Skip to content

BAKUBUSI BALABUZYA

Kulenga naa Kusanduka?—Cibeela 1: Nkaambo Nzi Ncondisyoma Muli Leza?

Kulenga naa Kusanduka?—Cibeela 1: Nkaambo Nzi Ncondisyoma Muli Leza?

 Kulenga naa kusanduka?

 Sena mulasyoma kuti Leza ngowakalenga zintu zyoonse? Kuti kacili boobo, tamuli nyolikke; bakubusi banji (abapati) mbobayeeya oobo. Pele bamwi baamba kuti buumi alimwi abubumbo zyakasanduka buya​—kakunyina lugwasyo lwa “Muntu Mupati Kwiinda.”

 Sena mulizyi? Bantu ibasyoma mukusanduka abatasyomi mukusanduka boonse inga balafwambaana kwaamba nzyobasyoma kakunyina kuzyiba ikaambo ikabapa kusyoma boobo.

  •   Bantu bamwi basyoma mukusanduka kwazintu akaambo kakuti mbobakayiisyigwa kucikombelo.

  •   Bantu banji basyoma mukusanduka kwazintu akaambo kakuti mbobakayiisyigwa kucikolo.

 Zibalo zitobelene eezyi ziyoomugwasya kuba aalusinizyo nomupandulula nzyomusyoma kujatikizya kulengwa kwazintu. Pele cakusaanguna mweelede kulibuzya mubuzyo ooyu uuyandika kapati:

 Nkaambo nzi ncondisyoma muli Leza?

 Nkaambo nzi mubuzyo ooyu ncouyandika? Nkaambo kakuti Bbaibbele limukulwaizya “kubelesya maano.” (Baloma 12:1) Eeci caamba kuti kusyoma muli Leza takweelede kuyaama buyo aa

  •  mbomulimvwa (Ndiyeeya kuti kweelede kuti kuli muntu singuzu)

  •  mizeezo buyo yabamwi (Ndikkala mucilawo imuli bantu bakomba Leza)

  •  kusinikizyigwa (Bazyali bangu bakandiyiisya kuti ndeelede kusyoma muli Leza)

 Muciindi caboobo, mweelede kuba aalusinizyo lwakuti Leza nkwali alimwi akuba atwaambo tumvwika kujatikizya nzyomusyoma.

 Aboobo, ino nywebo kumugama ncinzi cimupa kusyoma kuti Leza nkwali? Pepa lyakulembela ilyakuti “Nkaambo Nzi Ncondisyoma Muli Leza?” lilamugwasya kuba alusinizyo. Alimwi mulakonzya kugwasyigwa kubona bakubusinyoko mbobawiingula mubuzyo ooyu.

 “Nondili mukkilasi akuswiilila bayi mbobapandulula mibili yesu mboibeleka, tandidooneki kuti Leza nkwali. Cizo camubili cimwi acimwi cilijisi mulimo ngocibeleka, nouba mulimo musyoonto, alimwi milimo eeyi ilacitwa swebo kakunyina kuzyiba. Mboubeleka mubili wamuntu ncintu cigambya!”​—Teresa.

 “Nondibona mayake malamfwu, bwato ibweenzyeenzya bantu naa mootokala, inga ndilibuzya kuti, ‘Ino nguni wakacipanga eeci?’ Kuyandika bantu basongo kutegwa mootokala upangwe, akaambo kakuti tubeela-beela tunji tweelede kubeleka kabotu kutegwa mootokala woonse ubeleke. Aboobo, ikuti myootokala ipangwa buya amuntu umwi, nkokuti andiswe kweelede kuti kuli wakatupanga.”​—Richard.

 “Nomwazyiba kuti citola myaka minji kutegwa bantu basongo kapati bamvwisye nokaba kabeela kaniini kabubumbo, nkokuti tacitondezyi kuyeeya kabotu kwaamba kuti taaku muntu musongo iwakalenga bubumbo!”​—Karen.

 “Nondakali kwiiya sayaansi, ndakabona kuti zintu tiizyakasanduka buya. Mucikozyanyo, ndakabona zintu izyakalengwa mboziluzi alimwi ambobalibedelede bantu, kubikkilizya ambotuyandisya kuzyiba kuti ndiswe bani, nkotwakazwa alimwi abuumi bwakumbele. Njiisyo yakusanduka kwazintu ipandulula zintu zyoonse eezyi munzila buyo iijatikizya banyama, pele kunyina noipandulula ikaambo bantu ncobaindene kapati azintu zimwi. Mebo ndibona kuti kuyandika ‘lusyomo’ lunji kapati kutegwa muntu asyome mukusanduka kwazintu kwiinda kusyoma kuti kuli Mulengi.”​—Anthony.

 Kupandulula nzyondisyoma

 Ino mbuti kuti basicikolonyoko kabamusampaula akaambo kakuti musyoma nzyomutakonzyi kubona? Ino mbuti kuti bamwaambila kuti basayaansi balijisi “bumboni” bwakuti zintu zyakasanduka buya?

 Cakusaanguna, amusinizye muzintu nzyomusyoma. Mutayoowi naa kufwa nsoni. (Baloma 1:​16) Amuyeeye kuti:

  1.   Tamuli nyolikke; kuli bantu banji ibasyoma muli Leza. Eeci cilabikkilizya abantu basongo kapati, ibayiide ncobeni. Mucikozyanyo kuli basayaansi ibasyoma kuti Leza nkwali.

  2.   Bantu nobaamba kuti tabasyomi muli Leza, zimwi ziindi ncobasola kwaamba ncakuti Leza tabamumvwisyi. Muciindi cakujana twaambo itubapa kwaamba boobo, inga babuzya mibuzyo mbuli yakuti, “Ikuti Leza nkwali, nkaambo nzi ncalekelede kupenga?” Nkokuti bapa kuti mubuzyo ngobabuzya cabusongo abe makani aapa muntu kunyema.

  3.   Bantu balijisi ‘luyandisisyo lwazintu zyakumuuya.’ (Matayo 5:3) Eeci cilabikkilizya aluyandisisyo lwakusyoma muli Leza. Aboobo kuti muntu waamba kuti Leza tako, nkokuti muntu ooyo ngonguwe uujisi mukuli wakupandulula icimupa kuyeeya boobo​—kutali ndinywe pe.​—Baloma 1:​18-​20.

  4.   Ncamaano kusyoma muli Leza. Cileendelana abumboni businizyidwe bwakuti buumi tiibwakabako buyo bulikke. Taaku bumboni butondezya kuti buumi bwakatalikila kuzintu zitaponi.

 Aboobo, ncinzi ncomukonzya kwaamba ikuti muntu umwi wamubuzya kaambo ncomusyoma muli Leza? Amubone mbomukonzya kwiingula.

 Ikuti umwi waamba kuti: “Balikke bantu batayiide mbabasyoma muli Leza.”

 Mulakonzya kwiingula kuti: “Sena ncobeni mulakusyoma kuyeeya kuli boobo? Mebo tandikusyomi pe. Alimwi mubuvwuntauzi ibwakacitwa kuli basyaazibwene basayaansi ibainda ku 1,600 bakumayunivesiti aasumpukide, 33 pesenti tiibakaamba kuti tabasyomi muli Leza naa kwaamba kuti tacikonzyeki kuzyiba naa Leza nkwali. a Sena inga mwaamba kuti basyaazibwene aaba tabayiide akaambo kakuti balasyoma muli Leza?”

 Ikuti umwi waamba kuti: “Ikuti Leza nkwali, nkaambo nzi ncokuvwulide mapenzi munyika?”

 Mulakonzya kwiingula kuti: “Ambweni ncomupandulula ncakuti tamuzyi Leza mbwacita zintu, naa uboneka kuti taaku ncacita kujatikizya makani aaya. Sena mbombubo oobo? [Amulindile bwiinguzi.] Ndakajana bwiinguzi bumvwika kumubuzyo uujatikizya kaambo mapenzi ncaavwulide boobu. Pele kutegwa muntu abumvwisye bwiinguzi oobu, kuyandika kulanga-langa njiisyo zinji zyamu Bbaibbele. Sena inga tiimwayanda kwiiya zinji?”

 Cibalo citobela muzibalo eezyi zitobelene ciyoolanga-langa ikaambo njiisyo yakusanduka kwazintu ncoitatupi bupanduluzi bumvwika kujatikizya kubako kwesu anyika.

a Nkwaazwa makani: Social Science Research Council, “Religion and Spirituality Among University Scientists,” bbuku ilyakalembwa aba Elaine Howard Ecklund, February 5, 2007.