Skip to content

Skip to table of contents

OSAPI YO KOÑOÑO | ULANDU WOKU PULUKA KUEMBIMBILIYA

Embimbiliya Lia Puluka Kelambalalo

Embimbiliya Lia Puluka Kelambalalo

OSETEKO: Asongui valua vopulitika kuenda vatavo, va linga esokiyo lioku nyõla esapulo Liembimbiliya. Olonjanja vialua, va talavaya lunene wavo oco va tateke omanu oku kuata Embimbiliya, oku li panga ale oku li pongoluila kalimi akuavo. Kũlĩhisa ovolandu avali:

  • Vokuenda kunyamo wo 167 K.K: Osoma yimue o tukuiwa hati Antiochus Epiphanes, wa yonguile oku kongela atavo o Helasi latavo a va Yudea, loku handeleka okuti Ambimbiliya osi a sonehiwa kelimi lio Heveru a nyõliwa. Usonehi umue o tukuiwa hati Heinrich Graetz wa soneha ndoco: “Asualali vaye va enda oku tola kuenda oku timĩha oviña Viovihandeleko va enda oku sanga, kuenda va ponda omanu vosi va enda oku vi tanga oco va lembelekiwe lovihandeleko viaco.”

  • Kesulilo Liocita Cakuãla Toke Kocita Cekũi Latãlo: Asongui vamue Vetavo Liokatolika, va tateka oloñame viavo oku kunda ovina Embimbiliya li longisa okuti va kunda lika alongiso o Katolika. Kuenda omunu wosi wa kuatele alivulu atiamẽla Kembimbiliya okuti ka kuete alivulu Osamo kelimi lio Latim, wa enda oku tendiwa ndocisuanji. Usongui umue wetavo, wa vetiya oco ku tumbikiwe ocihandeleko cokuti ku kala omanu va “litumbika koku sandiliya oloñame . . . volonjo viosi kuenda valeva nda omanu va kuete alivulu atiamẽla Kembimbiliya. . . . Nda vonjo yimue mua sangiwa elivulu limue, elivulu liaco li nyõliwa.”

Nda ovanyãli Vembimbiliya va tẽlele oku li nyõla, esapulo liaco nda lia kunduiwa.

Embimbiliya limue lia pongoluiwa kelimi liongelesi la William Tyndale lia puluka koku nyõliwa ndaño okuti Tyndale wa pondiwa kunyamo wo 1536

NDOMO EMBIMBILIYA LIA PULUKA: Soma Antioku wa seteka oku nyõla Embimbiliya vo Isareli pole, va Yudea va kala kolofeka vikuavo. Omo liaco, olonoño vi popia okuti kocita catete K.K, ci pitãhala 60 koloporsentu via va Yudea va tunda ko Isareli loku ilukila kolofeka vikuavo. Va Yudea va enda oku seleka oviña Viovisonehua volosunangonga viavo, okuti via enda oku tangiwa lovitumbulukila via kuamamo oku kongelamo Akristão.—Ovilinga 15:21.

Vokuenda kuesulilo liocita cakuãla toke kocita cekũi latãlo, vana va sole Embimbiliya va amamako oku pongolola kuenda oku li soneha ndaño lelambalalo. Toke vocakati cocita cekũi latãlo, olonepa vimue Viembimbiliya via sonehiwa kueci ci pitahãla 33 kalimi, osimbu handi ka kua pangiwile omakina yoku linga alivulu! Omo liaco, Embimbiliya lia pongoluiwa kuenda lia pangiwa kalimi alua.

ONIMA YEYILILAKO: Ndaño lelambalalo liolosoma, ovitunda viatavo kuenda ovanyali vakuavo, Embimbiliya elivulu limue lia pongoluiwa kalimi alua loku sandekiwa okuti alivulu akuavo ci sule. Olio lia siata oku pongolola ovihandeleko violofeka vimue, alimi avo kuenda omuenyo womanu valua.