TUKLEʼ tsʼoʼok u yáakʼabtal yéetel táan a bin xíimbalil teʼ calleoʼ. Ka tsʼáaik cuentaeʼ yaan máax ku taal ta paach. Ka jeʼeleleʼ, ku jeʼelel; ka maas séebkuntik a xíimbaleʼ, ku maas séebkuntik u xíimbal xan. Teech túuneʼ ka wáalkab tak tu yotoch a amigo kajaʼan teʼ bandaoʼ. Ken u jeʼekʼab tech le joonaj utiaʼal ka okkechoʼ hasta ku taamtal a chʼaʼik a wiikʼ tumen tsʼoʼok a kʼuchul tuʼux seguroech.

Maʼ xaaneʼ mix juntéen úuchuktech lelaʼ, chéen baʼaleʼ yaan wal baʼax beetik a sen chiʼichnaktaleʼ. ¿Chiʼichnakech wa tumen maʼ béeyak a pʼatik junpʼéel baʼax maʼ maʼalob ka beetkiʼ? ¿Tsʼoʼok wa u máan kʼiin táan a kaxtik meyaj pero maʼ a kaxtiʼ? ¿Saajkech wa a chʼíijil yéetel a kʼojaʼantal? ¿Yaan wa uláakʼ baʼaloʼob chiʼichnakkúuntikech ku beetik tak u bin a wenel?

Kex jeʼel baʼalak beetik a chiʼichnaktaleʼ, ¿máasaʼ jeʼel u kiʼimaktal a wóol wa ka yanak juntúul a amigo uʼuyikech yéetel áantkecheʼ? Techeʼ yaan juntúul a amigo beyaʼ, ¿a wojel wa máaxiʼ? Jéeoba. Letiʼeʼ ku yilkech bey u amigoeʼ. Jeʼex u yaʼalik Isaías 41:8 tak 13, Jéeobaeʼ bey xan tu yilil Abrahanoʼ. Teʼ versículo 10, Jéeobaeʼ ku yaʼaliktoʼon: «Maʼ a chʼaʼik saajkil, tumen teneʼ tiʼ yanen ta wéeteleʼ; maʼ u péek a wóol tumen teneʼ a [Diosen]. Teen tsʼáaik a muukʼ, teen áantkech, teen [machkech yéetel in x-noʼoj kʼab ku beetik justicia, Traducción del Nuevo Mundo, TNM]». Le versículo 13, ku yaʼalik xan: «Teen Yuumtsil a [Dioseʼ], tsʼoʼok in machkech ta (x-noʼoj kʼab, TNM); teneʼ tin waʼalaj tiʼ teech: Maʼ a sajaktal, teen áantkech».

¿Máasaʼ jach ku líiʼsik k-óol le tʼaanoʼobaʼ? Koʼox tuukul tiʼ bix u beetik Jéeoba le baʼax ku yaʼalik le versiculoʼobaʼ. Le tekstoaʼ maʼ táan u tsʼáaik naʼatbil wa u machmaj k-kʼab Jéeoba yéetel táan u múul xíimbal t-éeteliʼ. Tumen wa beyoʼ bejlaʼa u machmaj x-tsʼíik k-kʼab yéetel u x-noʼoj kʼabeʼ. Chéen baʼaleʼ le tekstooʼ ku yaʼalikeʼ Jéeobaeʼ ku machik x-noʼoj kʼab yéetel u x-noʼoj kʼab, lelaʼ bey men cuenta táan u kóolkoʼon utiaʼal maʼ k-lúubul tuʼux taameʼ. Le táan u beetik lelaʼ táan xan u yaʼaliktoʼon: «Maʼ a sajaktal, teen áantkech».

¿Ka wilik wa Jéeoba bey juntúul taatatsil jach u yaabiltmecheʼ? ¿Ka wilik wa bey juntúul a amigo jeʼel u yáantkech ken a aktáant wa baʼax problemaileʼ? Letiʼeʼ u yojel baʼax ka muʼyajtik yéetel u kʼáat u yáantech, u kʼáat xan ka a wuʼuy maʼ ta juunal yanechiʼ. ¿Baʼaxten? Tumen jach u yaabiltmech. Letiʼeʼ «ku tsʼáaik tiʼ toʼon áantajil ichil k-yaayaj óolalil» (Sal. 46:1).

Yaan máaxoʼobeʼ maʼ tu xuʼulul u chiʼichnaktaloʼob yoʼolal le baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak u beetmoʼob úuchjeakiloʼ yéetel ku tuklikoʼobeʼ maʼ perdonartaʼanoʼob tumen Diosiʼ. Wa bey a wuʼuyikabaoʼ tuukulnen tiʼ Job, juntúul máax jach u yojel yaan baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak tu beetaj tu táankelmiliʼ (Job. 13:26).  Davideʼ láayliʼ bey xan tu yuʼubilubaoʼ, le oʼolal tu yaʼalaj tiʼ Jéeoba: «Maʼ u kʼaʼajaltech in kʼebanoʼob mix le kʼaas tin beetaj tin táankelmiloʼ» (Sal. 25:7). Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ ‹tuláakloʼon kʼebanchajaʼanoʼon yéetel maʼ tu páajtal k-eʼesik u nojbeʼenil Dios› (Rom. 3:23).

Le baʼax ku yaʼalik le capítulo 41 tiʼ Isaíasoʼ, maases aʼalaʼab tiʼ u kaajil Israel. Letiʼobeʼ tu beetoʼob baʼaloʼob jach kʼaastak le oʼolal Jéeobaeʼ tu chaʼaj u bisaʼaloʼob Babilonia (Isa. 39:6, 7). Chéen baʼaleʼ le ka tsʼíibtaʼab le capítulo 41 tiʼ Isaíasoʼ, Jéeobaeʼ táan kaʼach u tuukul tiʼ le kʼiin ken arrepentirnak yéetel ken jáalkʼabtaʼak u kaajil Israel utiaʼal ka u kaʼa natsʼubaʼob tu yiknaloʼ (Isa. 41:8, 9; 49:8). Teʼ kʼiinoʼobaʼ Jéeoba xaneʼ ku chʼaʼik óotsilil tiʼ le máaxoʼob jach tu jaajil ku arrepentiroʼoboʼ (Sal. 51:1).

Koʼox ilik baʼax úuch tiʼ Takuya, * letiʼeʼ táan kaʼach u yilik u xuʼulul u chaʼantik pornografía yéetel u masturbarkuba. ¿Bix u yuʼubikuba kaʼachi? Ku yaʼalik: «Kin wuʼuyik kaʼach mix baʼal in biilal, chéen baʼaleʼ le ka tin sen kʼáat óoltaj tiʼ Jéeoba ka u perdonarteneʼ letiʼeʼ bey men cuenta tu jóoʼsen teʼ chʼeʼen tuʼux lubaʼanenoʼ». ¿Bix úuchik u yáantaʼal tumen Jéeoba? U ancianoiloʼob u múuchʼulileʼ tu yaʼaloʼob tiʼ Takuya ka u tʼanoʼob cada ken kaʼa lúubuk tiʼ baʼax kʼaas. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Maʼ chéen chʼaʼabil úuchik in tʼanik le ancianoʼoboʼ, chéen baʼaleʼ cada ken in tʼanoʼobeʼ kin wuʼuyik maas ku yáantken utiaʼal in pʼatik le baʼax kʼaas kin beetkoʼ». Tsʼoʼoleʼ le ancianoʼoboʼ tu yaʼaloʼob tiʼ le superintendente tiʼ circuito ka xiʼikoʼob u xíimbaltoʼob Takuyaoʼ. Le sukuʼunoʼ tu yaʼalaj tiʼ Takuya: «Maʼ chéen esaj taalen in xíimbaltechiʼ. Taalen tumen letiʼe ancianoʼob aʼaltenoʼob ka taalaken in xíimbaltechoʼ. Letiʼobeʼ tu yéeyechoʼob utiaʼal ka taalaken in xíimbaltech». Takuyaeʼ ku yaʼalik: «Kex táan in beetik baʼax kʼaaseʼ Jéeobaeʼ táan kaʼach u yáantken tumen tu túuxtaj le ancianoʼoboʼ». Jeʼex áantaʼabik le sukuʼunaʼ Jéeobaeʼ jeʼel xan u yáantkech wa tsʼoʼok a lúubul tiʼ baʼax kʼaaseʼ.

Yaan máaxoʼobeʼ lúubul u yóoloʼob tumen pʼáat minaʼan meyajtiʼob yéetel maʼ béeyak u kaxtikoʼob uláakʼiʼ. Chéen máans ta tuukul bix jeʼel a wuʼuyikaba wa cada ken xiʼikech a kʼáat meyajeʼ maʼ tu tsʼaʼabaltech. Yanoʼobeʼ ken úuchuktiʼob lelaʼ ku yuʼubikoʼob jach mix baʼal u biilaloʼob. Chéen baʼaleʼ, ¿jeʼel wa u yáantaʼaloʼob tumen Jéeobaeʼ? Jeʼeleʼ. ¿Bixi? Maʼ xaaneʼ maʼ ken u jáan tsʼáa junpʼéel meyajtiʼob pero jeʼel u yáantkoʼob u kʼaʼajsoʼob le baʼax tu yaʼalaj le rey Davidoʼ: «Tin máansaj in táankelmil, bejlaʼeʼ tsʼoʼok in [chʼíijil]; baʼaleʼ mix juntéen tin wilaj xúumpʼattaʼan le utsil máakoʼ mix tin wilaj u kʼáat [máatan] u paalaloʼobiʼ» (Sal. 37:25). Jeʼex k-ilkoʼ cada juntúul tiʼ toʼoneʼ jach kʼaʼanaʼanoʼon tu táan Jéeoba. Le oʼolaleʼ letiʼeʼ yéetel u x-noʼoj kʼabeʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal ka yanaktoʼon le baʼaxoʼob kʼaʼabéettoʼon utiaʼal u seguer k-meyajtikoʼ.

Sara, máax kajaʼan Colombiaeʼ, tu yilaj bix u yáantkoʼon Jéeoba ken k-aktáant baʼaxoʼob talamtak. Letiʼeʼ ku meyaj kaʼach tiʼ junpʼéel empresa jach kʼaj óolaʼan, kex maʼ chéen chʼaʼabil le meyaj ku beetkoʼ maʼalob u boʼotaʼal. Chéen baʼaleʼ letiʼeʼ u kʼáat u maas meyajt Jéeoba, le oʼolal tu pʼataj u meyajeʼ ka tu beetuba precursorail. Pero maʼ béeychaj u kaxtik uláakʼ meyaj chéen de wa jaypʼéel kʼiinoʼob ichil le semanaoʼ.  Tu tsʼáaj u puesto tuʼux ku konik paletas, helados yéetel uláakʼ baʼaloʼob, chéen baʼaleʼ jujunpʼíitil úuchik u xupik u taakʼin, ka xuʼul u koonol. Ku yaʼalik: «Máan óoxpʼéel años pero yéetel u yáantaj Jéeobaeʼ maʼ xuʼul in beetik in precursorailiʼ». Letiʼeʼ tu kanaj u yil baʼax kʼaʼabéettiʼ yéetel baʼaxoʼob chéen u kʼáat ka yanaktiʼ, tu yilaj xan maʼ u sen chiʼichnaktal yoʼolal baʼaxoʼob kun kʼaʼabéettaltiʼ tuláakʼ kʼiin (Mat. 6:33, 34). Ka máan kʼiineʼ tʼaʼan teʼ tuʼux ku meyaj kaʼachoʼ ka aʼalaʼabtiʼ ka okok meyaj tu kaʼatéeniʼ. Letiʼeʼ tu yaʼaleʼ jeʼel u suuteʼ chéen baʼaleʼ maʼ tun meyaj bul semana yéetel chéen wa ku chaʼabal u jóokʼol kʼaʼaytaj yéetel u bin muchʼtáambal. Kex maʼ igual u náajal jeʼex kaʼacheʼ, maʼ xuʼul u beetik u precursorailiʼ. Ken u kʼaʼajs le baʼaxoʼob tu aktáantaʼ, ku yaʼalik: «Tin wuʼuyaj bey ka u mach in kʼab Jéeoba utiaʼal ka u yáanteneʼ yéetel tin wuʼuyaj u yaabiltmen».

Yaʼabeʼ ku chʼíikil u tukloʼob baʼax ken u beetoʼob ken chʼíijkoʼob. Maʼ xaaneʼ tsʼoʼok u chukikoʼob u edabil u jubilartaʼaloʼob yéetel ku tuklikoʼob wa jeʼel u yantaltiʼob taakʼin utiaʼal u béeytal u kuxtaloʼob maʼalobeʼ. Maʼ xaan xaneʼ saajkoʼob tu yoʼolal le kʼojaʼaniloʼob jeʼel u yantaltiʼoboʼ. Úuchjeakileʼ maʼ xaaneʼ tak le rey Davidoʼ tu yaʼalaj: «Maʼ a kúulpachtiken le ken [chʼíijken], maʼ a xúumpʼattiken le ken lúubuk in muukʼoʼob» (Sal. 71:9, 18).

¿Baʼax jeʼel u beetik le máaxoʼob tsʼoʼok u yantal u edaboʼob utiaʼal ka xuʼuluk u chiʼichnaktaloʼob yoʼolal baʼaxoʼob ku taal u kʼiinoʼ? Kʼaʼabéet u muʼukʼaʼankúuntik u fejoʼob yéetel u creertikoʼob jeʼel u tsʼaʼabal baʼax kʼaʼabéettiʼob tumen Jéeobaeʼ. Maʼ xaaneʼ kaʼacheʼ yaantiʼob taakʼin utiaʼal u manikoʼob jeʼel baʼaxoʼob u kʼáatoʼobeʼ, chéen baʼaleʼ bejlaʼeʼ unaj u kiʼimaktal u yóoloʼob chéen yéetel le baʼaxoʼob yaantiʼoboʼ. Unaj xan u kiʼimaktal u yóoloʼob yéetel baʼaxoʼob yaantiʼob. Maʼ xaan xaneʼ yaan u tsʼáaikoʼob cuentaeʼ «u jaantaʼal janalbeʼen xíiwoʼob ich yaakunajeʼ [maas] maʼalob, tiʼ u jaantaʼal u bakʼel wakax», tsʼoʼoleʼ lelaʼ hasta maas maʼalob utiaʼal u toj óolal máak (Pro. 15:17). Bey túunoʼ wa teech ka tsʼáaik táanil ichil a kuxtal a meyajtik Jéeobaeʼ yaan a wilik bix u tsʼáaiktech tuláakal baʼax kʼaʼabéettech tak ken chʼíijkech.

Koʼox ilik baʼax úuch tiʼ José yéetel tiʼ Rose, letiʼobeʼ tsʼoʼok maas tiʼ sesenta y cinco años joʼopʼok u beetik u precursoriloʼob. Ich junpʼéel tiempoeʼ anchaj u kanáantkoʼob u taata Rose. Tsʼoʼoleʼ tiʼ Joseeʼ tsʼaʼab quimioterapias yéetel operartaʼabi tumen tu tsʼáaj cáncer tiʼ. ¿Tsʼoʼok wa u tichʼik u kʼab Jéeoba utiaʼal u yáantik le sukuʼunoʼobaʼ? Tsʼoʼoki. Tu péeksaj Tony yéetel Wendy utiaʼal ka áantaʼakoʼob. Le kiik yéetel u yíichamoʼ yaan kaʼach tiʼob junpʼéel naj tuʼux mix máak kajaʼaniʼ. Letiʼobeʼ táan kaʼach u kaxkoʼob precursoroʼob utiaʼal u tsʼáaikoʼobtiʼob le najoʼ yéetel mix baʼal ken u cobrartoʼob. Le táan kaʼach u bin xook Tony teʼ secundariaoʼ yaʼab u téenel tu yilaj u jóokʼol José yéetel Rose kʼaʼaytaj. Letiʼeʼ jach jatsʼuts u yilik bix u kʼubmil u yóoloʼob tiʼ Jéeoba, lelaʼ jach tu yáantaj Tony. José yéetel Roseeʼ tu xupubaʼob u meyajtoʼob Jéeoba, le oʼolaleʼ Tony yéetel Wendyeʼ tu tsʼáajoʼob le naj tiʼoboʼ. Tsʼoʼok u máan quince años joʼopʼok u yáantikoʼob José yéetel Rose. Bejlaʼeʼ letiʼobeʼ kex 85 años yaantiʼob. Utiaʼal le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u yantal u edaboʼobaʼ Tony yéetel Wendyeʼ beyoʼob junpʼéel regalo túuxtaʼabtiʼob tumen Jéeobaeʼ.

Jéeoba xaneʼ táan u tichʼik u x-noʼoj kʼab utiaʼal u yáantkech. Táan u yaʼaliktech: «Maʼ a sajaktal, teen áantkech». ¿Yaan wa a chaʼik u yáantkech?