Ewangelia według Mateusza 12:1-50

12  W tamtym czasie Jezus z uczniami szedł w szabat wśród łanów zbóż. Uczniowie zgłodnieli, więc zaczęli zrywać kłosy i jeść+.  Gdy zobaczyli to faryzeusze, powiedzieli do niego: „Patrz, twoi uczniowie robią coś, czego w szabat nie wolno”+.  On im odparł: „Czy nie czytaliście, co zrobił Dawid, gdy on i jego ludzie byli głodni?+  Jak wszedł do domu Bożego i jak zjedli chleby pokładne+, których nie wolno było jeść ani jemu, ani tym, którzy z nim byli, tylko kapłanom?+  Albo czy nie czytaliście w Prawie, że w dniach szabatu kapłani w świątyni naruszają szabat, a pozostają niewinni?+  A mówię wam, że tu jest ktoś większy niż świątynia+.  Gdybyście jednak rozumieli, co znaczą słowa: ‚Miłosierdzia+ chcę, a nie ofiary’+, nie potępilibyście niewinnych.  Bo Syn Człowieczy jest Panem szabatu”+.  Stamtąd Jezus poszedł do synagogi. 10  Był tam człowiek z bezwładną* ręką+. A faryzeusze, chcąc znaleźć pretekst do oskarżenia Jezusa, zapytali go: „Czy w szabat wolno leczyć?”+. 11  On im odpowiedział: „Gdybyście mieli jedną owcę i ta wpadłaby w szabat do dołu, to czy jest wśród was ktoś, kto by jej nie wyciągnął?+ 12  A o ileż cenniejszy jest człowiek niż owca! Tak więc wolno w szabat zrobić coś dobrego”. 13  Potem powiedział do tamtego człowieka: „Wyciągnij rękę”. Ten ją wyciągnął i wtedy stała się sprawna jak druga ręka. 14  Ale faryzeusze wyszli i zaczęli się naradzać, żeby zabić Jezusa. 15  Gdy on się o tym dowiedział, odszedł stamtąd. I poszło za nim wiele ludzi+. A on wszystkich uzdrawiał, 16  ale stanowczo im przykazywał, by nie ujawniali, kim jest+ — 17  żeby się spełniły słowa przekazane przez proroka Izajasza: 18  „To jest mój sługa+, którego wybrałem, którego kocham i darzę uznaniem!+ Dam mu swojego ducha+ i wyjaśni narodom, czym jest sprawiedliwość. 19  Nie będzie się wykłócał+ ani głośno krzyczał, nikt też nie usłyszy jego głosu na głównych ulicach. 20  Nie zmiażdży zgniecionej trzciny ani nie zgasi tlącego się knota+, aż sprawi, że sprawiedliwość zatryumfuje. 21  I w jego imieniu narody będą pokładać nadzieję”+. 22  Potem przyprowadzili do niego opętanego przez demona. Człowiek ten był niewidomy i niemy. Jezus go uleczył i w rezultacie zaczął on mówić i widzieć. 23  A tłumy, bardzo zdumione, pytały: „Czy nie jest to Syn Dawida?”. 24  Faryzeusze, słysząc to, powiedzieli: „Ten człowiek nie wypędza demonów inaczej, jak tylko mocą Belzebuba, ich władcy”+. 25  A Jezus, znając ich myśli, rzekł do nich: „Każde królestwo, które jest wewnętrznie podzielone, popadnie w ruinę. Również każde miasto i każdy dom, które są wewnętrznie podzielone, upadną. 26  Tak samo jeśli Szatan wypędza Szatana, to jest wewnętrznie podzielony. Jak więc jego królestwo uchroni się przed upadkiem? 27  Ponadto jeśli ja wypędzam demony mocą Belzebuba, to czyją mocą wypędzają je wasi uczniowie*? Dlatego oni będą waszymi sędziami. 28  Jeśli jednak wypędzam demony duchem Bożym, to Królestwo Boże istotnie was zaskoczyło*+. 29  Albo jak ktoś może wtargnąć do domu kogoś silnego i zabrać jego mienie, jeśli go najpierw nie zwiąże? Dopiero wtedy zdoła okraść jego dom. 30  Kto nie jest po mojej stronie, ten jest przeciwko mnie, a kto ze mną nie gromadzi, ten rozprasza+. 31  „Dlatego mówię wam, że wszelkiego rodzaju grzech i bluźnierstwo będą ludziom przebaczone, ale bluźnierstwo przeciwko duchowi nie będzie przebaczone+. 32  Na przykład kto by powiedział coś przeciw Synowi Człowieczemu, będzie mu przebaczone+, ale kto by powiedział coś przeciw duchowi świętemu, temu nigdy nie będzie przebaczone — ani w tym systemie rzeczy, ani w przyszłym+. 33  „Albo niech wasze drzewo będzie dobre i wydaje dobre owoce, albo niech będzie złe i wydaje złe owoce — bo drzewo poznaje się po owocach+. 34  Pomiocie żmijowy+, jak możecie mówić rzeczy dobre, skoro jesteście źli? Przecież usta mówią to, czym jest przepełnione serce+. 35  Dobry człowiek ze swego skarbca z dobrymi rzeczami wydobywa rzeczy dobre, natomiast zły człowiek ze swego skarbca ze złymi rzeczami wydobywa rzeczy złe+. 36  Mówię wam, że w Dniu Sądu ludzie zdadzą sprawę+ z każdej bezwartościowej wypowiedzi. 37  Bo na podstawie swoich słów zostaniesz uznany za prawego i na podstawie swoich słów zostaniesz potępiony”. 38  Wtedy niektórzy uczeni w piśmie* i faryzeusze powiedzieli mu: „Nauczycielu, chcemy zobaczyć jakiś znak od ciebie”+. 39  A on im odpowiedział: „Pokolenie niegodziwe i niewierne stale domaga się znaku*, ale żaden znak nie będzie mu dany oprócz znaku proroka Jonasza+. 40  Bo jak Jonasz był trzy dni i trzy noce w brzuchu ogromnej ryby+, tak Syn Człowieczy będzie trzy dni i trzy noce w grobie*+. 41  Mieszkańcy Niniwy powstaną z tym pokoleniem na sąd i je potępią, bo okazali skruchę ze względu na to, co głosił Jonasz+. A przecież tu jest ktoś większy niż Jonasz!+ 42  Królowa z południa powstanie z tym pokoleniem na sąd i je potępi, bo przyszła z krańca świata, żeby usłyszeć mądrość Salomona+. A przecież tu jest ktoś większy niż Salomon!+ 43  „Kiedy nieczysty duch wyjdzie z człowieka, przemierza bezwodne okolice w poszukiwaniu miejsca odpoczynku i żadnego nie znajduje+. 44  Wtedy mówi: ‚Wrócę do domu, z którego wyszedłem’. A gdy wraca, zastaje dom niezajęty, wymieciony i przyozdobiony. 45  Wtedy idzie i sprowadza siedem innych duchów, bardziej niegodziwych niż on sam, i wchodzą do środka, i tam mieszkają. W rezultacie końcowe położenie tego człowieka staje się gorsze niż początkowe+. Tak też będzie z tym niegodziwym pokoleniem”. 46  Gdy Jezus jeszcze przemawiał do tłumów, jego matka i bracia+ stanęli na zewnątrz, chcąc z nim porozmawiać+. 47  Ktoś więc mu powiedział: „Na zewnątrz stoi twoja matka i twoi bracia i chcą z tobą rozmawiać”. 48  Wtedy Jezus rzekł: „Kto jest moją matką i kto moimi braćmi?”. 49  Następnie wyciągnął rękę w kierunku swoich uczniów i powiedział: „To moja matka i moi bracia!+ 50  Bo moim bratem i siostrą, i matką jest każdy, kto spełnia wolę mojego Ojca, który jest w niebie”+.

Przypisy

Dosł. „uschłą”.
Dosł. „synowie”.
Lub „już do was przyszło; przyszło do was znienacka”.
Lub „cudu”.
Dosł. „w sercu ziemi”.

Komentarze

szabat: Zob. Słowniczek pojęć.

wśród łanów zbóż: Wśród zbóż najprawdopodobniej można było chodzić wyznaczonymi ścieżkami, które oddzielały od siebie poszczególne części pola.

coś, czego (...) nie wolno: Jehowa powiedział Izraelitom, że w szabat nie wolno im wykonywać żadnej pracy (Wj 20:8-10). Żydowscy przywódcy religijni uważali, że mają prawo rozstrzygać, co należy uznawać za pracę. Zrywanie kłosów uznali za żęcie, a ich rozcieranie za młócenie, dlatego według nich uczniowie Jezusa naruszali szabat (Łk 6:1, 2). Jednak takim podejściem ci przywódcy wypaczali przykazanie Jehowy.

domu Bożego: Zob. komentarz do Mk 2:26.

chleby pokładne: Dosł. „chleby przedkładania”. Użyte tu hebrajskie wyrażenie dosłownie znaczy „chleb oblicza”. W sensie symbolicznym znajdował się on przed Jehową jako stale składana Mu ofiara (Wj 25:30; zob. Słowniczek pojęćDodatek B5).

naruszają szabat: Czyli traktują szabat jak każdy inny dzień. Chodziło o to, że kapłani w szabat zabijali zwierzęta i wykonywali inne prace związane z przygotowywaniem ofiar (Lb 28:9, 10).

co znaczą słowa: Dosł. „co to jest”. Grecki wyraz estín (dosł. „jest”) w tym miejscu zawiera myśl: „znaczy; oznacza” (zob. komentarz do Mt 26:26).

Miłosierdzia (...), a nie ofiary: Zob. komentarz do Mt 9:13.

Syn Człowieczy: Zob. komentarz do Mt 8:20.

Panem szabatu: Jezus odnosi to wyrażenie do siebie (Mk 2:28; Łk 6:5), wskazując, że ma prawo wykonywać w szabat dzieło zlecone mu przez niebiańskiego Ojca (por. Jn 5:19; 10:37, 38). Właśnie w szabat Jezus dokonał kilku najbardziej niezwykłych cudów, między innymi uzdrawiał chorych (Łk 13:10-13; Jn 5:5-9; 9:1-14). W ten sposób pokazał, jaką ulgę przyniesie ludziom jako Władca, którego panowanie w Królestwie Bożym będzie przypominało odpoczynek szabatowy (Heb 10:1).

ręką: Grecki wyraz tłumaczony na „ręka” ma szerokie znaczenie i może się odnosić do ramienia, ręki lub palców (zob. też Mt 12:13).

o ileż cenniejszy: Zob. komentarz do Mt 7:11.

by nie ujawniali, kim jest: Zob. komentarz do Mk 3:12.

żeby się spełniły słowa przekazane przez proroka Izajasza: Zob. komentarz do Mt 1:22.

darzę: Lub „moja dusza darzy”. W tym cytacie z Iz 42:1 greckie słowo psyché zostało użyte jako odpowiednik hebrajskiego słowa néfesz. Oba słowa w wielu przekładach Biblii są oddawane jako „dusza” (zob. Słowniczek pojęć, „Dusza”).

którego (...) darzę uznaniem: Lub „w którym mam upodobanie” (zob. komentarz do Mt 3:17).

tlącego się knota: W domach jako lamp często używano małych glinianych naczyń napełnianych oliwą z oliwek. Lniany knot nasiąkał oliwą i mógł dzięki temu podtrzymywać płomień. Greckie sformułowanie „tlący się knot” może nawiązywać do knota, który jeszcze się żarzy i dymi, chociaż płomień przygasa lub już zaniknął. W Iz 42:3 proroczo zapowiedziano, że Mesjasz będzie okazywał współczucie — Jezus nigdy nie gasił ostatniej iskierki nadziei w ludziach pokornych i uciśnionych.

zatryumfuje: Lub „zwycięży”. Użyte tu greckie słowo níkos1Ko 15:55, 57 zostało oddane jako „zwycięstwo”.

Belzebuba: Określenie odnoszące się do Szatana (zob. komentarz do Mt 10:25).

dom: Chodzi o domowników. W językach oryginału ten termin mógł się odnosić do pojedynczej rodziny lub do wszystkich osób mieszkających w danym domu; określano tak również osoby związane z dworem królewskim (Dz 7:10; Flp 4:22). Czasami „domem” nazywano panujące dynastie — np. dynastię Herodów, w której powszechne były podziały i ostatecznie przyczyniły się do jej upadku. W tym miejscu sprawozdania Mateusza słowo „dom” zostało użyte w zestawieniu ze słowem miasto dla zilustrowania, że skłonność do podziałów powoduje upadek na wielu płaszczyznach — zarówno miast, jak i rodzin.

Szatan: Zob. komentarz do Mt 4:10.

będą waszymi sędziami: Zarzut faryzeuszy obalało to, co robili ich uczniowie, którzy w ten sposób stawali się ich sędziami.

duchem Bożym: Lub „czynną siłą Bożą”. Później, w czasie podobnej rozmowy zapisanej w Łk 11:20, Jezus powiedział, że wypędza demony „palcem Bożym” (zob. komentarz do Łk 11:20).

bluźnierstwo: Określenie „bluźnierstwo” odnosi się do wypowiadania oszczerstw, zniewag i obelg przeciwko Bogu lub rzeczom świętym. Ponieważ duch święty pochodzi od samego Boga, to umyślne przeciwstawianie się mu lub kwestionowanie jego działania jest równoznaczne z bluźnierstwem przeciwko Bogu. Z Mt 12:24, 28 wynika, że żydowscy przywódcy religijni widzieli, jak Jezus dokonuje cudów dzięki duchowi Bożemu, a mimo to przypisywali tę moc Szatanowi Diabłu.

systemie rzeczy: Użyty tu grecki wyraz aiòn, którego podstawowe znaczenie to „wiek”, może się odnosić do sytuacji, stanu rzeczy wyróżniającego pewien okres, wiek czy epokę. Jezus mówi, że bluźnierstwo przeciwko duchowi świętemu nie będzie przebaczone ani w obecnym niegodziwym systemie rzeczy pod panowaniem Szatana (2Ko 4:4; Ef 2:2; Tyt 2:12), ani w przyszłym systemie rzeczy pod panowaniem Bożym, w którym ludziom obiecano „życie wieczne” (Łk 18:29, 30; zob. Słowniczek pojęć).

Pomiocie żmijowy: Zob. komentarz do Mt 23:33.

niewierne: Dosł. „cudzołożne”. Chodzi o cudzołóstwo duchowe, czyli niewierność wobec Boga (zob. komentarz do Mk 8:38).

znaku (...) Jonasza: Jonasz przyrównał swoje uwolnienie z brzucha ryby po jakichś trzech dniach do powstania z grobu (Jon 1:17 do 2:2). Uwolnienie Jezusa z literalnego grobu miało być tak samo realne jak uwolnienie Jonasza z brzucha ryby. Jednak nawet kiedy po niespełna trzech dniach Jezus zmartwychwstał, jego zaciekli krytycy nie uwierzyli w niego.

trzy dni i trzy noce: Inne relacje biblijne pokazują, że to wyrażenie może oznaczać trzy niepełne dni i że część dnia może zostać uznana za cały dzień (Rdz 42:17, 18; 1Kl 12:5, 12; Mt 27:62-66; 28:1-6).

Królowa z południa: Chodzi o królową Szeby. Jej królestwo prawdopodobnie było położone w pd.-zach. części Półwyspu Arabskiego (1Kl 10:1).

bracia: Chodzi o przyrodnich braci Jezusa. Ich imiona są wymienione w Mt 13:55Mk 6:3 (więcej informacji o znaczeniu określenia „brat”: zob. komentarz do Mt 13:55).

Ktoś więc (...) rozmawiać: W niektórych starożytnych manuskryptach ten werset został pominięty.

To moja matka i moi bracia!: Jezus wskazuje tu na różnicę między swoimi rodzonymi braćmi — niektórzy z nich najwidoczniej w niego nie wierzyli (Jn 7:5) — a braćmi duchowymi, czyli uczniami. Jezus pokazuje, że chociaż ceni więzi łączące go z krewnymi, za najcenniejsze uważa relacje z osobami, które ‛spełniają wolę jego Ojca’ (Mt 12:50).

Multimedia

Ziarna zbóż
Ziarna zbóż

Możliwe, że uczniowie Jezusa zrywali i jedli ziarna pszenicy, takie jak te pokazane na zdjęciu.

Synagoga z I wieku
Synagoga z I wieku

Ta ilustracja przedstawia pewne elementy synagogi z I w. n.e., którą odkryto w miejscowości Gamla (Gamala), położonej jakieś 10 km na pn. wsch. od Jeziora Galilejskiego. Daje ona pewne wyobrażenie, jak mogła wyglądać starożytna synagoga.

Żmija rogata
Żmija rogata

Zarówno Jan Chrzciciel, jak i Jezus nazwali uczonych w piśmie i faryzeuszy „pomiotem żmijowym”, bo wyrządzane przez nich szkody duchowe były jak śmiercionośny jad dla niczego niepodejrzewających ludzi (Mt 3:7; 12:34). Na zdjęciu widać żmiję rogatą (Cerastes cerastes), która wyróżnia się parą małych, ostrych wyrostków nad oczami, przypominających rogi. Inne groźne żmije zamieszkujące tereny Izraela to żmija nosoroga (Vipera ammodytes), którą można spotkać w Dolinie Jordanu, i żmija z gatunku Vipera palaestina.