Kalap go long lista

Kalap go long lista bilong ol tok

Yu Save Long Dispela?

Yu Save Long Dispela?

Yu Save Long Dispela?

Bilong wanem God i bin givim ol liklik pisin quail long ol Israel bilong kaikai long ples drai nating?

Bihain long ol Israel i lusim Isip, inap tupela taim God i bin givim liklik pisin quail olsem abus bilong ol Israel i ken kaikai.​—Kisim Bek 16:13; Namba 11:31NW.

Longpela bilong pisin quail em inap olsem 18 sentimita na hevi bilong en 100 gram. Long taim bilong kamapim pikinini ol i stap long planti hap bilong westen Esia na Yurop. Ol i pisin bilong raun, olsem na long taim bilong kol ol i save go i stap long Not Afrika na Arebia. Long taim bilong ol long flai i go long ol narapela hap, ol i save raun i go long hap is bilong solwara Mediterenian na flai i go antap long Poin Bilong Sainai.

Buk The New Westminster Dictionary of the Bible i tok, ol pisin quail “i save flai gut na hariap tru long rot bilong win, tasol sapos win i senisim ron bilong en, o taim ol pisin i sotwin long longpela hap ol i bin flai long en, wanpela bikpela lain pisin olgeta inap pundaun i go daun long graun na slip tasol.” Paslain long ol i raun gen, ol i mas malolo long graun inap 1-pela o 2-pela de, dispela i mekim na i isi long ol man bilong painim abus long kisim ol. Bihain liklik long yia 1900, kantri Isip i bin salim inap 3 million quail long olgeta yia olsem abus bilong kaikai.

Tupela taim we ol Israel i bin kaikai pisin quail em long mun Epril samting. Tru, planti taim ol quail i save flai i go abrusim mauten Sainai long dispela taim, tasol Jehova yet i bin ‘mekim win i kirap na bringim’ planti pisin i go insait long kem bilong lain Israel.​—Namba 11:31.

Wanem dispela “bung bilong tingim dedikesen bilong tempel” em Jon 10:22 i stori long en?

Tripela bikpela de bilong lotu em God i tokim ol Juda long mekim​—em Ol Bikpela De Bilong Bret i No Gat Yis, Bikpela De Bilong Pentikos, na Bikpela De Bilong Amamas Long Kisim Kaikai Long Gaden​—ol i save mekim long mun Epril, Me, na Oktoba. Tasol dispela bung em Jon 10:22 i stori long en, ol i save mekim long “taim bilong kol,” na em bilong tingim taim ol i bin dediketim gen tempel bilong Jehova long 165 B.C.E. Ol i mekim dispela bung insait long 8-pela de, kirap long namba 25 de bilong mun Kislev, em taim bilong kol. Wanem samting i mekim na ol i kamapim dispela bung?

Long 168 B.C.E., King Antiokus Namba 4 (Epifanes) bilong lain Selukus bilong Siria i strong long pinisim lotu na kastam bilong ol Juda, olsem na em i sanapim wanpela alta haiden antap long alta bilong Jehova long tempel long Jerusalem. Long dispela alta em i mekim ol ofa long god Sus bilong ol Grik.

Dispela samting i kirapim lain Makabi long pait. Hetman bilong ol Juda, em Judas Makabeus i pait na kisim bek Jerusalem long han bilong lain Selukus, na bihain em i bagarapim dispela alta i doti na em i wokim nupela alta long ples bilong en. Inap 3-pela yia bihain long ol i bin mekim alta i kamap doti, Judas i dediketim gen dispela klinpela tempel long Jehova. Kirap long dispela taim na i kam, long mun Disemba ol Juda i save mekim dispela “bikpela bung bilong tingim dedikesen bilong tempel” (tok Hibru, chanuk·kahʹ). Long nau ol i kolim dispela bung olsem Hanuka.

[Piksa long pes 14]

Piksa bilong Judas Makabeus, Lyon, 1553

[Piksa Kredit Lain long pes 14]

From the book Wood’s Bible Animals. 1876