Skip to content

Skip to table of contents

 MAKANI AAYEEME AMUTWE UULI ACIVWUMBYO | NKAAMBO NZI ZINTU ZIBYAABI NCOZIBACITIKILA BANTU BALI KABOTU

Nkaambo Nzi Zintu Zibyaabi Ncozibacitikila Bantu Bali Kabotu?

Nkaambo Nzi Zintu Zibyaabi Ncozibacitikila Bantu Bali Kabotu?

Mbwaanga Jehova Leza * ngo Mulengi wazintu zyoonse alimwi ngusinguzuzyoonse, bantu banji balakonzya kumupa mulandu akaambo kazintu zyoonse zicitika munyika kubikkilizya azintu zibyaabi zyoonse. Pele amubone Bbaibbele ncolyaamba kujatikizya Leza mwini-mwini:

  • Jehova uliluleme munzila zyakwe zyoonse.”—Intembauzyo 145:17.

  • “Nzila zyakwe [Leza] zyoonse zililuzi. Ngu Leza uusyomeka uutakwe cibi; uliluleme, uliluzi.”Deuteronomo 32:4.

  • “Jehova uli alubomba kapati aluse.”—James 5:11.

Leza tali nguwe uupa kuti zintu zibyaabi kazicitika. Pele sena nguubakulwaizya bantu kucita zintu zibyaabi? Peepe. Magwalo aamba kuti, “Eelyo nasukusyigwa, kutabi muntu waamba kuti: ‘Ndili mukusunkwa a Leza.’” Ino nkaambo nzi? “Nkaambo kunyina muntu uunga wasunka Leza azyintu zibyaabi alimwi walo tasunki muntu uuli woonse azyintu zibyaabi.” (Jakobo 1:13) Leza tasunki muntu uuli woonse kwiinda mukumukulwaizya kutalilemeka. Alimwi Leza tali nguwe uupa kuti zintu zibyaabi kazicitika nokuba kukulwaizya bantu kuzicita. Aboobo, ino ncinzi naa nguni weelede kupegwa mulandu ciindi zintu zibyaabi nozyacitika?

IKUBA MUBUSENA BUTALI KABOTU ACIINDI CITALI KABOTU

Ikwaamba kaambo kamwi kapa kuti bantu kabapenga, Bbaibbele lyaamba kuti: “Bantu boonse buyo balasikilwa ziindi zyalufu azyamapenzi.” (Mukambausi 9:11) Ciindi nokwacitika zintu zyatali kuyeeyelwa naa ntenda, nokuba kuti muntu wajatikizigwa naa pe, ciyeeme buyo muntu nkwabede aaciindi nocacitika. Myaka iitandila ku 2,000 yainda, Jesu Kristo wakaamba kujatikizya ntenda yakacitika iyakajaya bantu bali 18 ciindi ngazi noyakabalimba. (Luka 13:1-5) Tiibakafwa akaambo kabuumi mbobakali kupona kaindi; nkuti buyo bakali munsi aangazi ciindi noyakawa. Caino-ino, muzuzumo mupati wanyika wakacitika ku Haiti mu January 2010; mfwulumende yaku Haiti yakaamba kuti bantu bainda ku 300,000 bakafwa. Bantu boonse aaba bakafwa kakunyina makani naa mbaani. Malwazi aalo alakonzya kujaya muntu uuli woonse aciindi cili coonse.

Nkaambo nzi Leza ncatabakwabilili bantu bali kabotu kuntenda?

Bamwi balakonzya kubuzya kuti: ‘Sena Leza takonzyi kulesya zintu zibyaabi boobu kucitika? Sena inga taabakwabilila bantu bali kabotu kuzintu zili boobu? Ikuti Leza wanjilila muzintu zili boobu, inga caamba kuti uzyibila limwi zintu zibyaabi kazitanacitika. Nokuba kuti ulakonzya kuzyibila limwi zintu zyakumbele, mubuzyo ngotweelede kulanga-langa ngwakuti: Sena Leza ulazibelesya nguzu zyakwe kuzyibila limwi zintu zibyaabi ziyoocitika kumbele?—Isaya 42:9.

Magwalo aamba kuti: “Leza . . . uli kujulu. Kufwumbwa ncayanda ulacicita.” (Intembauzyo 115:3) Jehova ulacita eeco ncabona kuti cileelela kucitwa —ikutali zyoonse nzyakonzya kucita. Eeci cilabikkilizya azintu nzyasala kuzyibila limwi. Mucikozyanyo, ciindi bubi nobwakavwula muminzi yansiku ya Sodoma a Gomora, Leza wakaambila Abrahamu kuti: “Nkaseluke, nkabone na ncobeni balacita zyoonse zimvwigwa mukulila kusika kulindime. Na embo obo, njooziba.” (Matalikilo 18:20, 21) Kwaciindi cili mbocibede, Jehova wakasala kutazyiba bubi mbobwakavwulide muminzi eeyo. Mbubwenya buyo, Jehova ulakonzya kusala kutazyibila limwi zintu zyoonse. (Matalikilo 22:12) Pele eeci tacaambi kuti kuli kutalondoka naa kukompama kulubazu lwakwe. Mbwaanga “inzila zyakwe zyoonse zililuzi,” Leza ulazibelesya nguzu zyakwe zyakuzyibila limwi zintu zyakumbele kweelana amakanze aakwe; kunyina nasinikizya bantu kutobela bukkale bumwi. * (Deuteronomo 32:4) Aboobo, ino ncinzi ncotunga twaamba? Inga twaamba kuti: Leza ulasala mbwabelesya nguzu zyakwe zyakuzyibila limwi zintu alimwi ulacita oobo cabusongo.

Nkaambo nzi Leza ncatabakwabilili bantu bali kabotu kubugwebenga?

SENA BANTU MBABEELEDE KUPEGWA MULANDU?

Zintu zimwi zibyaabi mbantu bapa kuti kazicitika. Amubone Bbaibbele mbolipandulula cintu cikonzya kusololela kumicito mibi, lyaamba kuti: “Umwi aumwi ulasunkwa kwiinda mukoongelezyegwa akucegwa azisusi zyakwe mwini. Lino zisusi eezyo zyamita, zizyala cibi; mpoonya cibi eeco cacitwa, cileta lufwu.” (Jakobo 1:14, 15) Ciindi bantu nobacita zintu zibyaabi naa kulombozya zintu zibyaabi, balakonzya kujana mapenzi. (Baloma 7:21-23) Mbuli makani aakaindi mbwaatondezya, bantu bacita zintu zigambya kapati akuleta mapenzi aataambiki. Kunze lyaboobo, bantu ibacita zintu zibyaabi balakonzya kuyunga bamwi kuti bacite zibi, aboobo bapa kuti kube bubi.—Tusimpi 1:10-16.

Bantu balacita zintu zibyaabi kapati akuleta mapenzi aataambiki

Sena Leza weelede kunjilila kuti akwabilile bantu kukucita zibyaabi? Atulange-lange muntu mbwaakalengwa. Magwalo aamba kuti Leza wakapanga muntu mucinkozya cakwe, nkokuti mbubonya mbuli Leza. Aboobo bantu balakonzya kutondezya bube bwa Leza. (Matalikilo 1:26) Bantu bakapegwa nguzu zyakulisalila alimwi balakonzya kusala kumuyanda Leza akukakatila kulinguwe kwiinda mukucita ziluleme mumeso aakwe. (Deuteronomo 30:19, 20) Ikuti Leza naakali kusinikizya bantu kutobela bukkale bumwi, sena inga twaamba kuti ulitupede nguzu zyakulisalila? Kucita boobo inga capa kuti bantu babe mbuli mincini, iicita buyo ceeco ncoyakapangilwa. Eeci inga caba camasimpe ikuti nguzu zyakweendelezya zintu zyoonse zicitika naa Kismet, nzezyeendelezya zintu nzyotucita alimwi azintu zyoonse zitucitikila. Eelo kaka tulikkomene kuti Leza ulatulemeka kwiinda mukutuzumizya kuti katulisalila kucita nzyotuyanda! Pele eeci tacaambi kuti mapenzi ngobatalisya bantu akaambo kakulubizya kwabo alimwi akusala kutali kabotu anoobapenzya lyoonse.

 SENA KARMA NJIIPA BANTU KUPENGA?

Bantu banji ibakakomenena mucikombelo caci Hindu naa caci Buddha basyoma munjiisyo yakuzyalululwa alimwi a Karma. Ino Karma ninzi? Karma ninjiisyo yakuti micito muntu njaakacita kaindi njiipa kuti muntu apone mbwapona lino. Aboobo ikuti mwabuzya muntu wacikombelo caci Hindu naa caci Buddha mubuzyo uuli acivwumbyo camagazini eeyi, ambweni mulakonzya kumvwa bwiinguzi oobu: “Zintu zibyaabi zilabacitikila bantu bali kabotu akaambo ka Karma. Eezyi zilabacitikila akaambo kazintu nzyobakacita kaindi.” *

Kujatikizya njiisyo ya Karma, cilagwasya kuzyiba ncolyaamba Bbaibbele kujatikizya lufwu. Mumuunda wa Edeni, mobakatalikila bantu, Mulengi wakaambila muntu wakusaanguna Adamu kuti: “Misamu yoonse yamumuunda ncobeni uyooilya, cita musamu wakuziba bubotu abubi. Toelede kulya kulinguwo pe, nkaambo mubuzuba obo mboyoolya kulinguwo ncobeni uyoofwa.” (Matalikilo 2:16, 17) Ikuti Adamu naatakabisya kwiinda mukutamvwida Leza, naakapona kukabe kutamani. Lufwu lwakaboola akaambo kakutamvwida mulawo wa Leza. Mpoonya bana nobakazyalwa, “lufwu lwakasikila bantu boonse.” (Baloma 5:12) Aboobo inga caambwa kuti “cakuvwola ncocipa cibi ndufwu.” (Baloma 6:23) Alimwi Bbaibbele lipandulula kuti: “Muntu wafwa waangununwa kucibi cakwe.” (Baloma 6:7) Munzila iimbi, muntu afwa milandu yakwe yazibi ilamana.

Bantu banji mazuba aano bapandulula kuti kupenga kwabantu kulabikkilizya a Karma. Kanji-kanji muntu uusyoma njiisyo ya Karma ulakuzumina kupenga kwakwe alimwi akwabamwi kakunyina kunyonganizyigwa kapati ankuko. Pele masimpe ngakuti, njiisyo eeyi taijisi bulangizi bwakuti zintu zibyaabi inga zyalesyegwa. Basyoma kuti cilikke cikonzya kugwasya muntu nkuzyalululwa kwiinda mukulilemeka kabotu alimwi akuba aluzyibo lulibedelede. Mizeezo eeyi, mubwini iliindene kapati ancolyaamba Bbaibbele. *

UUPA KUTI KAKULI BUBI!

Sena mulizyi kuti mwini-mwini uuleta mapenzi “mweendelezi wanyika”—Saatani Diabolosi?—Johane 14:30

Tabali bantu bapa kuti kakuli bubi, pe. Saatani Diabolosi, mungelo iwakali kusyomeka kuli Leza kumatalikilo, “kunyina naakakakatila mukasimpe” aboobo wakaleta cibi munyika. (Johane 8:44) Wakatalisya buzangi mumuunda wa Edeni. (Matalikilo 3:1-5) Jesu Kristo wakaamba Saatani kuti ‘mubi’ alimwi akuti “mweendelezi wanyika.” (Matayo 6:13; Johane 14:30) Bantu banji bamutobela Saatani kwiinda mukutazibikkila maano nzila zibotu zya Jehova. (1 Johane 2:15, 16) Lugwalo lwa 1 Johane 5:19 lwaamba kuti: “Nyika yoonse ili mumaanza aamubi.” Kuli azilenge zimbi zyamuuya izyakazanga akumusangana Saatani. Ibbaibbele lyaamba kuti Saatani alimwi amadaimona aakwe ‘beena nyika yoonse,’ akupa kuti kube mapenzi ‘anyika.’ (Ciyubunuzyo 12:9, 12) Aboobo, iweelede kupegwa mulandu akaambo kabubi ngu Saatani Diabolosi.

Masimpe, Leza tali nguwe uupa kuti zintu zibyaabi kazibacitikila bantu; alimwi tali nguwe uubapa kupenga. Mukwiimpana, walo wasyomezya kugwisya bubi, kweelana ambocitiitondezye cibalo citobela.

^ par. 3 Jehova ndezina lya Leza kweelana ambolyaamba Bbaibbele.

^ par. 11 Kutegwa muzyibe kaambo Leza ncaalekela kuti bubi buzumanane, amubone cibalo 11 cabbuku lyakuti Ino Ncinzi Cini Bbaibbele Ncoliyiisya? ilyakamwaigwa a Bakamboni ba Jehova.

^ par. 16 Kutegwa muzyibe kujatikizya mulawo wa Karma mbowakatalika, amubone peeji 8-12 mubroshuwa yakuti Ncinzi Cicitika Kulindiswe Twafwa? iyakamwaigwa a Bakamboni ba Jehova.

^ par. 18 Kutegwa muzyibe ncoliyiisya Bbaibbele kujatikizya ciimo cabantu bafwide alimwi abulangizi bwabantu bafwide, amubone cibalo 6 a 7 cabbuku lyakuti Ino Ncinzi Cini Bbaibbele Ncoliyiisya?