Skip to content

BAKUBUSI BALABUZYA

Ino Inga Tweendelana Buti Abayi Bangu?

Ino Inga Tweendelana Buti Abayi Bangu?

 Bayi bakatazya

 Aciindi cimwi, bunji bwabasicikolo bakalijisi mwiiyi wakali kuboneka kuti unyina luse, uyanda zinji naa mubi buyo moyo.

  •   Luis uujisi myaka 21, wakaamba kuti: “Ndakajisi bayi bakali kubelesya majwi aacisapi kanji-kanji akusampaula basicikolo. Bakali aafwaafwi akucita litaya, aboobo ambweni bakali kuyeeya kuti inga tiibatandwa mulimo akaambo kakweendelezya basicikolo munzila eeyi.”

  •   Melanie uujisi myaka 25, ulayeeya bayi bakwe mbobakali kumweendelezya munzila mbyaabi, mukwiimpana ambobakali kweendelezya basicikolo bambi. “Kaambo nkobakali kwaamba kakulitamizya ikakali kubapa kundeendelezya munzila mbyaabi, nkakuti tiindakali kuzulilwa mucikombelo cabanabunji. Bakaamba kuti bakali kundiyiisya buya nkaambo ndakali kuyakweendelezyegwa munzila mbyaabi ndaakukomena.”

 Ikuti bayi banu balakatazya, kuli ncomukonzya kucita kutegwa myaka nomuli kucikolo kaitali yamapenzi. Amusole mizeezo iitobela.

 Mbomukonzya kuzwidilila

  •   Kamutobela nzyobayanda. Bamayi balaindana nzyobayanda kuli basicikolo babo. Amusole kumvwisya ncobalangila kuli ndinywe, akucita kweelana ancobayanda.

     Njiisyo yamu Bbaibbele: “Muntu musongo ulaswiilila akutambula malailile manji.”—Tusimpi 1:5.

     “Ndakazoobona kuti ndakeelede kucita zintu kweelana ambobakali kuyanda bayi bangu, aboobo ndakali kusolekesya kuubeka mulimo kweelana ambobakali kuyanda kuti ucitwe. Eeci cakapa kuti katweendelana ambabo.”—Christopher.

  •   Amube abulemu. Amusole kubandika cabulemu abayi banu. Alimwi mutanikwaambauli cakunyansya nokuba kuti mwabona kuti cileelela kucita oobo. Kamuyeeya kuti, bamubona kuti muli basicikolo ikutali mulongwe wabo.

     Njiisyo yamu Bbaibbele: “Majwi aanu kaakondelezya lyoonse, aalweezyedwe kabotu amunyo kutegwa muzyibe mbomweelede kumwiingula muntu umwi aumwi.”—Bakolose 4:6.

     “Talili lyoonse bamayi nobapegwa bulemu bubeelede abasicikolo, aboobo kusolekesya kwanu kubalemeka kulakonzya kupa kuti kube lwiindano lupati munzila njobamweendelezya.”—Ciara.

  •   Amubamvwisye. Bamayi abalo mbantu. Eeci caamba kuti balijisi mapenzi alimwi balalibika mbubwenya mbuli bantu boonse. Aboobo mutafwambaani kwaamba kuti, ‘Bayi bangu mbabi moyo’ naa kuti ‘Bayi bangu tabandiyandi.’

     Njiisyo yamu Bbaibbele: “Toonse tulalubizya.”—Jakobo 3:2.

     “Bamayi bajisi mulimo muyumu ncobeni. Cilakatazya kweezyeezya mbobasolekesya kululamika bana bacikolo akubayiisya. Lyoonse ndakali kulimvwa kuti ndeelede kuubya-ubya mukuli wabo akutabatyompya.”—Alexis.

  •    Amubandike abazyali banu. Bazyali banu bayanda kuti muzwidilile mulwiiyo lwanu, alimwi lulayo lwabo lulakonzya kumugwasya kulwana buyumuyumu mbomujisi abayi banu.

     Njiisyo yamu Bbaibbele: “Makanze alanyongana ikuti kakunyina kubandika.”—Tusimpi 15:22.

     “Bazyali banu bazyi zintu zinji kwiinda ndinywe. Aboobo amuluswiilile lulayo ndobamupa. Lulakonzya kumugwasya kuzwidilila.”—Olivia.

 Mbomukonzya kubandika abayi banu

 Mubukkale bumwi inga mwayandika kubandika abayi banu kujatikizya buyumuyumu mbomujisi ambabo. Ikuti kamuyoowa kuzwangana, mutalibiliki aaya taali makani aakukazyanya. Ooyu mubandi, alimwi mulakonzya kugambwa kuti inga weenda buyo kabotu akugwasya.

 Njiisyo yamu Bbaibbele: “Amusungwaalile kucita zintu ziletela luumuno.”—Baroma 14:19.

 “Ikuti bayi banu kabatamweendelezi kabotu nywebo buyo, amubabuzye naa kuli ncomwakacita cibapa kutakkomana. Bwiinguzi bwabo bulakonzya kumugwasya kuzyiba mpomweelede kubambulula.”—Juliana.

 “Inga cabota kubapandulwida bayi banu cakukkazika moyo mbomulimvwa kujatikizya kaambo aako kabali balikke ciindi nomwasika naa nomwakotoka kucikolo. Ambweni bayoonyoneka akulemeka ntaamu njomwabweza yakubandika makani.”—Benjamin.

 MAKANI AAKACITIKA NCOBENI

 “Ndakali kufeela kapati kucikolo, alimwi bayi bangu kunyina nobali kundigwasya naaceya. Ndakali kuyanda kucileka cikolo akaambo kakuti bakandiyumizyila buumi.

 “Ndakalomba lugwasyo kubayi bambi. Bakandaambila kuti: ‘Tamuzyibene kabotu. Weelede kubaambila kuti ulabayoowa. Ambweni inga wabagwasya abasicikolo bambi ibayoowa kubandika ambabo.’

 “Eeco ncecintu ncondatakali kuyanda kucita! Pele ndakayeeya kujatikizya ncobakandaambila, alimwi ndakabona kuti bakaliluzi. Ikuti naa ndakali kuyanda kuti zintu zicince, ndakeelede kubweza ntaamu.

 “Aboobo buzuba bwakatobela, ndakabaunkila bayi akubaambila cabulemu kuti ndakali kukukkomanina mbobakali kuyiisya alimwi akuti ndakaliyandide kwiiya zinji kweelana ambondakali kukonzya. Pele ndakali kukatazyigwa alimwi tiindazyi cakucita. Aboobo bakandipa mizeezo alimwi bakalyaaba kundigwasilizya twakotoka naa kubelesya e-mail.

 “Ndakagambwa! Kwiinda mumubandi ngotwakaba anguwo, ndakaba acilongwe cibotu abayi alimwi cakapa kuti buumi bwangu kucikolo bubote.”—Maria.

 Muzeezo: Ikuti naa mujisi buyumuyumu abayi banu, amucibone kuba coolwe cakwiiya cintu cimwi calo iciyoomugwasya mwaakukomena. Katie walo uujisi myaka 22, wakaamba kuti: “Nociba ciindi mwaakumanizya cikolo muyoojana bantu banooli mubweendelezi batakwe luyando. Ikuti mwacikonzya kweendelezyanya abayi bakatazya, nkokuti kumbele ciyoomuubila kweendelezyanya abantu bambi bakatazya.”