Laktaw ngadto sa video

Laktaw ngadto sa kaundan

Nahibalo Ka Ba?

Nahibalo Ka Ba?

Panginsulto ba ang ilustrasyon ni Jesus bahin sa ‘gagmayng iro’?

Grego o Romanong estatuwa nga bata nga naggunit ug itoy (unang siglo B.C.E. ngadto sa ikaduhang siglo C.E.)

Dihang si Jesus didto sa gawas sa border sa Israel sa Romanong probinsiya sa Sirya, may babayeng taga-Gresya nga miduol niya nga nangayog tabang. Agig tubag, gisultihan siya ni Jesus ug ilustrasyon diin iyang gipakasama ang mga dili Hudiyo sa ‘gagmayng iro.’ Base sa Moisesnong Balaod, ang iro giisip nga mahugaw. (Levitico 11:27) Apan ang giingon ba ni Jesus panginsulto sa babaye ug sa mga dili Hudiyo?

Dili. Sumala sa giingon ni Jesus ngadto sa iyang mga disipulo, prayoridad niya niadtong higayona ang mga Hudiyo. Busa iyang giilustrar ang punto pinaagi sa pag-ingon: ‘Dili matarong nga kuhaon ang tinapay sa mga bata ug iitsa kini sa gagmayng mga iro.’ (Mateo 15:21-26; Marcos 7:26) Ang mga Grego ug mga Romano ganahang magbuhi ug iro nga maduladula sa mga bata. Busa ang ekspresyong ‘gagmayng iro’ tingali makapahinumdom ug mapinanggaon, suod nga relasyon. Nasabtan sa babaye ang punto ni Jesus ug mitubag: ‘Oo, Ginoo; apan sa pagkatinuod ang gagmay nga mga iro mokaon sa mga mumho nga mangahulog gikan sa lamesa sa ilang mga agalon.’ Gipabilhan ni Jesus ang pagtuo sa babaye ug giayo ang iyang anak.​—Mateo 15:27, 28.

Husto ba si apostol Pablo sa pagsugyot nga ipalangan una ang paglawig?

Kinulit nga barkong dekarga (unang siglo C.E.)

Ang barko nga gisakyan ni Pablo paingon sa Italya gikusokuso sa kusog nga hangin. Busa dihang mihunong sila sa usa ka dunggoanan, si Pablo miingon nga mas maayong dili una mopadayon sa paglawig. (Buhat 27:9-12) Apan may basehanan ba siya sa pagsugyot niana?

Ang mga manlalayag sa karaang panahon nahibalo nga peligroso ang paglawig sa Dagat Mediteranyo sa mga bulan sa tingtugnaw. Gikan sa mga tungatunga sa Nobyembre hangtod sa tungatunga sa Marso, peligroso ang paglawig. Pero ang eskedyul sa paglawig nga gihisgotan ni Pablo maoy sa Septiyembre o Oktubre. Bahin sa paglawig nianang dagata, ang Romanong magsusulat sa librong Epitome of Military Science nga si Vegetius (ikaupat nga siglo C.E.) miingon nga may mga bulan nga linaw ang dagat, may mga bulan nga medyo dagko ang balod, pero sa ubang bulan, imposible ang paglawig nianang dagata. Si Vegetius miingon nga dili peligroso ang mga bulan sa Mayo 27 hangtod Septiyembre 14, pero dili maayong ilawig, o peligroso, ang mga bulan sa Septiyembre 15 hangtod Nobyembre 11 ug gikan sa Marso 11 hangtod Mayo 26. Tigbiyahean si Pablo busa nahibalo siya niini. Nahibalo sab ang timonero ug ang tag-iya sa barko, pero wala sila mamati kang Pablo. Sila mipadayon sa paglawig ug busa ang barko naguba.​—Buhat 27:13-44.