Ku xanisiwa hi timhaka ta masangu swi katsa swiendlo swin’wana ni swin’wana leswi munhu a endliwaka swona a nga swi lavi mayelana na timhaka ta masangu—ku khoma-khomiwa kumbe ku vulavula hi timhaka ta masangu. Kambe minkarhi yin’wana swi nga ha tika ku vona loko munhu a ku tlangisa, loko a tlanga hi rirhandzu ni loko a ku xanisa hi timhaka ta masangu.

Xana wa ku tiva ku hambana exikarhi ka swilo leswi? Xiya  leswi nga ku pfunaka ku tiva loko u xanisiwa hi timhaka ta masangu.

Lexi twisaka ku vava hileswaku u nga xanisiwa hi timhaka ta masangu himbiloko se u hete xikolo. Loko sweswi u tiva leswi u faneleke u swi endla loko u xanisiwa hi timhaka ta masangu, u ta swi kota ku langutana na swona hambiloko se u tirha. Nakambe u nga ha swi kota ku pfuna ni van’wana leswaku muxanisi yoloye a nga va xanisi.

Loko u tiva leswaku ku xanisiwa hi timhaka ta masangu swi vula yini nileswaku u fanele u endla yini, u nga ha swi kota ku swi sivela leswaku swi nga endleki. Xiya swiyimo swinharhu u tlhela u vona ndlela leyi u nga langutanaka na swona.

XIYIMO:

“Vavanuna lava a ndzi tirha na vona a va tshamela ku ndzi byela leswaku ndzi sasekile naswona va navela onge a va ringana na mina hi malembe. Un’wana wa vona u kale a ta hi le ndzhaku kutani a nun’hwetela misisi ya mina.”​—⁠Tabitha, nhwanyana la nga ni malembe ya 20.

Tabitha a nga ha anakanya leswi: ‘Loko ndzo swi ba hi makatla ni ku swi tiyiselela, kumbexana u ta swi tshika.’

Ha yini sweswo a swi nga ta pfuna: Vatshila va vula leswaku loko munhu a xanisiwa hi timhaka ta masangu naswona a swi ba hi makatla, hakanyingi swi hambeta swi endleka kumbe swi nyanya.

Ringeta leswi: Byela munhu loyi a ku xanisaka—hi moya wo rhula kambe u nga gegagegi, vula leswaku a wu nge pfuki u ma tsakerile mavulavulelo kumbe swiendlo swa yena. Taryn, nhwanyana la nga ni malembe ya 22 u ri: “Loko munhu a ndzi khoma hi ndlela leyi nga riki yinene, ndzi namba ndzi n’wi byela leswaku a nga ha pfuki a endla sweswo. Sweswo swi endla leswaku jaha ra kona ri chava.” Loko munhu yoloye a phikelela, vana ni xivindzi naswona u nga heli matimba. Loko swi ta eka mahanyelo lamanene, xitsundzuxo xa Bibele xi ri: “Yimani mi tiya, mi va lava wupfeke naswona mi va ni xivindzi.”—Vakolosa 4:12, The New Testament in Contemporary Language.

U nga endla yini loko muxanisi a ku tshembisa ku ku vavisa? Eka xiyimo xo tano, fambela ekule na yena. Hatla u ya lava mpfuno eka munhu lonkulu.

XIYIMO:

“Loko ndza ha ri eka ntanga ya mune, vanhwanyana vambirhi va ndzi sivile endleleni. Un’wana wa vona a a ri musodoma naswona a a lava leswaku ndzi rhandzana na yena. Ndzi arile kambe a a tshamela ku ndzi xanisa etlilasini. Siku rin’wana va tshame va ndzi susumetela ekhumbini.”—Victoria la nga ni malembe ya 18.

Victoria a a ta anakanya leswi: ‘Loko ndzo byela vanhu hi mhaka leyi, va ta anakanya leswaku ndzi toya naswona va ta ku ndza hemba.’

Ha yini ku anakanya hi ndlela yoleyo a swi nga ta pfuna: Loko u nga byeli munhu, loyi a ku xanisaka a nga hambeta a ku xanisa a tlhela a xanisa van’wana.—Eklesiasta 8:11.

Ringeta leswi: Kuma mpfuno. Vatswari ni vadyondzisi va ta ku seketela leswaku munhu yoloye a tshika mikhuva ya yena. U nga endla yini loko vanhu lava u va byelaka va nga ku tekeli enhlokweni? Ringeta leswi: Minkarhi hinkwayo, loko u xanisiwa tsala vuxokoxoko hinkwabyo. Tsala siku, nkarhi, ndhawu ni leswi munhu yoloye a swi vuleke. Endla kopi kutani u yi nyika mutswari kumbe mudyondzisi wa wena. Vanhu vo tala va xi tekela enhlokweni xivilelo loko xi tsariwe ehansi ku tlula loko xi vuriwa ntsena hi nomu.

XIYIMO:

“A ku ri ni mufana loyi a ndzi n’wi chava swinene loyi a a tlangela xipano xa rugby. A a lehe timitara timbirhi naswona ntiko wa yena a wu ri kwalomu ka tikhilogiramu ta 135. A a tibyerile leswaku mina na yena hi fanele hi rhandzana. A a ndzi karhata siku ni siku ku ringana lembe hinkwaro. Siku rin’wana a hi sele hi ri vambirhi ntsena etlilasini hiloko a ndzi tshinelela. Kutani ndzi tlula ivi ndzi humela ehandle.”—Julieta, la nga ni malembe ya 18.

Julieta a a ta anakanya leswi: ‘I ndlela leyi vafana va endlaka swilo ha yona.’

Ha yini sweswo a swi nga ta pfuna: Munhu loyi a ku xanisaka a nge cinci ndlela leyi a endlaka swilo ha yona loko vanhu va anakanya leswaku leswi a swi endlaka swa pfumeleleka.

Ringeta leswi: U nga swi bi hi makatla kumbe u n’wayitela. Kambe tiyiseka leswaku swiendlo swa wena ku katsa ni xikandza xa wena, swi kombisa munhu loyi a ku xanisaka leswaku a wu nge pfuki u swi pfumerile leswi a swi endlaka.

MHAKA YA XIVIRI 1:

“A ndzi swi rhandzi ku twisa van’wana ku vava. Loko vafana va hambeta va ndzi xanisa, a ndzi va byela leswaku a ndzi swi lavi sweswo kambe a ndzi nga tiyisi voko ngopfu naswona a ndzi n’wayitela loko ndzi vulavula na vona. A va anakanya leswaku ndza va tsakela.”—Tabitha.

• Loko a wu ri Tabitha, xana a wu ta endla yini eka vanhu lava ku xanisaka? Ha yini?

• I yini leswi nga endlaka leswaku munhu loyi a ku xanisaka a anakanya leswaku wa n’wi tsakela?

MHAKA YA XIVIRI 2:

“Swi sungule hi mabulo ma nga ri mangani ya vafana van’wana loko hi ri etlilasini. Ku hundze mavhiki ma nga ri mangani ndzi swi ba hi makatla leswi a va swi vula, kambe swi ye swi nyanya. Vafana volavo va sungule ku tshama etlhelo ka mina ni ku ndzi angarha. A ndzi va susumeta kambe a va tshikanga ku endla sweswo. Eku heteleleni, un’wana wa vona u ndzi nyike xiphephana lexi a xi tsariwe rungula leri nga basangiki. Hiloko ndzi xi nyika mudyondzisi wa mina. Mufana yoloye u hlongoriwe swa xinkarhana exikolweni. Ndzi swi xiyile leswaku a ndzi fanele ndzi ye eka mudyondzisi loko swa ha sungula.”—Sabina.

• U ehleketa leswaku ha yini Sabina a nga yanga eka mudyondzisi eku sunguleni? Xana u hleketa leswaku u teke xiboho lexinene? Ha yini?

MHAKA YA XIVIRI 3:

“Buti wa mina Greg u tshineleriwe hi mufana un’wana loko a ri exiyindlwanini. Hiloko mufana yoloye a n’wi tshinelela swinene ivi a ku: ‘Ndzi ntswontswe.’ Greg u arile kambe mufana yoloye a nga n’wi yingisanga. Entiyisweni a a fanele a n’wi susumetele ekule na yena.”—Suzanne.

• Xana u anakanya leswaku Greg u xanisiwile hi timhaka ta masangu? Ha yini?

• U anakanya leswaku ha yini vafana van’wana va nga vuli loko mufana wo karhi a va xanisa hi timhaka ta masangu?

• Xana u pfumelelana na yona ndlela leyi Greg a endleke ha yona loko a langutane ni xiyimo lexi? Xana wena a wu ta endla yini?