Lutani apo pali nkhani

Kasi Chikoko Chiswesi Icho Chikuyowoyeka mu Chivumbuzi Chaputara 17 Ni Vichi?

Kasi Chikoko Chiswesi Icho Chikuyowoyeka mu Chivumbuzi Chaputara 17 Ni Vichi?

Ivyo Baibolo Likuyowoya

 Chikoko chiswesi icho chikuyowoyeka mu Chivumbuzi chaputara 17, chikwimira wupu uwo chilato chake nkhupangiska kuti vyaru viŵe vyakukolerana pa charu chose. Pakwamba chikoko ichi chikaŵa wupu wa League of Nations ndipo pasono ni wupu wa United Nations.

Ivyo vikutovwira kumanya chikoko chiswesi

  1.   Ni wupu wandyali. Chikoko chiswesi chili na “mitu 7” iyo yikwimira “mapiri 7” na “mathemba 7,” panji kuti maufumu agho ghakulamulira. (Chivumbuzi 17:9, 10) Mu Baibolo, mapiri na vikoko vikwimira maboma.​—Yeremiya 51:24, 25; Daniyeli 2:44, 45; 7:17, 23.

  2.   Chikuyanako waka na ufumu wankhongono pa charu chose. Chikoko chiswesi chikukozganako na chikoko cha mitu 7 icho chikuzunulika mu Chivumbuzi chaputara 13, icho chikwimira ufumu wankhongono chomene pa charu chose. Vikoko vyose ivi vili na mitu 7, masengwe 10, na mazina ghamuyuyuro. (Chivumbuzi 13:1; 17:3) Nakuti vingachitika waka mwamwaŵi yayi kuti vikoko ivi viyane nthena. Chikoko chiswesi tingati ntchikozgo panji kuti chikuyanako waka na ufumu wankhongono chomene pa charu chose.—Chivumbuzi 13:15.

  3.   Kupokera nkhongono kufuma ku maufumu ghanyake. Chikoko chiswesi ‘chikufuma,’ panji kuti chikupokera nkhongono kufuma ku maufumu ghanyake agho ghakulamulira.​—Chivumbuzi 17:11, 17.

  4.   Chikukolerana na chisopa. Babuloni Mukuru, uyo ni visopa vyose vyautesi, wakukhala pachanya pa chikoko chiswesi, kulongora kuti magulu gha visopa vyautesi ghakunjizgikamo mu vyakuchita vya chikoko ichi.​—Chivumbuzi 17:3-5.

  5.   Chikuyuyura Chiuta. Chikoko ichi chili kuzura na “mazina ghamuyuyuro.”​—Chivumbuzi 17:3.

  6.   Kuleka kugwira ntchito kwakanyengo. Chikoko chiswesi chizamuŵa dankha “mu chizongwe,” a panji kuti kuleka dankha kugwira ntchito kwakanyengo, kweni para pajumpha nyengo chizamuwukaso.​—Chivumbuzi 17:8.

Uchimi wa mu Baibolo wafiskika

 Wonani umo wupu wa United Nations na wupu uwo ukaŵapo pakwamba wa League of Nations, wafiskira uchimi wa mu Baibolo wakuyowoya vya chikoko chiswesi.

  1.   Wupu wa ndyali. Wupu wa United Nations ukukhozgera vya ndyali mwa kuyowoya kuti “Vyaru vyose ivyo vili mu wupu uwu ni vyakuyana waka.” b

  2.   Ukuyanako waka na ufumu wankhongono pa charu chose. Mu 2011, wupu wa United Nations ukaŵa kuti wakwaniska kuŵa na vyaru 193 mu wupu wake. Ntheura wupu uwu ukuti ukwimira vyaru kweniso ŵanthu ŵanandi chomene pa charu chose.

  3.   Ukupokera nkhongono kufuma ku maufumu ghanyake. Wupu wa United Nations ukupokera nkhongono kufuma ku vyaru ivyo vili mu wupu uwu, ndipo ukuŵa wankhongono chomene kweniso wamazaza para vyaru ivi vyawupasa.

  4.   Ukukolerana na chisopa. Mawupu ghose ghaŵiri wa League of Nations na United Nations, ghakukhozgereka na visopa vyakupambanapambana pa charu chose. c

  5.   Ukuyuyura Chiuta. Wupu wa United Nations ukapangika na chilato chakuti “wovwirenge kuti pa charu chose paŵe bata na mtende.” d Nangauli chilato ichi chingawoneka chiwemi waka, wupu wa UN ukuyuyura Chiuta pa fundo yakuti ukuyowoya kuti ungachita vinthu ivyo ni Ufumu wa Chiuta pera ungafiska.—Salimo 46:9; Daniyeli 2:44.

  6.   Kuleka kugwira ntchito kwakanyengo. Wupu wa League of Nations, uwo ukapangika Nkhondo Yakwamba ya pa Charu Chose yati yamara waka kuti ukhazikiske mtende, ukatondeka kumazga viwawa ivyo vikachitikanga mu vyaru vyakupambanapambana. Ukaleka kugwira ntchito mu nyengo iyo Nkhondo Yachiŵiri ya pa Charu Chose yikambanga mu 1939. Mu 1945, Nkhondo Yachiŵiri ya pa Charu Chose yati yamara, ndipo wupu wa United Nations ukapangikanga. Chilato chake, nthowa izo ukulondezga, na awo ŵalimo, vikuyana waka na umo ukaŵira wupu wa League of Nations.

a Kuyana na ivyo vikuyowoyeka mu Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words, lizgu la Chigiriki ilo lili kung’anamulika kuti “chizongwe” likuyowoya vya “utali wambura kumanyikwa.” Baibolo la King James Version lili kugwiliskira ntchito mazgu ghakuti “chikhululu chambura kugota.” Mu Baibolo, lizgu ili likung’anamura malo panji kuti kujalirika kwa chinthu kuti chileke kugwiraso ntchito.

b Wonani Dango 2 la Malango gha wupu wa United Nations.

c Mwachiyelezgero, mu 1918 wupu unyake wakwimira visopa vya Chiprotesitanti ku America ukati wupu wa League of Nations ukwimira “ufumu wa Chiuta pano pasi.” Mu 1965, ŵimiliri ŵa chisopa cha Chibuda, Chikatolika, Eastern Orthodoxy, Chihindu, Chisilamu, Chiyuda, na Chiprotesitanti ŵakawungana ku San Francisco kuti ŵawovwire kweniso kulombera wupu wa United Nations. Mu 1979, Papa John Paul II wakati wali na chigomezgo chose kuti wupu wa UN “ulutilirenge kovwira pa nkhani ya bata na urunji.”

d Wonani Dango 1 la Malango gha wupu wa United Nations.