Een paradijs! Kleurrijke reisgidsen staan vol met aantrekkelijke aanbiedingen om naar een ‘paradijs’ ver weg te vliegen en daar te relaxen en al je zorgen te vergeten. Maar we weten allemaal dat als we weer thuiskomen, de realiteit wacht en er amper wat veranderd is.

Toch heeft het idee van een paradijs een heel sterke aantrekkingskracht. Misschien vraagt u zich af: Is een paradijs alleen maar een mooie fantasie? Zo ja, vanwaar dan de fascinatie? En kan het ooit realiteit worden?

Door de eeuwen heen zijn mensen geïntrigeerd door het idee van een paradijs. Bij velen werd hun interesse opgewekt door de vermelding in de Bijbel van ‘een tuin in Eden, tegen het oosten’. Wat maakte die tuin zo aantrekkelijk? Het verslag zegt: ‘Jehovah God liet uit de aardbodem allerlei geboomte ontspruiten, begeerlijk voor het gezicht en goed tot voedsel.’ Die tuin was een mooie en goede plek. En het meest fascinerend was dat ‘de boom des levens in het midden van de tuin’ stond (Genesis 2:8, 9).

Ook noemt het Genesisverslag vier rivieren die in de tuin ontsprongen. Twee van die rivieren zijn nu nog steeds bekend: de Tigris (of Hiddekel) en de Eufraat (Genesis 2:10-14; vtn.). Deze twee rivieren stromen door het huidige Irak, wat vroeger een deel van het oude Perzië was, en komen uit in de Perzische Golf.

Het is dan ook begrijpelijk dat het idee van een aards paradijs een belangrijk deel vormt van het Perzische culturele erfgoed. In het Philadelphia Museum of Art (Pennsylvania, VS) bevindt zich een Perzisch tapijt uit de 16de eeuw, waarop een ommuurde tuin te zien is met een ingeweven patroon van bomen en bloemen. Het Perzische woord voor ‘ommuurde tuin’ betekent ook ‘paradijs’, en het tafereel op het tapijt komt overeen met de Bijbelse beschrijving van de prachtige en weelderige tuin in Eden.

Verhalen over een paradijs komen in veel talen en culturen over de hele wereld voor. Toen mensen naar verschillende delen van de aarde trokken, namen ze versies van het oorspronkelijke verhaal met zich mee, dat door de eeuwen heen vermengd raakte met geloofsovertuigingen en legenden die zich plaatselijk ontwikkelden. Ook nu nog noemen mensen gebieden met prachtige natuur bijna instinctief een paradijs.

Sommige ontdekkingsreizigers beweerden dat ze het verloren paradijs hadden gevonden. Charles Gordon bijvoorbeeld, een Britse generaal die in 1881 de Seychellen bezocht, was zo onder de indruk van de pracht van de Vallée de Mai — nu op de Werelderfgoedlijst — dat hij zei dat het de Hof van Eden was. In de 15de eeuw vroeg de Italiaanse zeevaarder Christoffel Columbus zich af of hij misschien de Hof van Eden had gevonden toen hij aan land ging op het eiland Hispaniola (nu de Dominicaanse Republiek en Haïti).

Mapping Paradise, een recent geschiedenisboek, bevat details van meer dan 190 oude kaarten, en op veel daarvan zijn Adam en Eva in Eden te zien. Een daarvan is een opvallende kaart: een 13de-eeuwse kopie van het Beatus van Liébana-manuscript. Bovenaan staat een kleine rechthoek met in het midden het paradijs. Vandaaruit stromen vier rivieren, aangeduid als Tigris, Eufraat, Pison en Gihon, elk naar een van de vier hoeken ervan. Vermoedelijk is dit een afbeelding van de verspreiding van het christendom naar de vier hoeken van de aarde. Zulke afbeeldingen laten zien dat hoewel de locatie van het oorspronkelijke paradijs niet bekend was, de gedachte eraan duidelijk nog even aantrekkelijk was.

 John Milton, een 17de-eeuwse Engelse dichter, is bekend om zijn gedicht Het paradijs verloren, gebaseerd op het Genesisverslag van Adams zonde en verbanning uit Eden. Daarin benadrukte hij het beloofde herstel van eeuwig leven voor mensen op aarde en schreef: ‘Want heel de aarde is dan een paradijs.’ Later schreef hij een vervolg: Het herwonnen paradijs.

Het is duidelijk dat het idee van een verloren aards paradijs als een rode draad door de menselijke geschiedenis loopt. Waarom wordt het dan nu doodgezwegen? Voornamelijk omdat, zoals Mapping Paradise opmerkt, ‘theologen (...) bewust de kwestie van de locatie van het paradijs negeren’.

De meeste kerkgangers leren dat hun uiteindelijke bestemming de hemel is, en niet een aards paradijs. Toch zegt de Bijbel in Psalm 37:29: ‘De rechtvaardigen, die zullen de aarde bezitten, en zij zullen er eeuwig op verblijven.’ Maar de wereld is nu echt geen paradijs, dus welke hoop hebben we dan dat deze belofte ooit zal uitkomen? *

Jehovah, die het oorspronkelijke paradijs maakte, heeft beloofd om te herstellen wat verloren is gegaan. Hoe? Jezus leerde ons bidden: ‘Uw koninkrijk kome. Uw wil geschiede, gelijk in de hemel, zo ook op aarde’ (Mattheüs 6:10). Dat Koninkrijk is een wereldregering in handen van Jezus Christus die alle menselijke regeringen zal vervangen (Daniël 2:44). Onder het bestuur van dat Koninkrijk zal Gods wil in verband met een paradijs op aarde gerealiseerd worden.

Eerder al beschreef de profeet Jesaja onder leiding van God de omstandigheden in het beloofde paradijs, waar alle problemen en conflicten waarmee mensen nu geconfronteerd worden, verdwenen zullen zijn (Jesaja 11:6-9; 35:5-7; 65:21-23). Waarom zou u niet eens een paar minuten de tijd nemen om die teksten in uw eigen bijbel te lezen? Dat zal u helpen een beeld te krijgen van wat God voor gehoorzame mensen gaat doen. Mensen zullen dan hebben wat Adam verloor: leven in een paradijs en Gods goedkeuring (Openbaring 21:3).

Waarom kunnen we er zeker van zijn dat de hoop op een aards paradijs geen fantasie is maar werkelijkheid? Omdat de Bijbel zegt: ‘Wat de hemel betreft, aan Jehovah behoort de hemel toe, maar de aarde heeft hij aan de mensenzonen gegeven.’ De hoop op een paradijs is iets dat ‘God, die niet liegen kan, (...) heeft beloofd’ (Psalm 115:16; Titus 1:2). Wat een geweldig vooruitzicht geeft de Bijbel: een paradijs voor altijd!