Lutani apo pali nkhani

Kasi Baibolo Likuti Wuli pa nkhani ya Chaka Cha 1914

Kasi Baibolo Likuti Wuli pa nkhani ya Chaka Cha 1914

Ivyo Baibolo likuyowoya

 Baibolo likulongora kuti Ufumu wa Chiuta ukakhazikiskika kuchanya mu chaka cha 1914. Tikusanga ukaboni uwu mu uchimi uwo uli mu buku la Daniyeli chaputara 4.

 Tiwone uchimi uwu mwakudumura. Chiuta wakapangiska Nebukadinezara, Themba la Babuloni, kulota maloto gha uchimi wakuyowoya vya chikhuni chitali icho chikadumulika. Chisinga chake chikameraso yayi m’paka pakajumpha “nyengo 7,” ndipo chikamelangaso.​—Daniyeli 4:1, 10-16.

 Kufiskika kwakwamba kwa uchimi uwu. Chikhuni cha nkhongono ichi chikimiranga Themba Nebukadinezara ilo likalota loto ili. (Daniyeli 4:20-22) Nebukadinezara ‘wakadumulikira pasi’ mwakuyelezgera apo wakaleka kuwusa kwa vyaka 7 chifukwa chakuti wakafuntha. (Daniyeli 4:25) Chiuta wakati wamuchizga, Nebukadinezara wakaŵaso themba ndipo wakazomerezga kuti Chiuta ndiyo ngwakwenelera kulamulira.​—Daniyeli 4:34-36.

 Ukaboni wakulongora kuti uchimi uwu ukeneranga kuzakafiskikaso munthowa yinyake yikuru. Chilato cha uchimi wose uwu chikaŵa chakuti “ŵanthu awo mbamoyo ŵamanye kuti Wapachanya Nkhanira ndiyo Wakuwusa mu ufumu wa ŵanthu. Nakuti wakupeleka ufumu kwa uyo mweneko wakhumba, ndipo wakuŵikapo nanga ni munthu uyo ngwakuyuyulika chomene pakati pa ŵanthu.” (Daniyeli 4:17).” Kasi Chiuta wakakhumbanga kupeleka ufumu uwu kwa Nebukadinezara uyo wakaŵa ŵakujitemwa? Yayi. Tikuyowoya nthena chifukwa chakuti pakwambilira Chiuta wakamupangiska kulota maloto ghanyake agho ghakulongora kuti Nebukadinezara kweniso mathemba ghanyake ghose ngambura kwenelera kuti Chiuta waŵape ufumu uwu. M’malo mwake, Chiuta iyomwene “wazamwimika ufumu uwo kuti uzamuparanyika chara.”​—Daniyeli 2:31-44.

 Mu nyengo yakale, Chiuta wakimika ufumu wa Ŵaisrayeli uwo ukimiranga muwuso wake pa charu chapasi. Chiuta wakazomerezga kuti ufumu uwu ‘uparanyike’ chifukwa awo ŵakalamuliranga ŵakaŵa ŵambura kugomezgeka, kweni wakalayizga kuti wazamupeleka ufumu uwu kwa “uyo wali na wenelero.” (Ezekiyeli 21:25-27) Baibolo likuyowoya kuti Yesu Khristu ndiyo ngwakwenelera kuzakapokera ufumu uwu. (Luka 1:30-33) Mwakupambana na Nebukadinezara, Yesu “ngwakujiyuyura mu mtima,” nga umo uchimi ukuyowoyera.​—Mateyu 11:29.

 Kasi chikhuni icho chikuyowoyeka mu Daniyeli chaputara 4 chikwimira vichi? Mu Baibolo, nyengo zinyake makuni ghakwimira muwuso. (Ezekiyeli 17:22-24; 31:2-5) Kweni pakuyowoya za kufiskika kukuru kwa uchimi wa pa Daniyeli chaputara 4, khuni ilo likuzunulika mu chaputara ichi likwimira muwuso wa Chiuta.

 Kasi kudumulika kwa khuni ili kukung’anamurachi? Nga umo vikaŵira kuti kudumulika kwa khuni kukimiranga kudumulizgika kwa muwuso wa Nebukadinezara, ndimo viliriso kuti khuni ilo likuyowoyeka apa likwimira kudumulizgika kwa muwuso wa Chiuta pa charu chapasi. Ivi vikachitika apo Nebukadinezara wakaparanya Yerusalemu, msumba uwo mathemba gha Israyeli ghakakhalanga pa “chitengo cha Yehova” nga wakwimilira Chiuta.​—1 Midauko 29:23.

 Kasi “nyengo 7” zikwimira vichi? “Nyengo 7” zikwimira nyengo iyo Chiuta wakazomerezgera ŵamitundu kuwusa charu chapasi kwambura kunjilirapo na ufumu wake. Kuyana na uchimi wa mu Baibolo “nyengo 7” zikamba mu Okutobala 607 B.C.E., apo Ŵababuloni ŵakaparanya Yerusalemu. a​—2 Mathemba 25:1, 8-10.

 Kasi “nyengo 7”ni nyengo yitali wuli? Vyaka ivi vikupambana na vyaka vyenecho 7 ivyo vikuyowoyeka mu nkhani ya Nebukadinezara. Yesu wakalongora makora fundo iyi apo wakati “Yerusalemu [uyo wakimiranga muwuso wa Chiuta] wazamukandilizgika na ŵamitundu m’paka nyengo zakutemeka za ŵamitundu zifiskike.” (Luka 21:24.) “Nyengo zakutemeka za ŵamitundu,” ni nyengo iyo Chiuta wakazomerezgera kuti muwuso wake ‘ukandilizgike na ŵamitundu,’ nyengo iyi yikuyana waka na “nyengo 7” za mu Daniyeli chaputara 4. Ichi chikung’anamura kuti “nyengo 7” zikaŵa kuti zichali apo Yesu wakaŵa pa charu chapasi.

 Baibolo likutovwira kumanya utali wa uchimi wa “nyengo 7.” Likuti “nyengo” zitatu na hafu zikuyana waka na mazuŵa 1,260, ntheura “nyengo 7” zikuyana waka na mazuŵa 2,520. (Chivumbuzi 12:6, 14) Pakuti para tikuŵerengera vyaka vya mauchimi gha mu Baibolo ‘zuŵa limoza likwimira chaka chimoza,’ ndikuti mazuŵa 2,520 ghakwimira vyaka 2,520. Ntheura “nyengo 7,” panji kuti vyaka 2,520, vikamara mu Okutobala 1914.​—Maŵazgo 14:34; Ezekiyeli 4:6.

a Kuti mumanye chifukwa icho tikuzunulira chaka cha 607 B.C.E, wonani nkhani yakuti “Kodi Yerusalemu Wakale Anawonongedwa Liti?—Gawo 1” mu Gongwe la Mulinda la October 1, 2011, pa peji 26-31 na “Kodi Yerusalemu Wakale Anawonongedwa Liti?—Gawo 2” pa peji 22-28 mu Gongwe la Mulinda la Novembala 1, 2011.