Paklan perdonartabaʼex
Paklan perdonartabaʼex
«Yanakteʼex chowak óolalil ta baatsileʼex, yéetel paklan [perdonartabaʼex].» (COL. 3:13)
¿BAʼAX JEʼEL A NÚUKIKEʼ?
¿Baʼaxten unaj k-perdonar?
¿Bix tu yeʼesil Jesús unaj k-perdonar?
¿Baʼax utsiloʼob k-kʼamik ikil k-paklan perdonartikba?
1, 2. ¿Baʼaxten maʼalob ka a wil wa ka perdonar?
LE BIBLIAOʼ ku yeʼesik bix u yuʼubikuba Jéeoba le ken kʼebanchajkoʼon yéetel bix u yilik le kʼebanoʼ. Ku kaʼansiktoʼon xan yaʼab baʼaloʼob yoʼolal le perdonoʼ. Teʼ xook máanoʼ t-ilaj bix tu chʼaʼaj óotsilil tiʼ David yéetel tiʼ Manasés tumen arrepentirnajoʼob. Tumen jach yaachaj u yóoloʼob yoʼolal le baʼax tu beetoʼoboʼ, tu yaʼaloʼob tsʼoʼok u kʼebantaloʼob, xuʼul u beetkoʼob le baʼax kʼaasoʼ yéetel arrepentirnajoʼob yéetel tuláakal u puksiʼikʼaloʼob. Le oʼolal kaʼa kʼaʼamoʼob tumen Dios.
2 Baʼaleʼ ¿bix jeʼel a wuʼuyikaba kaʼach wa juntúul a láakʼtsil ka kíimsaʼak tumen Manaseseʼ? ¿Jeʼel wa a perdonartik kaʼach le reyaʼ? Jach maʼalob ka k-tukult lelaʼ, tumen bejlaʼeʼ le máakoʼoboʼ jach kʼasaʼanoʼob, ku beetkoʼob loob yéetel chéen ku kaxtik u yutsiloʼob. Baʼaleʼ ¿baʼaxten juntúul cristianoeʼ unaj u yilik u perdonar? Wa ku beetaʼaltech wa baʼax kʼaaseʼ, ¿baʼax jeʼel u yáantkech a beet baʼax uts tu tʼaan Jéeoba, maʼ a sen pʼuʼujul yéetel a perdonareʼ?
BAʼAXTEN UNAJ K-PERDONAR
3-5. 1) ¿Baʼax kettʼaanil meyajnaj tiʼ Jesús utiaʼal u yeʼesik unaj k-perdonar? 2) ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le kettʼaan ku chíikpajal tiʼ Mateo 18:21 tak 35?
3 Unaj k-ilik k-perdonartik máak, kex k-sukuʼunoʼob wa maʼ, tumen letiʼe baʼax ken u yáantoʼon kuxtal ich jeetsʼel yéetel k-amigoʼob, yéetel k-láakʼtsiloʼob yéetel Jéeoba bey xan yéetel u maasil. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ junpʼéel baʼal jach unaj u beetik máax meyajtik Dios, kex jeʼel jaytéen ka beetaʼak kʼaas tiʼeʼ. Utiaʼal k-ilik baʼaxten unaj k-perdonareʼ, Jesuseʼ tu ketaj yéetel juntúul palitsil u pʼaxmaj taakʼin.
4 Le palitsiloʼ u pʼaxmaj kaʼach le bukaʼaj ku náajaltik máak ichil sesenta millones kʼiinoʼob; baʼaleʼ perdonartaʼab u pʼaax tumen le tsʼuuloʼ. Le palitsil perdonartaʼab u pʼaaxoʼ tu yilaj juntúul palitsil pʼaxmiltiʼ chéen junpʼíit taakʼin, le bukaʼaj ku náajaltik máak ichil cien kʼiinoʼoboʼ. Le máax pʼaxmiloʼ tu yaʼalajtiʼ ka u páaʼte, baʼaleʼ le palitsil perdonartaʼab maas yaʼab u pʼaaxoʼ tu yaʼalaj ka kʼaʼalak cárcel. Lelaʼ tu beetaj u pʼuʼujul le tsʼuuloʼ, ka tu yaʼalaj tiʼ le palitsil tu perdonartaj yaʼab u pʼaaxoʼ: «Teech xaneʼ unaj kaʼach a chʼaʼik óotsilil tiʼ a wéet palitsiloʼ jeʼel bix tin chʼaʼajilak óotsilil tiʼ techoʼ». Ka tsʼoʼokeʼ «le tsʼuuloʼ jach kʼuuxilnajeʼ ka tu túuxtaj [kʼalbil] tak ken u boʼot tuláakal u pʼaax» (Mat. 18:21-34).
5 ¿Baʼax tu kaʼansajtoʼon Jesús yéetel le kettʼaanaʼ? U tsʼookeʼ tu yaʼalaj: «Bey xan kun u beet ta wéeteleʼex in Taata yaan teʼ kaʼanoʼ wa maʼ ta [perdonartikeʼex] yéetel tuláakal a puksiʼikʼaleʼex u siʼipiloʼob a sukuʼuneʼex» (Mat. 18:35). Jach chíikaʼan baʼax taak u kaʼansik. Le bukaʼaj kʼeban tsʼoʼok k-beetik ichil k-kuxtaloʼ ku yeʼesik jach maʼ tu béeytal k-beetik tuláakal baʼax ku yaʼalik Jéeoba. Baʼaleʼ kex beyoʼ ku perdonartikoʼon, bey ku tupkeʼ. Le oʼolaleʼ le máax u kʼáat u bisuba yéetel Dioseʼ kʼaʼabéet u perdonartik u yéet máakil. Bey tu yaʼalil xan Jesús tiʼ u Kaʼansajil le Puʼukoʼ: «Wa teʼex ka [perdonartikeʼex] le kʼaas ku beetaʼalteʼex tumen máakoʼobeʼ, bey xan teʼex bíin [perdonartaʼak] a siʼipileʼex tumen a Taataʼex yaan teʼ kaʼanoʼ, baʼaleʼ wa maʼ táan a [perdonartikeʼex] le máaxoʼob ku siʼipil tiʼ teʼexoʼ, bey xan a Taataʼex maʼ bíin u [perdonart] a siʼipileʼexiʼ» (Mat. 6:14, 15).
6. ¿Baʼaxten yaan horaeʼ talam u perdonar máak?
6 Maʼ xaaneʼ jeʼel a waʼalikeʼ: «Chéen chʼaʼabil u yaʼalaʼal, baʼaleʼ istikyaj u beetaʼal». Lelaʼ ku yúuchul tumen u suukileʼ ken beetaʼaktoʼon wa baʼaxeʼ maʼ xaaneʼ k-pʼuʼujul, k-uʼuyik pʼaʼatoʼon kʼaasil, k-kʼáat ka beetaʼak justicia wa ku taaktal k-sutik u jeel. Yaan tak máax aʼalikeʼ mix bikʼin ken u perdonart le máax beettiʼ wa baʼaxoʼ. Wa bey a wuʼuyikabaoʼ, ¿bix jeʼel u páajtal a perdonar jeʼex u kʼáatik Jéeoba tiʼ le máaxoʼob meyajtikoʼ?
IL BAʼAXTEN KA PʼUʼUJUL
7, 8. ¿Baʼax ken u yáantech perdonar wa pʼujaʼanech yoʼolal baʼax beetaʼantech?
7 Yaan kʼiineʼ jeʼel k-pʼuʼujul yoʼolal baʼax ku beetaʼaltoʼoneʼ, kex yaan hora jach yaan baʼax beetaʼabtoʼon wa chéen k-tuklik. Ka joʼopʼ u yilaʼal baʼaxten ku pʼuʼujul máakeʼ, juntúul táankelmeʼ tu yaʼalaj: «Juntéenjeakeʼ [...] jach pʼujaʼanen ka jóokʼen tin wotoch tumen táant in baʼateltʼaaneʼ ka tin waʼalaj mix bikʼin in suutiʼ. Baʼaleʼ le táan in xíimbaloʼ tuláakal le baʼaxoʼob jatsʼutstak tin wiloʼ káaj u beetik u jáawal in pʼujaʼanil. Ka máan wa jaypʼéel horaeʼ kiʼimak in wóol ka suunajen tin wotoch yéetel yaat in wóol yoʼolal baʼax úuchi». Le baʼax úuchaʼ ku yeʼesikeʼ unaj a chaʼik u máan tiempo utiaʼal a jéetsʼel yéetel a tuukul tubeel, tumen beyoʼ maʼ ken a waʼal junpʼéel baʼax maʼ taak a waʼalik kaʼachiʼ (Sal. 4:4; Pro. 14:29; Sant. 1:19, 20).
8 Baʼaleʼ ¿kux túun wa maʼ tu xuʼulul k-pʼujaʼanil? Ilawil baʼaxten ka wuʼuyikaba beyoʼ. Tukulte: ¿Yaan wa baʼax maʼ maʼalob beetaʼabteniʼ? ¿Kin tuklik wa chéen u yóoliliʼ tu beetil? ¿Jach wa kʼaas le baʼax beetaʼabtenoʼ? Le ken a wil baʼax beet a tsʼíikileʼ yaan a tsʼáaik cuenta baʼax tekstoʼob jeʼel u yáantkech utiaʼal maʼ a wuʼuyikaba beyoʼ (xokaʼak Proverbios 15:28 yéetel 17:27). Wa ka tuukul tiʼ le kʼáatchiʼobaʼ maas jeʼel a tuukul tubeeleʼ yéetel maas jeʼel a perdonareʼ. Maʼ xaaneʼ maʼ chéen chʼaʼabiliʼ, baʼaleʼ wa ka tuukul tiʼ le kʼáatchiʼoboʼ, le Bibliaoʼ yaan u jóoʼsik «tiʼ sáasil [a] tuukuloʼob yéetel baʼaxoʼob u kʼáat u beet [a] puksiʼikʼal» yéetel yaan u beetik u taaktal a perdonar jeʼex Jéeobaeʼ (Heb. 4:12).
¿JACH WA TU JAAJIL YAAN BAʼAX OʼOLAL A PʼUʼUJUL?
9, 10. 1) Maʼ xaaneʼ, ¿baʼax jeʼel a beetik ken beetaʼaktech wa baʼaxeʼ? 2) ¿Bix jeʼel u yáantkech wa ka jach ilik baʼax úuch yéetel wa ka chʼaʼik óotsilileʼ?
9 Yaʼab baʼax jeʼel u beetik k-pʼuʼujuleʼ. Chéen tukulteʼ táan a manejartik a coche, baʼaleʼ chéen ken máan chocartaʼakech tumen uláakʼ coche. ¿Baʼax ken a beete? Maʼ xaaneʼ a wojel yaan máakeʼ tumen jach ku pʼuʼujuleʼ ku kaxtik baʼateʼel. U jaajileʼ juntúul máax meyajtik Dioseʼ maʼ tu jáan beetik junpʼéel baʼax beyoʼ.
10 Tu lugar a pʼuʼujuleʼ maas maʼalob ka a jach tukult baʼax ken a beete. Maʼ xaaneʼ yaan xan tech u culpail tumen náay a wóol. Wa maʼ xaaneʼ le máax máan chocartechoʼ yaan baʼax jáan úuch tiʼ u coche. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon lelaʼ? Ku yeʼesikeʼ wa k-jach ilik baʼax úuch yéetel k-chʼaʼik óotsilileʼ, maʼ ken k-jáan pʼuʼujul mix ken k-eʼes uláakʼ kʼaakʼas modos. Eclesiastés 7:9, ku yaʼalik: «Maʼ a chaʼik a jíiltaʼal tumen a pʼuʼujul, tumen le kʼuuxiloʼ utiaʼal máak maʼ j-ojéelajiʼ». Maʼ a tuklik wa chéen taak u beetaʼaltech kʼaas. Yaʼab u téeneleʼ le kʼaas ka tuklik taaliʼ tiʼ u maasil u beetkoʼ, maʼ beyiʼ, baʼaxeʼ ku yúuchul tumen tuláakal máak j-kʼeban wa yaan kʼiineʼ chéen k-tuklik yaan baʼax kʼaas beetaʼabtoʼon. Maʼalob ka a jach il baʼaxten ku beetaʼal wa ku yaʼalaʼal wa baʼax. Wa ku péeksikech le yaabilaj a perdonart a wéet máakiloʼ, yaan u kiʼimaktal a wóol (xokaʼak 1 Pedro 4:8).
«LE JEETSʼELOʼ [...] KU SUUT TIʼ TEʼEX»
11. ¿Baʼax unaj k-beetik wa maʼ t-kʼaʼamal maʼalob teʼ kʼaʼaytajoʼ?
11 ¿Baʼax jeʼel a beetik utiaʼal maʼ a tsʼíikil wa yaan máax maʼ tu kʼamkech maʼalob teʼ kʼaʼaytajoʼ? Le ka tu túuxtaj Jesús le 70 disipuloʼoboʼ, tu yaʼalajtiʼob ka u tsʼíiboltoʼob ka yanak jeetsʼelil teʼ najoʼob tuʼux kun kʼuchloʼoboʼ. Tu yaʼalaj xan tiʼob: «Wa yaan máax kuxaʼan ich jeetsʼel teʼeloʼ, ku kʼamik le jeetsʼeloʼ, baʼaleʼ wa minaʼaneʼ ku suut tiʼ teʼex» (Luc. 10:1, 5, 6). Jach ku kiʼimaktal k-óol ken k-il juntúul máax ku kʼamik le maʼalob péektsiloʼ, tumen k-ojel yaan u kʼamik u yutsil. Baʼaleʼ yaan horaeʼ jach maʼ maʼalob u kʼaʼamaliʼ. ¿Baʼax ken a beet ken úuchuk beyoʼ? Jesuseʼ tu yaʼaleʼ le jeetsʼel ka tsʼíiboltik ka yanak kaʼach tiʼ le máakoʼ yaan u pʼáatal ta wéetel. Kex jeʼel bix ka kʼaʼamkeʼ maʼ unaj a tsʼíikiliʼ. Wa ku joʼopʼol a ketikeʼ maʼ kun yantaltech jeetsʼelil.
12. Jeʼex tu yaʼalil Pablo tiʼ Efesoiloʼob 4:31 yéetel 32, ¿baʼax unaj k-beetik?
12 Ilawil u yantaltech jeetsʼelil tuláakal súutukil, maʼ chéen ken jóokʼkech kʼaʼaytajiʼ. Baʼaleʼ ken u perdonart máak wa máaxeʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa maʼalob u yilik le baʼax tu beetoʼ bey xan wa maʼ jach kʼaas u yilkiʼ. U kʼáat u yaʼaleʼ kex yaan baʼaloʼob maʼ maʼalob ku beetaʼaltoʼoneʼ unaj k-perdonartik tu jaajil k-óol utiaʼal maʼ u xuʼulul u yantaltoʼon jeetsʼelil. Yaan máax xaneʼ tumen ku sen tuukul tiʼ le baʼax maʼ maʼalob beetaʼabtiʼoʼ ku xuʼulul u yantaltiʼ kiʼimak óolal. Maʼ a chaʼik u yúuchultech beyoʼ. Kʼaʼajaktecheʼ maʼ kun yantaltech kiʼimak óolal wa ka chʼaʼkʼuxtik u maasil. Le oʼolaleʼ ilawil a perdonar (xokaʼak Efesoiloʼob 4:31, 32).
BEET BAʼAX UTS TU TʼAAN JÉEOBA
13. 1) Le máax meyajtik Diosoʼ, ¿bix jeʼel u beetik u «suʼlaktal u yich» le máax aʼalik baʼal tiʼoʼ? 2) ¿Baʼax jeʼel u yúuchul wa k-eʼesik jatsʼuts modos ken tratartaʼakoʼon kʼaaseʼ?
13 Maʼ xaaneʼ jeʼel u béeytal a wáantik juntúul máax aʼalmiltech baʼal u beet baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Wa [le máax pʼekmilech] wiʼijeʼ tsʼáa baʼal u jaante, wa ukʼajeʼ, tsʼáa jaʼ u yukʼe[...]; tumen le ken a beet beyoʼ, ka beetik u suʼlaktal u yich. Maʼ a chaʼik u tsʼáanchaʼatkech le kʼaasoʼ. Baʼaleʼ tsʼáanchaʼat le kʼaas yéetel le utsoʼ» (Rom. 12:20, 21). Le utsil ku yeʼesik máakoʼ jeʼel u beetik u xuʼulul u pʼuʼujul wa máaxeʼ bey xan jeʼel u beetik u yeʼesik u jatsʼuts modoseʼ. Wa teech ka weʼesik a wutsil yéetel jatsʼuts modoseʼ jeʼel tak a wáantik u kan le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Wa maʼ ta jáan pʼuʼujuleʼ maʼ xaaneʼ yaan u tsʼáaik cuenta maʼalob bix ta tratartil (1 Ped. 2:12; 3:16).
14. Jeʼel baʼaxak beetaʼantech tumen wa máaxeʼ, ¿baʼaxten unaj a perdonartik?
14 Yaan máaxoʼob jach junpuliʼ maʼ unaj k-bisikba tu yéeteloʼobiʼ. Ichiloʼobeʼ tiaʼan le máaxoʼob tu beetoʼob baʼax kʼaas, baʼaleʼ maʼ arrepentirnajoʼobiʼ, le oʼolal jóoʼsaʼaboʼob teʼ múuchʼuliloʼ. Wa yaan juntúul tiʼ letiʼob tu beetaj a muʼyajeʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel u talamtal a perdonartik kex ka arrepentirnakeʼ, tumen maʼ séeb u jáan tuʼubsik máak baʼax beetaʼantiʼiʼ. Ken úuchuktech beyoʼ sen kʼáat tiʼ Jéeoba ka u yáantech perdonar. U jaajileʼ maʼ tu páajtal a wojéeltik baʼax yaan tu puksiʼikʼal, chéen Jéeoba u yojel. Letiʼeʼ ku yilik baʼax yaan tu puksiʼikʼal máak yéetel ku tsʼáaik tiempo tiʼ le máaxoʼob ku kʼebantaloʼoboʼ (Sal. 7:9; Pro. 17:3). Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Maʼ a boʼotkeʼex kʼaas yéetel kʼaas tiʼ mix máak. Ilawileʼex a beetkeʼex baʼal uts tu táan tuláakal máak. Jeʼel bix ku páaʼtaʼal tiʼ teʼexoʼ, beeteʼex tak tuʼux ku páajtal a kuxtaleʼex ich jeetsʼel yéetel tuláakal máak. In yaabilaj sukuʼuneʼex, maʼ a sutkeʼex le loob ku beetaʼalteʼexoʼ, baʼaleʼ pʼateʼex u boʼolil tu kʼab Jajal Dios; tumen le Kiliʼich Tsʼíiboʼ ku yaʼalik: Teen unaj in jaatsʼ, teen kin boʼol, ku yaʼalik Yuumtsil» (Rom. 12:17-19). Mix juntúul tiʼ toʼon unaj u pʼis óoltik mix máak (Mat. 7:1, 2). K-ojel Jéeobaeʼ yaan u beetik baʼax toj.
15. ¿Baʼax maʼalob ka k-kʼaʼajs ken beetaʼak k-muʼyaj tumen wa máax?
15 Wa ku talamtaltech a perdonartik juntúul máax ku kʼáatiktech perdón, tumen tu beetaj junpʼéel baʼal beettech kʼaaseʼ, kʼaʼajseʼ letiʼ xaneʼ táan u muʼyaj tu yoʼolal le kʼebanoʼ (Rom. 3:23). Jéeobaeʼ ku chʼaʼik óotsilil tiʼ tuláakal j-kʼebanoʼob. Le oʼolal maʼalob ka payalchiʼinakoʼon tu yoʼolal máax tsʼoʼok u beetiktoʼon kʼaas. Maʼ tu páajtal k-payalchiʼ tu yoʼolal juntúul máax pʼujaʼanoʼon tu yéetel. Jesuseʼ tu yaʼalaj maʼ unaj u seguer k-kʼuuxil tu contra le máax beetiktoʼon kʼaasoʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Yaabilt a [enemigoʼob], payalchiʼineneʼex tu yoʼolal le máaxoʼob pochʼkeʼexoʼ yéetel ku chʼaʼpachtikeʼexoʼ» (Mat. 5:44).
16, 17. ¿Baʼax unaj a beetik wa le ancianoʼob ku yilkoʼob tsʼoʼok u arrepentir le máax kʼebanchajoʼ, yéetel baʼaxten?
16 Jéeobaeʼ u tsʼaamaj tiʼ le ancianoʼob u páajtalil u pʼis óoltikoʼob le nukuch kʼebanoʼob ku beetaʼal teʼ múuchʼuliloʼ. Letiʼobeʼ maʼ tu páajtal u yilkoʼob tuláakal baʼal jeʼex u yilik Jéeobaeʼ, baʼaleʼ ku chaʼik u nuʼuktaʼaloʼob tumen le Biblia yéetel le kiliʼich muukʼoʼ. Le oʼolaleʼ le baʼax ken u chʼaʼtukloʼob ken tsʼoʼokok u payalchiʼobeʼ ku yeʼesik bix u tuukul Jéeoba (Mat. 18:18).
17 Bey túunoʼ wa le ancianoʼob ku yilkoʼob tsʼoʼok u arrepentir le máax kʼebanchajoʼ, ¿yaan wa a perdonartik yéetel yaan a weʼesiktiʼ láayliʼ a yaabiltmeʼ? Wa ka beetkeʼ yaan a weʼesik chúukaʼan a wóol a meyajt Dios (2 Cor. 2:5-8). Maʼ xaaneʼ maʼ chéen chʼaʼabil a perdonartik wa tu beetaj a muʼyaj bey xan wa tu beetaj u muʼyaj juntúul a láakʼtsil. Baʼaleʼ wa ka kʼubik a wóol tiʼ Jéeoba yéetel ka kʼamik le bix u yutskíintik le talamiloʼob teʼ múuchʼuliloʼ, yaan a weʼesik naʼatil yéetel yaan a weʼesik tu jaajil a wóol ka perdonar (Pro. 3:5, 6).
18. ¿Baʼax utsil jeʼel a kʼamik wa ka perdonareʼ?
18 Kʼaʼajaktecheʼ le máax maʼatech u perdonaroʼ ku kʼuchul u kʼiinil u boʼotik: ku kʼojaʼantal, ku xuʼulul u tʼanik wa u biskuba yéetel u maasil bey xan ku yantaltiʼ estrés. Baʼaleʼ wa ku perdonar máakeʼ yaʼab utsiloʼob ku kʼamik. Ku xuʼulul u sen chiʼichnaktal, u sen kʼojaʼantal, ku kiʼimaktal u yóol yéetel ku béeytal u biskuba maʼalob yéetel u maasil. Tsʼoʼoleʼ le máax ku perdonaroʼ ku kʼamik junpʼéel maas nojoch utsil: ku béeytal u biskuba yéetel Jéeoba, k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ (xokaʼak Colosailoʼob 3:12-14).
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]
[Foto yaan teʼ táan juʼun 27]
¿Baʼax tu kaʼansajtoʼon Jesús teʼ kettʼaanaʼ?
[Foto yaan teʼ táan juʼun 30]
Le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ unaj u yóotkoʼob perdonar
