Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

YAMPAKA YAKAMUCHISYE ŴAWILILWE

Yampaka Atende Pawililwe—Yakusosekwa Kutenda Apano

Yampaka Atende Pawililwe—Yakusosekwa Kutenda Apano

Atamose kuti pana yindu yejinji yampaka apate kuti amalane ni kulagasika nganisyo, nambo yine mwa yindu yeleyi yili yakamuchisya mnope kupunda yindu yine. Yeleyi yili myoyo ligongo lyakuti ngani jipite jila jisasile kuti chanasa chikusatukamula mwakulekanganalekangana. Yampaka yimkamuchisye mundu jwine nganiyiŵa yiŵele yakamuchisya kwa jwine.

Atamose yili myoyo, nambo yikuwoneka kuti matala gane gakusasala ŵandu ŵalijiganye ya nganisyo gakamuchisye ŵandu ŵajinji. Soni gali gakamulana ni mfundo syalunda sya m’Baibulo.

1: AKUNDEJE CHIKAMUCHISYO CHA ŴAMWIŴASA MWAWO SONI ACHIMJAWO

  • Ŵalijiganye ya nganisyo ŵane ayiweni kuti litala lyeleli lili lyakamuchisya mnope pakumalana ni kulagasika nganisyo ni chiwa cha mlongo mjetu. Nambope ndaŵi sine mundu pawililwe mpaka asache kutama jika soni mpaka yimsakalisyeje ŵane pakusaka kumkamuchisya. Yeleyi nganiyiŵa yachilendo.

  • Atamose kuti ndaŵi sine mpaka atameje jika nambope ndaŵi syejinji alolechesyeje kuti akutama ni achalongo achimjawo. Ligongo chichi? Ligongo lyakuti ndaŵi sine mpaka asosekwe chikamuchisyo cha achalongo achimjawowo. Mwakulitimalika, ŵasalileje achalongo achimjawowo yindu yakusaka pandaŵijo.

  • Akusosekwa kujigaŵa chenene ndaŵi jampaka amalile ni achalongo achimjawo soni jampaka atame jika.

MFUNDO JAKUSOSEKWA: “Ŵandu ŵaŵili akusapunda jumo . . . Pakuŵa naga jwine akugwa, mjakwejo mpaka amjimusye.”—Jwakulalichila 4:9, 10.

2: Alyeje Yakulya Yakamuchisya M’chilu Soni Atendeje Masewela Gakulimbisya Chilu

  • Kulya yakulya yakamuchisya m’chilu mpaka kunandiye kulagasika nganisyo kwakwika ligongo lya chiwa cha mlongo mjawo. Mpaka alyeje yisogosi, liponda soni yakulya yakukamuchisya kuti chilu chiŵe chakulimbangana.

  • Amweje mesi gejinji soni yakumwa yine ni yine yakamuchisya m’chilu.

  • Naga ngakunonyela kulya, ndaŵi ni katema alikanganichisyeje kulyaga panandi. Soni mpaka atende chenene kusimana ni adokotala kuti ŵakamuchisye kusagula chenene yakulya yakusosechela m’chilu mwawo. a

  • Kutenda masewela gakulimbisya chilu mpela kwenda mwachitemachitema kukusakamuchisya kunandiya kulagasika nganisyo. Pakutenda yeleyi mpaka aleche kuganichisya mnope ya chiwa cha mlongo mjawojo.

MFUNDO JAKUSOSEKWA: “Pangali mundu jwaŵaŵengene ni chilu chakwe, nambo akusachilisya soni kuchisamalila.”—Aefeso 5:29, NET Bible.

3: AGONEJE MWAKWANILA

  • Kugona mwakwanila kuli kwakusosekwa mnope kwa ŵandu ŵawililwe ligongo akusapela mnope.

  • Aŵambalaje kumwa ukana soni yakumwa yine yampaka yatendekasye kuti akagonaga mwakwanila.

MFUNDO JAKUSOSEKWA: “Kupumulila panandi kuli chenene kulekangana ni kamula masengo mwakulimbichila ni kuwutusya mbungo.”—Jwakulalichila 4:6.

4: AŴEJE ŴAGOPOKA

  • Atamose kuti chanasa chikusatukamula mwakulekanganalekangana, nambope akusosekwa kumanyilila yampaka yakamuchisye.

  • Ŵandu ŵajinji pawililwe akusayiwona kuti kwasalila ŵane mwakupikanila mumtima kuli kwakamuchisya, nambo ŵane ŵangayiwona chamti myoyo. Ŵalijiganye yanganisyo ŵajinji akusayiwona kuti kwasalila ŵane mwatukupikanila mumtima kuli kwakamuchisya. Naga yili yakusawusya kuti amsalileje mundu jwine mwakupikanila mumtima, mwine mpaka atande mwapanandipanandi kumsalila mjawo jwapamtima.

  • Ŵandu ŵane pawililwe akusayiwona kuti kulila mnope kuli kwakamuchisya nambope kwa ŵane kulila panandi kuli kwakwanila.

MFUNDO JAKUSOSEKWA: “Mtima ukusamanyilila usyenepe yakupweteka yakwe.”—Misyungu 14:10, New International Version.

5: AŴAMBALEJE KUTENDA YINDU YAKULIWULASYA

  • Ŵandu ŵane pawililwe akusamwa mnope ukana, soni kamulichisya masengo mitela jakusokonasya mtwe kuti anandiye kulagasika nganisyo. Kamulichisya masengo “litala” lyeleli nganikuŵa kwakamuchisya soni pakusaŵa yakuyichisya yakogoya. Myoyo, akamulichisyeje masengo matala gangawulasya.

MFUNDO JAKUSOSEKWA: “Kwende tuliswejesye achimsyewe ni kutyosya chilichose chakusakasya chilu.”—2 Akolinto 7:1.

6: AJIGAŴEJE CHENENE NDAŴI JAWO

  • Ŵandu ŵajinji ayiweni kuti kutenda yindu yine pawililwe kukusakamuchisya kuti akaganichisyaga mnope chiwa cha mlongo mjawojo.

  • Mpaka atande kulipikana chenene pakunguluka ni achimjawo, kulijiganya masengo gane gakwe, kapena kutenda yindu yine yakusangalasya.

  • Mkupita kwandaŵi chachileka kuganichisya mnope chiwa cha mlongo mjawo ni kumalilaga ndaŵi jawo jejinji ali mkutenda yindu yine. Yeleyi mpaka yakamuchisye kuti alipikaneje chenene.

MFUNDO JAKUSOSEKWA: “Chilichose chikwete ndaŵi jakwe, . . . Ndaŵi jakulila, ndaŵi jakuseka, ndaŵi jakusangalala soni ndaŵi jakuŵina.”—Jwakulalichila 3:1, 4.

7: ATANDILESONI KUTENDA YINDU YAŴATANDEGA

  • Akachelewa kutandilasoni kutenda yindu mpela muŵatendelaga pandanda.

  • Naga akutandilasoni kutenda yindu yaŵatendaga pandanda mpela kugona pandaŵi jakwe, kamula masengo soni kutenda yindu yine, chachitandilasoni kulipikana chenene.

  • Naga akumalila ndaŵi jawo jejinji pakutenda yindu yaŵatendaga pandanda mpaka kukamuchisye pakunandiya kulagasika nganisyo kwawo.

MFUNDO JAKUSOSEKWA: “Pakuŵa ngasakumbuchila yakusawusya ya paumi wakwe, ligongo Mlungu jusyesyene atendekasisye mtima wakwe kuŵa wakusangalala.”—Jwakulalichila 5:20.

8: AKAPUPULUMAGA PAKUSAGULA YAKUTENDA YEKULUNGWAKULUNGWA

  • Ŵandu ŵakusawutuchila kutenda yisagula yekulungwakulungwa ali agambile kuwilwa kwene akusaligamba.

  • Naga yili yakomboleka, akusosekwa kwembecheya kaje panandi mkanaŵe kuganisya ya kusama, kutanda masengo gane, kapena kocha yindu ya mlongo mjawojo.

MFUNDO JAKUSOSEKWA: “Yakulinga ya mundu jwakulimbichila yikusamkamuchisya kuti yindu yimjendeleje chenene, Nambo wosope ŵakutenda yindu mwakuwutuka miyasi, nditu chachilaga.”—Misyungu 21:5.

9: AKUMBUCHILEJE YA MLONGO MJAWOJO

  • Ŵandu ŵajinji ŵawililwe akusayiwona kuti kukumbuchila ya mundu jwajasichejo kuli kwakamuchisya.

  • Mpaka asunje yipikicha, kapena yindu yine soni kulemba yakutendekwa yine yampaka yakumbusyeje ya mundujo.

  • Asunjeje yindu yampaka yasangalasyeje pakukumbuchila ya mundujo ni kuyilolaga pandaŵi jambone kwa wawojo.

MFUNDO JAKUSOSEKWA: “Akumbuchile masiku gakalakala.”—Detulonomo 32:7.

10: APATEJE NDAŴI JAKUPUMULA

  • Mpaka atende yakuti ajawule kwinekwakwe jikapite mbepo jine.

  • Naga nganaŵa akombwele kwawula kwinekwakwe kuti jikapite mbepo jine kwa kandaŵi, mpaka atende yiliyose yakusangalasya kwa lisiku limpepe kapena gaŵili, mpela kwawula kwakwenda soni kwawula kukulola kumalo kwakusunjila yindu yakala.

  • Kutendasoni yindu yine yakulengana ni yakusatenda ndaŵi syosope mpaka yakamuchisye kunandiya kulagasika nganisyo.

MFUNDO JAKUSOSEKWA: “Kwende tujawule kwajika kwangapita ŵandu, kuti mkapumule panandi.”—Maliko 6:31.

11: ŴAKAMUCHISYEJE ŴANDU ŴANE

  • Akumbuchileje kuti ndaŵi jampaka ajigale ali mkwakamuchisya ŵane mpaka yakamuchisyesoni wawojo kuti alipikaneje chenene.

  • Mpaka atande ni kwakamuchisya ŵandu ŵane ŵakwayidwe ni chiwa cha mlongo mjawojo mpela achimjawo soni ŵachinasi ŵakuwoneka kuti chakamwile mnope chanasa.

  • Kwatondoya ŵane soni kwalimbikasya mpaka kwakamuchisye kuŵa ŵakusangalala nambosoni mpaka kwalimbikasye.

MFUNDO JAKUSOSEKWA: “Kupeleka kukusamtendekasya mundu kuŵa jwakusangalala kulekangana ni kupochela.”—Masengo 20:35.

12: ALOLESONI YINDU YAKUSOSEKWA KUCHENGA

  • Mundu pawililwe mpaka yikamuchisyesoni kulola chenene yindu yasambano yakusosechela.

  • Jeleji mpaka jiŵe ndaŵi jambone mnope kuganichisya mwakutendela yindu paumi wawo.

  • Mpaka achenjesoni yindu yine paumi wawo yaŵayiwonaga kuti yili yakusosekwa mnope.

MFUNDO JAKUSOSEKWA: “Kuli chenene kwawula kunyumba ja malilo kulekangana ni kwawula ku chindimba, ligongo chiwa chili mbesi ja ŵandu wosope. Myoyo mundu jwali umi aganichisyeje yeleyi mumtima mwakwe.”—Jwakulalichila 7:2.

Kusala yisyene, pangali champaka chimasye kwene kulagasika nganisyo kwawo. Nambope, ŵandu ŵajinji ŵawililwe mpaka asimichisye kuti kukamulichisya masengo matala gatugakolasile munganiji kuli kwakamuchisya kutamika mtima pasi. Ngaŵa kuti gelega gali matala gosope gampaka mundu akamulichisye masengo pakusaka kumalana ni kulagasika nganisyo. Nambope naga ali alinjile matala gelega, mpaka gakamuchisye mnope kunandiya kulagasika nganisyo.

a Magasini ja Ajimuche! jangamsagulila mundu chikamuchisyo chilichose chachipatala.