Ano ki le manatu

Ano ki le lisi a kupu mauiga

KAPITE 6

Ko Ai Le Tupuʼaga o Le Maʼuli?

Ko Ai Le Tupuʼaga o Le Maʼuli?

Ko le Atua “le matapuna o le mauli.” (Pesalemo 36:10) E ke tui ko ia ki ai? Na manatu a ʼiki ko le maʼuli na kamata fakafelaʼakiʼi. Kāpau ko ia, ti ko tātou loa, na tou tupu fakafelaʼakiʼi? a Kae kāpau ko le Atua le tupuʼaga o le maʼuli ti e iai lona uiga. I le kapite leinei, e ke tioʼi loa pe koleā le manatu a le Tosi-Tapu o uiga mo le tupuʼaga o le maʼuli ti koleā e tonu ai ke ke tui ki ai.

1. Na fefeʼaki le fakatupu o le atulaulau?

E pati i le Tosi-Tapu: “I le kamataaga, na fakatupu loa e le Atua le lagi mo le kele.” (Senesi 1:1) Tokaʼapi le kau sienesia na lotou tonu tasi mo le pati leia e iai le kamataʼaga o le atulaulau. Na fefeʼaki a lona fakatupu e le Atua? Na fakaʼaogaʼi e ia lona makeke fakaʼatua leia ko lona laumālie māʼokiʼoki, ke fakatupu ai a neʼa maʼuʼuli fuli alā i le atulaulau: Ko fetuʼu, mo kele (planètes) mo ʼiki atu a neʼa e maʼua i ai.​—Senesi 1:2.

2. Koleā na fakatupu ai e le Atua le kele?

Na fakatupu e Seova ‘le kele ke ʼaua na lāvaki, kae ke nofoʼi.’ (Esaia 45:18) Na faʼu e ia le kele ke nofoʼi e le kakai ti ke lotou maʼuʼuli fīmālie ai o leʼegato. (Lau Esaia 40:28; 42:5.) E fakasā mei le sienesia ko le kele e leʼai sona tatau. Ti e gato faʼi ki le kele e maʼua i ai a neʼa fuli e aoga ki le maʼuli o le tagata.

3. Koleā e kesekese ai le tagata mei le manu?

I le ʼoki o le fakatupu e Seova o le kele, na fakatupu loa e ia a laʼakau ti mo manu. ʼOki loa ti ‘na fakatupu e ia le tagata o fakatatau ki lona paaki.’ (Lau Senesi 1:27.) Koleā e kese ai le tagata? Talie na fakatupu e Seova le tagata o fakatatau ki lona paaki, ko lona fakaʼuiga e mafai ke tou maʼua ona agaaga o fai pe le alofa mo le faitotonu. Na toe fakatupu tātou e Seova mo le faigamālie leia ke tou ako ni māsau, ke tou mālieʼia a neʼa alā e tou tio mo logo ki ai. Ti ko lotātou kesekese mo manu, talie e mafai ke tou atolasio ki lotātou Tupuʼaga.

MANATU LOLOTO

Ta tioʼi a fakamāʼoki e sā mei ai ko le maʼuli e iai lona kamataʼaga ti mo le isitolia o le fakatupu ko le māʼoki. Ti koleā e tou ako mei agaaga o le tagata o uiga mo le Atua.

4. Na iai le kamataʼaga o le maʼuli

Ka ʼaga se tagata o faʼu se faʼasiga neʼa o fakatatau ki neʼa alā o le nātulā ti e tonu ke soli ki ai se fakapale. Ti e fefeʼaki loa kiate ia leia na fakatupuʼia a neʼa fuli anā? Tioʼi le GĀ ʼATA, ti fai le vesili leinei.

  • Koā a neʼa na fakatupu e le tagata o fakatatau ki neʼa alā e maʼua i le nātulā?

Ko le fale na faʼu e le tagata kae ko ai na fakatupuʼia a neʼa alā i le nātulā? Lau Epeleo 3:4, ti fai a vesili anei:

  • Koleā leia e kotou fulumalieʼia i le nātulā?

  • E tonu ko ia ke tou tui ko le atulaulau ti mo neʼa alā e maʼua i ai na fakatupu e le tasi? Koleā lona tupuʼaga?

E ke iloa ko ia?

E mafai ke ke maʼua i le neti i le jw.org a aletike mo ʼata o uiga mo le manatu lenā i le koga leinei: “Na Fakatupu Pe Na ʼAu Fakafelaʼakiʼi?” ti mo “Manatu a ʼIki o Uiga Mo Le ʼAuʼaga o Le Maʼuli.”

“Kua fau a fale fuli e se tasi, kae ko leia na fau ia a nea fuli ko le Atua”

5. Ko le isitolia o le fakatupu ko le māʼoki

I Senesi kapite 1, e fakamatala i ai a le fakatupu o le kele ti mo le maʼuli. E mafai ko ia ke tou tui ki le koga tosi leinei, ko le māʼoki pe ko se fanaga? Tioʼi le GĀ ʼATA, ti fai a vesili anei.

  • E fakasā ko ia i le Tosi-Tapu na fakatupu le kele mo le maʼuli i aso e ono?

  • E ke manatu ko ia ko le isitolia leia o uiga mo le fakatupu e māʼoki ti e mafai ke tou tui ki ai? Koleā lona tupuʼaga?

Lau Senesi 1:1, ti fai le vesili leinei:

  • Na pati le kau sienesia na iai le kamataʼaga o le atulaulau. E ano tasi ko ia alātou manatu mo neʼa alā e ke ʼaga o ako i le Tosi-Tapu?

    E pati a ʼiki pe na fakaʼaoga e le Atua le poto fakatagata (évolution) ki le fakatupu o le maʼuli. Lau Senesi 1:21, 25, 27, ti fai a vesili anei:

    E fakasā ko ia i le Tosi-Tapu na fakatupu e le Atua se maʼuli ke tuputupu ai o ika, o manu ti tagata? Pe fakasā ko ia i ai ko le Atua na fakatupu e ia a “faʼasiga” neʼa maʼuʼuli fuli? b

6. Na kese le fakatupu o le tagata

Na fakatupu e Seova le tagata o kesekese mo le manu. Lau Senesi 1:26, ti fai a le vesili leinei:

  • E tou maʼua le alofa, o tupu na fakatupu tātou o mulimuli ki le paaki o le Atua. Ti koleā e tou matala mei ai ki lona uiga kilisiteano?

E PATI A ʼIKI: “Ko le isitolia o le fakatupu ko se fanaga.”

  • Koleā lau manatu? Ti koleā lona tupuʼaga?

MANATU TĀFITO

Na fakatupu e Seova le atulaulau mo neʼa maʼuʼuli fuli.

Fakamanatu

  • Koleā leia e fakasā mai i le Tosi-Tapu o uiga mo le fakatupu o le atulaulau?

  • Na tuku ko ia e le Atua se koga mo le maʼuli ke tuputupu mai ai a faʼasiga neʼa maʼuʼuli fuli pe na fakatupu e ia a neʼa fuli?

  • Koleā leia e maʼuiga ai le fakatupu o le tagata?

Laku fakatuʼutuʼu

A ʼIKI MANATU

Ko faifaitaki e fakamāʼoki ai ko le nātulā na iai le tasi na fakatupuʼia.

“Koleā e tou ako mei le nātulā?” (Kotou ʼAʼala! o Sepetepeli 2006)

Ko se tamana e fakamatala e ia le isitolia o le fakatupu ki lona gā vosa.

“Na Fakatupu e Seova a Neʼa Fuli” (2:37)

I feafa fakapoto na fai, e iai ko ia se kamataʼaga mo le maʼuli pe na tupu fakafelaʼaki?

Vesili e lima o uiga mo le kamataʼaga o le maʼuli (kaupepa)

a E māsau tāfito loa i le kapite 25 ki le fakatuʼutuʼu a le Atua o uiga mo le tagata.

b I le Tosi-Tapu e fakaʼuiga le kupu “faʼasiga” ki neʼa maʼuʼuli kesekese.