe ‘mintirho ya matimba.’ (Matewu 11:20; 25:15) Hi ku ya hi xidyondzi xin’wana, rito leri ra Xigriki “ri kandziyisa ntirho wa matimba lowu endliweke, ngopfu-ngopfu matimba lawa wu endliweke ha wona. Loko xiendlakalo xa kona xi hlamuseriwa, ku kandziyisiwa ndlela leyi matimba ya Xikwembu ma tirhaka ha yona.”

Rito rin’wana ra Xigriki (teʹras) hakanyingi ri hundzuluxeriwa ri va “xihlamariso.” (Yohane 4:48; Mintirho 2:19) Rito leri ri kandziyisa vuyelo lebyi vaka kona eka vahlaleri. Hakanyingi, ntshungu  ni vadyondzisiwa a va hlamarisiwa hi mintirho ya matimba ya Yesu.—Marka 2:12; 4:41; 6:51; Luka 9:43.

Rito ra vunharhu ra Xigriki (se·meiʹon) leri vulavulaka hi masingita ya Yesu ri vula “xikombiso.” Xidyondzi Robert Deffinbaugh, u vula leswaku ri “kandziyisa nhlamuselo leyi enteke ya singita.” Wa engetela: “Xikombiso i singita leri hundzisaka ntiyiso malunghana ni Hosi ya hina Yesu.”

Xana I Vukanganyisi Kumbe I Matimba Lama Humaka Eka Xikwembu?

Bibele a yi hlamuseli masingita ya Yesu tanihi mano kumbe vukanganyisi lebyi endleriweke ku tsakisa vanhu. A ma ri xikombiso xa “matimba lamakulu ya Xikwembu,” ku fana ni le mhakeni ya mufana loyi Yesu a nga hlongola dimona eka yena. (Luka 9:37-43) Xana mintirho yo tano ya matimba a yi ta xi tsandza Xikwembu xa Matimba Hinkwawo—lexi hlamuseriwaka tanihi lexi nga ni ‘matimba lamakulu swinene’? (Esaya 40:26) Nikatsongo!

Rungula ra Tievhangeli ri vulavula hi masingita ya Yesu ya kwalomu ka 35. Kambe a hi hlamuseriwi leswaku u endle masingita mangani loko se ma helerile. Hi xikombiso, Matewu 14:14 yi ri: “[Yesu] a vona ntshungu lowukulu; kutani a wu twela vusiwana, a hanyisa vavabyi exikarhi ka wona.” A hi byeriwi leswaku i vanhu vangani lava vabyaka lava a va hanyiseke hi nkarhi wolowo.

Mintirho yoleyo ya matimba a yi ri ya nkoka hikuva a yi tiyisekisa marito ya Yesu ya leswaku yena a a ri N’wana wa Xikwembu, Mesiya la tshembisiweke. Matsalwa ma swi tiyisekisa hakunene leswaku Yesu u kote ku endla masingita hikwalaho ka matimba lawa a a ma nyikiwe hi Xikwembu. Muapostola Petro u vule leswaku Yesu i “wanuna loyi a kombisiweke eka n’wina erivaleni hi Xikwembu, hi mintirho ya matimba ni swihlamariso ni masingita lawa Xikwembu xi ma endleke hi ku tirhisa yena exikarhi ka n’wina, hilaha mi swi tivaka hakona.” (Mintirho 2:22) Eka nkarhi wun’wana, Petro u vule leswaku “Xikwembu xi [tote Yesu] hi moya lowo kwetsima ni matimba, naswona u tsemakanye etikweni a endla leswinene ni ku horisa hinkwavo  lava a va tshikileriwe hi Diyavulosi; hikuva Xikwembu a xi ri na yena.”—Mintirho 10:37, 38.

Masingita ya Yesu a ma fambisana swinene ni rungula ra yena. Marka 1:21-27 yi paluxa ndlela leyi ntshungu wu anguleke ha yona eka dyondzo ya Yesu ni le ka rin’wana ra masingita yakwe. Marka 1:22 yi vula leswaku mintshungu yi “hlamarisiw[e] hi ndlela yakwe yo dyondzisa,” kasi ndzimana 27 yi kombisa leswaku vanhu va ‘hlamarile’ loko a hlongola dimona. Mintirho ya matimba ya Yesu ni rungula rakwe swi nyikele vumbhoni bya leswaku a a ri Mesiya la tshembisiweke.

Yesu a nga lo vula ntsena leswaku a a ri Mesiya; marito ni swiendlo swa yena swin’wana, matimba lawa a ma nyikiweke hi Xikwembu lama kombisiweke eka masingita yakwe ma nyikele vumbhoni bya leswaku a a ri Mesiya hakunene. Loko a vutisiwile malunghana ni ntirho ni vulawuri byakwe, Yesu u hlamule hi xivindzi a ku: “Ndzi ni vumbhoni byo tlula bya Yohane [lowo Khuvula], hikuva yona mintirho leyi Tatana a ndzi aveleke ku yi endla, mintirho leyi ndzi yi endlaka, yi nyikela vumbhoni bya mina leswaku Tatana u ndzi rhumile.”—Yohane 5:36.

Vumbhoni Bya Leswaku A Ma Ri Ya Xiviri

Ha yini hi nga tiyisekaka leswaku masingita ya Yesu a ma ri ya xiviri? Xiya byin’wana bya vumbhoni bya leswaku a ma ri ya xiviri.

Loko a endla mintirho yakwe ya matimba, Yesu a a nga kokeli nyingiso eka yena. Loko a heta ku endla singita rin’wana ni rin’wana, a a endla leswaku vanhu va lemuka leswaku ri huma eka Xikwembu kutani va vangamisa xona. Hi xikombiso, loko a nga si tshungula bofu, Yesu u kandziyise leswaku u ta hanyisa munhu loyi “leswaku mintirho ya Xikwembu yi vonaka ha yena.”—Yohane 9:1-3; 11:1-4.

Ku hambana ni van’wamasalamusi ni vahanyisi va ripfumelo, Yesu a nga kalanga a tekela vanhu dzano, a tirhisa mano, mihlolo, mihivahivana ya masalamusi kumbe leyi khumbaka mintlhaveko. A nga tirhisanga swiyilayila kumbe swilo swo karhi leswi ku anakanyiwaka leswaku swa kwetsima. Xiya ndlela yo olova leyi Yesu a nga yi tirhisa loko a hanyisa mabofu mambirhi. Rungula ra kona ri ri: “Hi ku susumetiwa hi ntwela-vusiwana, Yesu a khumba mahlo ya vona, xikan’we-kan’we va sungula ku vona, kutani va n’wi landzela.” (Matewu 20:29-34) A nga endlanga mihivahivana kumbe a lava ku tikokela mahlo hi ndlela yo karhi. Yesu u endle masingita yakwe erivaleni, hakanyingi a voniwa hi vanhu vo tala. A nga tirhisanga mavoni yo hlawuleka kumbe ku hlela xiteji. Ku hambana ni sweswo, swilo leswi vuriwaka masingita swa masiku lawa hakanyingi a swi tsariwi ehansi.—Marka 5:24-29; Luka 7:11-15.

Minkarhi yin’wana Yesu a a ri tlangela ripfumelo ra lava a va tshungulaka. Kambe loko munhu a nga ri na ripfumelo a swi nga n’wi siveli Yesu ku endla singita. Loko a ri eKapernawume le Galeliya, “vanhu va n’wi tisel[e] vanhu vo tala lava nga ni madimona; kutani a hlongola mimoya hi rito, naswona a hanyisa hinkwavo lava a va nga pfukanga kahle.”—Matewu 8:16.

Masingita ya Yesu a ma endleriwa ku enerisa swilaveko swa nyama swa vanhu ku nga ri ku tsakisa vahlaleri. (Marka 10:46-52; Luka 23:8) Naswona Yesu a nga si tshama a endla masingita leswaku a vuyeriwa hi ndlela yo karhi.—Matewu 4:2-4; 10:8.

Ku Vuriwa Yini Hi Marungula Ya Tievhangeli?

Ntiyiso malunghana ni masingita ya Yesu wu hundziseriwe eka hina hi ku tirhisa Tievhangeli ta mune. Xana ku ni swivangelo swa ku titshega hi marungula lawa loko hi ri karhi hi kambisisa ku tshembeka ka masingita lawa ku vuriwaka leswaku ma endliwe hi Yesu? Ina, swi kona.

Hilaha se hi swi xiyeke hakona, masingita ya Yesu a ma endleriwa erivaleni, emahlweni ka vanhu vo tala. Tievhangeli to sungula ti tsariwe hi nkarhi lowu vo tala va vanhu lava swi voneke hi mahlo a va ha hanya. Malunghana ni ku tshembeka ka vatsari va Tievhangeli, buku leyi nge The Miracles and the Resurrection yi ri: “A hi swinene ku vula leswaku masingita lama tsariweke hi vatsari va tievhangeli a ma endlekanga, va lo ma tsalela ntsena ku endla leswaku vanhu va tsutsumela eka vukhongeri. . . . A va tiyimisele ku tsala rungula leri tshembekaka.”

Vakaneti va Vukreste va Vayuda a va yi kanakananga mintirho ya matimba leyi hlamuseriweke eka Tievhangeli. Lexi va xi kanakaneke ntsena a ku ri matimba lawa a yi endliwa ha wona. (Marka  3:22-26) Ni vaxopaxopi lavakulu va le ndzhakunyana a va nga ta swi kota ku ala masingita ya Yesu hilaha ku humelelaka. Ku hambana ni sweswo, eka lembe-xidzana ro sungula ni ra vumbirhi C.E., a ku ri ni tinhlamuselo leti vulavulaka hi masingita lama nga tshama ma endliwa hi Yesu. Swi le rivaleni leswaku hi ni xivangelo lexi twalaka xo kholwa marungula ya Tievhangeli ya masingita ya yena.

Munhu La Endleke Masingita

Nkambisiso wa masingita ya Yesu wu ta va wu nga hetisekanga loko wu endliwa hi ku landza tinhlamuselo leti khorwisaka malunghana ni ku tshembeka ka wona. Loko ti hlamusela mintirho ya matimba ya Yesu, Tievhangeli ti n’wi paluxa a ri wanuna la nga ni ntwela-vusiwana lowukulu, la khathalaka hi vuhlayiseki bya vanhu van’wana.

Anakanya hi mhaka ya munhu wa nhlokonho loyi a yeke eka Yesu a fika a kombela a ku: “Loko u swi lava, u nga ndzi basisa.” Yesu “a n’wi twela vusiwana,” a tshambuluta voko rakwe a khumba munhu loyi wa nhlokonho a ku: “Ndza swi lava. Basisiwa.” Xikan’wekan’we wanuna loyi a va a horisiwile. (Marka 1:40-42) Hi ndlela yoleyo Yesu u kombise ntwela-vusiwana lowu n’wi susumeteleke ku tirhisa matimba lawa a ma nyikiweke hi Xikwembu leswaku a endla masingita.

Ku humelele yini loko Yesu a hlangana ni vakhandli va nhlonge lava a va huma emutini wa Nayini? Jaha leri feke a ro va n’wana la nga yexe wa noni leyi. Hi ku “n’wi twela vusiwana” wansati loyi, Yesu u n’wi tshinelerile kutani a ku: “Tshika ku rila.” Kutani a pfuxa n’wana wa yena eku feni.—Luka 7:11-15.

Dyondzo leyi chavelelaka leyi nga dyondziwaka eka masingita ya Yesu hi leswaku a a ‘twela vanhu vusiwana’ kutani a va pfuna. Kambe masingita yo tano a hi matimu ntsena. Vaheveru 13:8 yi ri: “Yesu Kreste wa ha ri yena tolo ni namuntlha, ni hi masiku.” Wa fuma sweswi tanihi Hosi ya le tilweni, leyi nga ni vuswikoti naswona yi lunghekeleke ku tirhisa matimba lawa yi ma nyikiweke hi Xikwembu yo endla masingita lamakulu ku tlula lawa a ma endleke loko a ha ri emisaveni tanihi munhu wa nyama. Ku nga ri khale, Yesu u ta ma tirhisa ku hanyisa vanhu lava yingisaka. Timbhoni ta Yehovha ti ta tsakela ku ku pfuna ku dyondza leswi engetelekeke malunghana ni ntshembo lowunene wa vumundzuku.

[Swifaniso leswi nga eka tluka 4, 5]

Masingita ya Yesu a ma ri xikombiso xa “matimba lamakulu ya Xikwembu”

[Xifaniso lexi nga eka tluka 7]

Yesu a a ri wanuna la nga ni ntwela-vusiwana lowukulu