MIṄWAHANI i ṱoḓaho u vha ya fumi yo fhiraho, Gregorio na Marilou, vhavhingani vha re miṅwahani ya vhu-30, vho vha vha tshi shuma sa vhavulanḓila ngei Manila, nahone vhe na mishumo ya u ḓitshidza. Zwo vha zwi khaedu, fhedzi vho zwi kona. Nga zwenezwo, Marilou o mbo ḓi ṋewa vhuimo ha u vha mulangi wa bannga ye a vha a tshi shuma khayo. O ri: “Mishumo yashu yo vha i tshi ri ita uri ri ḓiphine nga vhutshilo.” Zwi re zwone ndi uri zwithu zwo vha zwi tshi khou tshimbila zwavhuḓi siani ḽa zwa dzitshelede lwe vhenevho vhavhingani vha dzhia phetho ya u fhaṱa nnḓu ine vha i funa fhethu havhuḓi vhukuma khilomithara dza 19 vhubvaḓuvha ha Manila. Vho hira khamphani ya u fhaṱa nahone vha ita ndugiselelo ya uri vha ḓo badela nga zwiṱuku nga zwiṱuku ṅwedzi muṅwe na muṅwe lwa miṅwaha ya fumi.

Marilou u ri: “Mushumo wanga muswa wo vha u tshi ṱoḓa tshifhinga tshanga tsho engedzeaho na maanḓa lwe nda si tsha fhisetshela zwithu zwa muya. Ndo pfa u nga ndi khou fhura Yehova.” O dovha a amba uri: “Ndo vha ndi si tsha kona u ṋea Yehova tshifhinga tsho engedzeaho tshumeloni yawe.” Nga nṱhani ha uri vho vha vha sa takadzwi nga honoho vhuimo, ḽiṅwe ḓuvha Gregorio na Marilou vho haseledza nga ha nḓila ye vha vha vha  tshi khou shumisa vhutshilo havho ngayo. Gregorio o amba uri: “Ro vha ri tshi ṱoḓa u ita tshanduko, fhedzi ri sa ḓivhi uri ri ite mini. Ro haseledza nḓila ine ra nga shumisa ngayo vhutshilo hashu nga vhuḓalo tshumeloni ya Yehova, zwihuluhulu samusi ri si na vhana. Ro humbela vhulivhisi kha Yehova nga thabelo.”

Nga tshifhinga tshenetsho, vho pfa nyambo dzo vhalaho nga ha u shuma fhethu hune ha vha na ṱhoḓea khulwane ya vhahuweleli vha Muvhuso. Gregorio o ri: “Musi ri tshi pfa dzenedzo nyambo, ro pfa u nga Yehova u khou fhindula thabelo dzashu.” Vhenevho vhavhingani vho rabela uri vha vhe na lutendo lwo engedzeaho u itela uri vha vhe na tshivhindi tsha u dzhia phetho dzavhuḓi. Tshithithisi tshithihi tshihulwane tsho vha tshi tsha nnḓu ine ya khou fhaṱiwa. Vho vha vho no badela tshelede ya miṅwaha miraru. Vho vha vha tshi ḓo ita mini? Marilou o ri: “Arali ra sainulula yeneyo thendelano, ro vha ri tshi ḓo xelelwa nga tshelede ye ra i badela—ndi tshelede nnzhi vhukuma. Fhedzi ro zwi dzhia uri ri fanela u khetha vhukati ha u vhea zwine Yehova a zwi funa u thoma kana u ita zwine ra zwi tama.” Musi vha tshi humbula nga ha maipfi a muapostola Paulo nga ha u “ṱutshela” zwithu, vho sainulula thendelano ya nnḓu, vha litsha mishumo yavho, vha rengisa vhunzhi ha thundu dzavho nahone vha pfulutshela muḓanani u re kule tshiṱangadzimeni tsha Palawan, hu re vhukule ha khilomithara dza 480 tshipembe ha Manila.—Vhafil. 3:8.

Musi vha sa athu pfuluwa, Gregorio na Marilou vho lingedza u ḓilugiselela u tshila vhutshilo vhu leluwaho, fhedzi vho vha vha sa zwi ḓivhi uri vhutshilo havho vhuswa ho vha vhu tshi ḓo vha hani, u swikela vha tshi swika henefho fhethu. Marilou o amba uri: “Zwo vha zwi tshi mangadza vhukuma. Ho vha hu si na muḓagasi na zwithu zwi leludzaho vhutshilo. Nṱhani ha u funga mutshini wa u bika raisi, ro vha ri tshi fanela u reḓa khuni nahone ra bika muliloni. Ndo vha ndi tshi ṱuvha u ya mavhengeleni, u ḽa resiturenteni na vhutshilo havhuḓi ha ḓoroboni.” Naho zwo ralo, vhenevho vhavhingani vho vha vha tshi dzula vha tshi ḓihumbudza uri ndi ngani vho pfuluwa nahone hu si kale vho mbo ḓi ḓowela. Marilou o ri: “Zwino ndi ḓiphina nga u sedza lunako lwa mupo, u katela na ṋaledzi dzi penyaho vhusiku. Zwihuluhulu, zwi a takadza u vhona vhathu vho takala musi ri tshi huwelela khavho. Ro ‘guda tshiphiri’ tsha u fushea nga u shuma henefha.”—Vhafil. 4:12.

Gregorio o ri: “Musi ri tshi swika fhano, ho vha hu na Ṱhanzi nṋa fhedzi. Dzo vha dzo takala vhukuma musi ndi tshi thoma u ṋekedza nyambo ya khagala vhege iṅwe na iṅwe nahone ri tshi imba nyimbo dza Muvhuso ri tshi shumisa kaṱara yanga.” Hu sa athu fhela ṅwaha, vhenevho vhavhingani vho vhona tshivhidzo tshenetsho tshiṱuku tshi tshi vha na vhahuweleli vha 24. Gregorio o ri: “Lufuno lwe ra lu wana kha tshenetsho tshivhidzo lwo ri kwama vhukuma.” Ṋamusi, musi vha tshi sedza miṅwaha ya rathi yo fhiraho ya u shuma dzinguni ḽeneḽo ḽi re kule, vha ri: “A hu na tshine tsha nga vhambedzwa na dakalo ḽa u vhona vhathu vhaswa vha tshi ḓa tshivhidzoni. Ri pfa uri vhutshilo hashu vhu na ndivho u fhira naho hu lini.”

Ngei Philippines, vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini vha ṱoḓaho u vha 3 000 vho pfulutshela madzinguni ane a vha na ṱhoḓea khulwane ya vhahuweleli vha Muvhuso. Vha 500 vhavho ndi vhahashu vha tshisadzini vha songo vhingwaho. Kha ri ṱhogomele tsumbo ya Karen.

Karen a re miṅwahani ya vhu-20, o alutshela ḓoroboni ya Baggao, ngei Cagayan. Musi a tshee muswa, o vha a tshi dzula a tshi humbula nga ha u engedza vhuḓinḓa hawe. O amba uri: “Samusi ndo vha ndi tshi ḓivha uri tshifhinga tsho salaho ndi tshiṱuku na uri vhathu vhoṱhe vha fanela u pfa mulaedza wa Muvhuso, ndo vha ndi tshi ṱoḓa u huwelela fhethu hu re na ṱhoḓea khulwane ya vhahuweleli.” Naho miṅwe miraḓo ya muṱa wa hawe yo mu ṱuṱuwedza u tovhola pfunzo ya nṱha, nṱhani ha u pfulutshela fhethu ha kule u itela u huwelela, Karen o rabela Yehova u itela u wana vhulivhisi. O dovha a amba na vhathu vhe vha vha vha tshi shuma tsimuni i re kule. Musi e na miṅwaha ya 18, o pfulutshela fhethu hu re vhukule ha khilomithara dza 64 u bva hayani hawe.

Tshivhidzo tshiṱuku tshee Karen a ya u thusa khatsho tsho vha tshi tshi huwelela thavhani dzi re Phendelashango ya Pasifiki. Karen o amba a ri: “U bva Baggao u swika tshivhidzoni tshiswa, ro tshimbila maḓuvha mararu, ri tshi tsa ri tshi gonya dzithavha nahone ro pfuka milambo lu fhiraho lwa 30.” O dovha a ri: “U itela uri ndi swikelele vhane nda guda navho Bivhili, ndi tshimbila awara dza rathi, nda eḓela muḓini wa ane nda guda nae, nahone nga ḓuvha ḽi tevhelaho nda tshimbila dziṅwe awara dza rathi u humela hayani.” Naa honoho vhuḓidini hoṱhe vhu a vhuyedza? Karen o amba zwi tevhelaho a tshi khou ṅweṅwela: “Nga zwiṅwe zwifhinga milenzhe yanga i a vhavha, fhedzi ndo no fara pfunzo dza Bivhili dza 18. Ndo ‘thetshela nda vhona vhuthu ha Yehova’!”—Ps. 34:8.

Ndi mini zwe zwa ṱuṱuwedza muṅwe wahashu wa tshisadzini ane a pfi Sukhi a re miṅwahani ya vhu-40 ane a dzula kha ḽa United States u pfulutshela ngei Philippines? Nga 2011 o ya guvhanganoni ḽa ḽiisela ḽe khaḽo ha itwa nyambedzano na vhavhingani. Vho amba nga nḓila ye vha rengisa ngayo dziṅwe thundu dzavho u itela u pfulutshela ngei Mexico u itela u thusa mushumoni wa u huwelela. Sukhi o amba uri: “Yeneyo nyambedzano yo ita uri ndi thome u humbula nga zwipikwa zwe nda vha ndi sa athu vhuya nda humbula nga hazwo.” Musi Sukhi, ane a bva India, a tshi wana uri hu ṱoḓea thuso khulwane u itela u swikelela Vhapunjabi vhane vha dzula kha ḽa Philippines, o dzhia phetho ya u yo thusa. Naa hu na thaidzo dze a sedzana nadzo?

Sukhi o ri: “U dzhia phetho ya uri ndi thundu dzifhio dzine nda ḓo ṱuwa nadzo na dzine nda ḓo dzi rengisa, zwo konḓa vhukuma u fhira nga he nda vha ndo lavhelela ngaho. Zwiṅwe hafhu, nga murahu ha u fhedza miṅwaha ya 13 ndo dzula zwavhuḓi nḓuni yanga, ndo dzula na muṅwe muṱa nahone a tho ngo dzula zwavhuḓi u fana na mathomoni. Zwo vha zwi songo leluwa, fhedzi yo vha i nḓila yavhuḓi ya u ḓilugiselela u tshila vhutshilo  vhu leluwaho.” Ndi khaedu dzifhio dze a sedzana nadzo musi o no pfulutshela Philippines? “U vha na nyofho yo kalulaho ya zwikokovhi na u humbula hayani zwo vha zwi khaedu khulwane vhukuma. Ndo guda u ḓitika tshoṱhe nga Yehova!” Naa zwenezwi zwo vha na mbuyelo? Sukhi a tshi ṅwethuwa o amba uri: “Yehova u ri vhudza uri, ‘Ni dzou ndinga, ndi ḓo ni tevhulela phaṱhutshedzo.’ Ndi vho zwi ṱhogomela uri enea maipfi ndi a ngoho lungafhani musi ṋemuḓi a tshi mmbudzisa uri, ‘Ni ḓo vhuya lini? Ndi na mbudziso nnzhi vhukuma.’ Zwi nḓisela dakalo vhukuma na u fushea musi ndi tshi kona u thusa vhathu vha re na nḓala ya muya!” (Mal. 3:10) Sukhi u engedza nga uri: “Ngoho ndi ya uri, tshithu tshi konḓaho vhukuma ho vha hu u dzhia phetho ya u pfuluwa. Musi ndo no dzhia yeneyo phetho, zwo vha zwi tshi mangadza u vhona nḓila ye Yehova a ṱhogomela ṱhoḓea dzanga ngayo.”

Muṅwe wahashu wa tshinnani o vhingaho a re miṅwahani ya vhu-30 ane a pfi Sime, o pfuluwa shangoni ḽa Philippines u itela u shuma mushumo u badelaho vhukuma shangoni ḽi re Vhubvaḓuvha-kati. Musi e henefho, ṱhuṱhuwedzo ye a i wana kha mulavhelesi wa ḽiisela na kha nyambo ye ya ṋekedzwa nga muraḓo wa Tshigwada tshi Langaho, zwo ṱuṱuwedza Sime u vhea Yehova u thoma vhutshiloni hawe. Sime o amba uri: “U humbula nga u litsha mushumo wanga zwo ntshuwisa vhukuma.” Naho zwo ralo, o litsha mushumo wawe nahone a humela Philippines. Ṋamusi, Sime na mufumakadzi wawe, Haidee vha shuma ngei Davao del Sur, tshipiḓani tsha tshipembe tsha shango ḽeneḽo hune vhahuweleli vha Muvhuso vha fanela u huwelela tsimuni khulwane. Sime o amba uri: “Musi ndi tshi lavhelesa murahu, ndi ḓipfa ndo takala vhukuma nga uri ndo kona u kunda nyofho yanga ya u xelelwa nga mushumo na uri ndi vhea Yehova u thoma. A hu na tshine tsha fusha vhutshiloni u fhira u ṋea Yehova zwa khwine-khwine!”

Musi Ramilo na Juliet vhane vha vha vhavhingani vha vhavulanḓila vha re miṅwahani ya vhu-30 vha tshi pfa uri tshivhidzo tshi re khilomithara dza 30 u bva hayani havho tsho vha tshi tshi ṱoḓa thuso, vho ḓiimisela u tshi thusa nga u ḓifunela. Ngauralo, vhege iṅwe na iṅwe, hu sa londwi uri i a na kana a i ni, Ramilo na Juliet vha ya henefho fhethu lwo vhalaho nga thuthuthu yavho u itela u ya miṱanganoni na u ṱanganela mushumoni wa u huwelela. Naho u tshimbila nḓilani dza makombi-kombi na maburohoni a si avhuḓi zwi khaedu, vha a takala uri vho kona u engedza tshumelo yavho. Ramilo u ri: “Nṋe na mufumakadzi wanga ri na pfunzo dza Bivhili dza 11! U shuma hune ha vha na ṱhoḓea khulwane zwi katela u ḓidzima zwiṅwe zwithu, fhedzi zwi a ri fusha vhukuma!”—1 Vhakor. 15:58.

Naa ni nga takalela u guda zwo engedzeaho nga ha u shuma fhethu hu re na ṱhoḓea khulwane ya vhahuweleli vha Muvhuso shangoni ḽa haṋu kana ḽisili? Arali zwo ralo, ambani na mulavhelesi waṋu wa ḽiisela, nahone ni vhale thero ine ya ri “Naa Ni Nga ‘Wela Na Ya Makedonia’?” i re kha Vhuḓinḓa Hashu ha Muvhuso ha August 2011.