E KILAI o Panama ena ikelimusu e semati rau na Atlantic kei na wasa Pasifika. E kilai tale ga ni levu kina na duikaikai baleta ni semati rau o Merika kei Sauca Amerika. E dua na wase levu ni lewenivanua era kai Panama tikitiki Urope.

Nira yaco i Panama na kai Sipeni ena 1501, era kunea ni levu na vanua era taukena tu na itaukei, eso era se tiko ga nikua. E dua vei ira qori na Guna (a kilai taumada me Kuna). E levu vei ira na kai Guna era vakaitikotiko ena vanua era tawana na itaukei ena veiyatuyanuyanu na San Blas kei na baravi na Caribbean volekata na iyalayala ni vanua kei Colombia.  Era dau vakasasa ena vanua qori, siwa ena bavelo, era teitei tale ga.

Ni vakawati e dua na tagane ni Guna, ena lai tiko qai cakacaka ina vuvale i yalewa. Ena biubiu mai na vale qori ke sa vakaluveni yalewa, me lai qarava ga na nona vuvale.

E rauta ni 300 na ivavakoso ni iVakadinadina i Jiova e Panama. E vakayacori na soqoni ena vosa vakaSipeni, vakaJaina, vakavalagi, vakaGujarati, vakaGuna, vakaHaiti Creole, vakaNgabere, kei na vosa vagalu ni Panama.