Ema barak hatete katak buat neʼebé hakerek iha Bíblia laran kona-ba kriasaun kontra malu ho siénsia. Tuir loloos, buat neʼebé kontra malu mak laʼós entre siénsia no Bíblia, maibé entre siénsia ho ideia husi ema balu neʼebé fiar katak buat hotu kria iha loron neen nia laran, no loron ida-idak mak oras 24 deʼit, no ida-neʼe foin akontese tinan rihun balu liubá.

Maibé, realidade mak Bíblia la apoia ideia hanesan neʼe. Se Bíblia apoia ideia neʼe, buat barak neʼebé sientista sira hetan no aprende iha tinan atus ida nia laran sei fó prova katak Bíblia mak livru neʼebé la tuir siénsia. Kuandu Ita estuda didiʼak liafuan sira neʼebé hakerek iha Bíblia, Ita bele haree katak Bíblia no faktu sira neʼebé sientista sira fó sai la kontra malu. Tan neʼe, Testemuña ba Jeová la apoia ideia husi ema neʼebé fiar katak buat hotu kria iha loron neen ho oras 24 deʼit. Informasaun tuirmai neʼe sei esplika kona-ba buat neʼebé loloos Bíblia hanorin.

Livru Gênesis hahú ho liafuan neʼebé simples no klaru: “Iha tempu uluk kedas Maromak kria lalehan no rai.” (Gênesis 1:1) Matenek-naʼin barak kona-ba Bíblia hatete katak liafuan sira-neʼe konta kona-ba buat neʼebé akontese antes loron kriasaun nian primeiru neʼebé hakerek iha versíkulu tolu. Ida-neʼe katak universu, inklui ita-nia planeta mundu, iha tiha ona ba tempu kleur antes loron kriasaun nian hahú.

Ema sira neʼebé estuda kona-ba rai no fatuk hatete katak mundu nia tinan biliaun 4 (4.000.000.000) ona, no mós ema sira neʼebé estuda kona-ba universu hatete katak universu neʼe iha ona tinan biliaun 15 (15.000.000.000). Buat neʼebé sira hatete kontra ho Gênesis 1:1 ka lae? Lae. Bíblia la fó sai kona-ba lalehan no mundu nia tinan. Neʼe katak siénsia no Bíblia la kontra malu.

Loron kriasaun nian ida-idak mak naruk oras 24 deʼit ka lae? Ema balu hanoin hanesan neʼe tanba sira hanoin katak Moisés neʼebé hakerek livru neʼe, hakerek katak depois loron neen mak loron deskansa no ida-neʼe sai nuʼudar modelu ba loron Sábadu semana-semana nian, tan neʼe loron kriasaun nian ida-idak tenkesér oras 24. (Êxodo 20:11) Liafuan iha livru Gênesis apoia ideia neʼe ka lae?

 Lae, lae duni. Tuir loloos, liafuan ebraiku neʼebé tradús nuʼudar “loron” mós iha arti tempu naruk, laʼós oras 24 deʼit. Porezemplu, kuandu Moisés koʼalia fali kona-ba loron kriasaun nian, nia bolu loron neen hotu nuʼudar loron ida deʼit. (Gênesis 2:4) Liután neʼe, iha loron kriasaun nian primeiru, “Maromak komesa bolu naroman nuʼudar Loron, maibé nakukun nia bolu nuʼudar Kalan.” (Gênesis 1:5) Liafuan “Loron” iha versíkulu neʼe latoʼo oras 24. Tuir loloos, Eskritura la hatete katak loron kriasaun nian ida-idak mak oras 24 deʼit.

Entaun loron kriasaun nian naruk oinsá? Bíblia la hatete buat ida kona-ba neʼe, maibé liafuan sira iha Gênesis kapítulu 1 no 2 hatudu katak loron kriasaun nian mak tempu neʼebé naruk.

Moisés hakerek ninia livru sira ho lia-ebraiku, no hakerek iha dalan neʼebé ema iha rai bele komprende. Informasaun rua neʼe ho informasaun neʼebé hatete katak lalehan no rai iha ona antes loron kriasaun nian hahú, sei ajuda ita atu komprende didiʼak kona-ba loron kriasaun nian. Oinsá?

Kuandu haree didiʼak ba liafuan iha livru Gênesis, ita hatene katak buat balu neʼebé akontese iha “loron” ida sei kontinua toʼo “loron” ida ka “loron” balu tuirmai. Porezemplu, antes “loron” primeiru kriasaun nian hahú, maski loro-matan iha tiha ona, maibé naroman la bele borus toʼo mundu, karik tanba kalohan neʼebé mahar. (Jó 38:9) Maibé, durante “loron” kriasaun nian primeiru, loro-matan nia naroman komesa borus toʼo rai. a

Iha “loron” segundu, atmosfera komesa sai moos liu, no haketak kalohan iha leten no tasi iha okos. Iha “loron” haat, atmosfera sai moos liután, tan neʼe husi rai bele haree-hetan loro-matan no fulan iha “lalehan”. (Gênesis 1:14-16) Ida-neʼe akontese neineik-neineik.

 Livru Gênesis mós hatete katak nuʼudar atmosfera sai moos liu ba beibeik, animál sira neʼebé semo, hanesan lalar ka insetu seluk, komesa mosu iha “loron” lima.

Liafuan sira iha Bíblia hatudu katak, karik durante loron kriasaun nian ida-idak iha akontesimentu boot neʼebé mosu hakat ba hakat, laʼós mosu dala ida deʼit, no karik akontesimentu balu sai kompletu depois tama tiha ba loron kriasaun nian tuirmai. b

Tanba animál no ai-horis mosu hakat ba hakat, neʼe hatudu katak Maromak uza evolusaun atu bele halo buat oioin ka lae? Lae. Liafuan sira iha Bíblia hatudu ho klaru katak Maromak kria ai-horis no animál ho “modelu” oioin. (Gênesis 1:11, 12, 20-25) Kuandu Maromak kria “modelu” oioin husi ai-horis no animál, nia fó sira kbiit  atu halo mudansa kuandu ambiente troka ka lae? Saida mak halo “modelu” ida la hanesan ho ida seluk? Bíblia la esplika kona-ba neʼe. Maski nuneʼe, Bíblia hatete katak kriatura sira “mosu tuir sira ida-idak nia modelu”. (Gênesis 1:21) Liafuan sira-neʼe hatudu katak, maski iha mudansa uitoan iha modelu ruma, maibé la bele atu sai fali “modelu” foun. Fosil no estudu neʼebé sientista sira halo mós apoia ideia katak ai-horis no animál hotu la halo mudansa barak durante tinan rihun ba rihun nia laran.

Livru Gênesis la apoia ideia husi ema sira neʼebé dehan katak lalehan no rai, no buat neʼebé moris, kria iha loron neen deʼit no loron ida-idak mak oras 24. Livru neʼe mós la hanorin katak buat hotu neʼe foin mosu iha tinan rihun balu liubá. Tuir loloos, liafuan iha livru Gênesis la kontra faktu sira neʼebé sientista sira hetan.

Sientista barak lakohi simu liafuan husi Bíblia neʼebé dehan katak Maromak mak kria buat hotu, tanba sira fiar ba sira-nia ideia rasik ka ideia husi sientista seluk. Maski nuneʼe, iha livru Gênesis, Moisés hakerek katak lalehan no rai iha hun, no katak moris hotu mosu tuituir malu iha tempu neʼebé naruk. Oinsá mak Moisés hetan informasaun kapás neʼe iha tinan 3.500 liubá? Resposta mak Ida neʼebé iha kbiit no matenek atu kria lalehan no rai mak fó informasaun neʼe ba Moisés. Ida-neʼe apoia liafuan Bíblia nian neʼebé dehan: “Maromak leno Eskritura hotu.” c—2 Timoteo 3:16.

Maibé, karik Ita hanoin, importante ka lae se haʼu fiar ka la fiar ba Bíblia nia informasaun kona-ba kriasaun? Mai ita haree razaun balu tansá mak neʼe importante.