Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

Musi ṅwana waṋu a tshi guda kutshilele kwavhuḓi zwi nga mu thusa u ḓivha zwine a tea u ita matshelo, u fana na khamphasi ine ya sumbedza muthu nḓila

VHABEBI

7: Kutshilele Kwavhuḓi

7: Kutshilele Kwavhuḓi

ZWINE ZWA AMBA ZWONE

Sa vhabebi, hu na nḓila ye na khetha u tshila ngayo. Sa tsumbo, naa ni lwela u fhulufhedzea kha zwithu zwoṱhe? Arali zwo ralo zwi tou vha khagala uri ni ṱoḓa na vhana vhaṋu vha tshi tshila nga yeneyo nḓila.

Ni ṱoḓa na u vha gudisa uri ndi zwa ndeme u vha mushumi wa biko, u sa ṱalula na u humbulela vhaṅwe vhathu. Zwenezwi ndi zwithu zwine muthu a zwi guda a tshi kha ḓi vha muṱuku.

ZWINE BIVHILI YA AMBA: “Gudisa ṅwana nḓila ine a fanela u fara yone; na musi o no aluwa ha nga ḓo i laṱa.”​—Mirero 22:6, ṱhaluso i re magumoni a siaṱari.

NDI NGANI ZWI ZWA NDEME

U ḓivha zwo lugaho na zwi songo lugaho ndi zwa ndeme samusi thekinolodzhi yo ḓiṋea maanḓa. Muṅwe mme ane a pfi Karyn o amba uri: “Muthu a nga kona u vhona zwithu zwi songo kunaho kha tshishumiswa tsha elekitroniki tshifhinga tshiṅwe na tshiṅwe. Vhana vhashu vha nga ṱalela zwithu zwi songo kunaho naho vho dzula tsini na riṋe.”

ZWINE BIVHILI YA AMBA: “Vho vhibvaho . . . vha gudisa maanḓa avho a u ṱalukanya uri vha kone u khethekanya zwo lugaho na zwi songo lugaho.”​—Vhahevheru 5:14.

U humbulela vhaṅwe na zwone ndi zwa ndeme. Zwenezwi zwi katela u vha na mikhwa. Sa tsumbo, u amba uri “ndi khou humbela” na u ri “ndo livhuwa,” u katela na u vha na ndavha na vhaṅwe. Zwenezwi zwithu a zwo ngo ḓowelea ṋamusi ngauri vhathu vha livhisa ṱhogomelo kha zwishumiswa zwa elekitironiki nṱhani ha u livhisa ṱhogomelo kha vhathu.

ZWINE BIVHILI YA AMBA: “Zwine na funa vhathu vha tshi ni ita, na inwi ni vha ite zwenezwo.”​—Luka 6:31.

ZWINE NA NGA ITA

Ambani nḓila ine na dzhia ngayo zwithu. Vhaṱoḓisisi vha sumbedza uri vhaswa vha nga kona u iledza u ita zwa vhudzekani vha sa athu vha mbinganoni arali vho gudiswa zwavhuḓi uri zwo khakhea.

ZWINE ZWA NGA THUSA: Shumisani zwine zwa khou itea nga tshenetsho tshifhinga u itela u thoma nyambedzano nga ha vhuḓifari havhuḓi. Sa tsumbo, arali kha mafhungo ha ambiwa uri ho vhulaiwa muthu ni nga amba uri: “Vhaṅwe vhathu vha na vengo, zwi a ofhisa. Ni vhona u nga ndi ngani vhathu vha tshi ita ngaurali?”

Brandon o amba uri: “Zwi nga konḓela vhana u fhambanyisa zwo lugaho na zwi songo lugaho arali vha sa ḓivhi uri zwo lugaho na zwi so ngo lugaho ndi zwifhio.”

Gudisani vhana vhaṋu u humbulela vhaṅwe. Vhana vhaṱuku na vhone vha nga guda u amba uri, “ndi khou humbela” na uri “ndo livhuwa’” u katela na u vha na ndavha na vhaṅwe. Bugu ine ya pfi Parenting Without Borders yo amba uri: “Vhana vha nga kona u ita zwithu zwavhuḓi zwine zwa vhuyedza vhaṅwe, hu si vhone vhaṋe fhedzi. Vha nga thuswa nga u ṱhogomela uri zwine vha ita zwi kwama muṱa, tshikolo na vhathu vha muvhunduni wavho kana vha hune vha dzula hone.”

ZWINE ZWA NGA THUSA: Ifhani vhana vhaṋu mishumo ya hayani ine ya ḓo vha thusa u vhona uri ndi zwa ndeme u shumela vhaṅwe.

Tara o amba uri: “Arali vhana vhashu vha ḓowela u ita mishumo ya hayani vha tshee vhaṱuku, zwi ḓo vha lelutshela musi vha tshi vho dzula vhe vhoṱhe. Vha ḓo vha vho no ḓowela u hwala vhuḓifhinduleli.”