Skip to content

Skip to table of contents

“Nda siapo oku fendela oviteka”

“Nda siapo oku fendela oviteka”

Embimbiliya Li Pongolola Omuenyo Womanu

Momo lie ukãi umue o kuete ci pitahãla 60 kanyamo a silapo efendelo lioviteka? Nye ca vetiya ocitunda cimue cetavo lio Xintoísmo oku siapo upange wetavo liaco oco a linge ondingupange ya Kristu? Ndamupi ukãi umue wa tekuiwa lolonjali viokatumba a yula esumuo lioku yandulukiwa lolonjali viaye? Kũlihĩsa olondaka viomanu vaco.

“Nda siapo oku fendela oviteka.”​—ABA DANSOU

UNYAMO A CITIWA: 1938

KOFEKA A CITIWILA: BENIN

ULANDU WOMUENYO: WA ENDA OKU FENDELA OVITEKA

OMUENYO WANGE KOSIMBU: Nda kulila vimbo limue li tukuiwa hati, So-Tchahoué ocipepi locimbota cimue. Upange womanu vaco oku pipa olosi, oku fuka olongombe, olohombo, olomeme, olongulu, kuenda olonjila. Vimbo liaco ka muli atapalo, kuenje omanu poku enda kocitumãlo cikuavo, va endela volombaluku kuenda vowato. Olonjo viavo via tungiwa lakoso kuenda owangu, ndaño okuti vimue via tungiwa lolondopi. Valua pokati komanu vaco olohukũi. Pole vimbo liaco ka muli ungangala ndeci ci kasi valupale.

Eci nda kala omõla, isiange wa ndi tuma kumue la manjange konjo yimue yoku lilongisa uloño wumbanda, kuenje tua longisiwa ovihilahila viovimbo. Eci nda kula, nda nõlapo oku tiamẽla kosuku yimue yi tukuiwa hati, Dudua (Oduduwa) yomanu vakuepata lio Yoruba. O suku yaco nda yi tungila etambo kuenda nda enda oku eca ovilumba viutombo, ulela wondende, ovisiakala, olosanji, olopomba, kuenda ovinyama vikuavo. Ovilumba viaco via tĩlile calua, kuenda olonjanja vimue via enda oku ndi kisika oku pesela olombongo viosi.

NDOMO EMBIMBILIYA LIA PONGOLOLA OMUENYO WANGE: Eci nda fetika oku lilongisa Embimbiliya, nda limbuka okuti Yehova eye lika Suku yocili. Nda lilongisa okuti eye ka sole omanu va fendela oviteka. (Etundilo 20:4, 5; 1 Va Korindo 10:14) Nda limbuka eci nda sukilile oku linga. Omo liaco, nda inasi oviñumañuma viange viosi kuenda nda yelisa onjo yange kovina viosi viatiamẽla kefendelo lioviteka. Kuenje nda liwekapo oku enda enda koku tãha, loku linga ovihilahila viovimbo levi violonambi.

Kokuange ndi kuete​—ci pitahãla 60​—​kanyamo, ca tĩlile calua oku linga apongoloko aco. Akamba vange, epata, kuenda omanu ndi li sungue lavo, va fetika oku ndi lambalala loku ndi pembula. Pole nda likutilila ku Yehova oku pinga ekuatiso oco ndi linge eci ca sunguluka. Nda lembelekiwa calua lolondaka vi sangiwa kelivulu Liolosapo 18:10, vi popia hati: “Onduko ya Yehova ocikolo ca pama, ukuesunga o tililamo ha koki.”

Ocina cikuavo ca ndi kuatisa, oku enda enda kolohongele Violombangi via Yehova. Kolohongele viaco nda limbuka ocisola ci kasi pokati kavo, kuenda nda komõha ndomo va likolisilako oku kapako olonumbi Viembimbiliya viatiamẽla kovituwa viwa. Ovina nda mola via ndi vetiya oku kolela okuti etavo Liolombangi Via Yehova liocili.

NDOMO NDA SIATA OKU KUATISIWA: Oku kapako olonumbi Viembimbiliya ca siata oku ndi kuatisa oku mioñolola ukamba lomãla vange. Handi vali, ndi liyevite ndu okuti ndopiwa ocilemo koñoño. Nda enda oku pesila ukuasi wange koviteka ka vi kuete omuenyo, vina ka vieci ekuatiso lalimue. Cilo ndi kasi oku fendela Yehova una wa likuminya oku malako ovitangi viosi viomanu. (Esituluilo 21:3, 4) Nda sanjukavo calua omo okuti nda siapo oku fendela oviteka, kuenje ndi kasi oku vumba Yehova! Nda sanga ocivundilo ca koka kuenda eteyuilo Kokuaye.

OMUENYO WANGE KOSIMBU: Nda kulila volupale luo Fukuoka. Omo okuti olonjali viange via kala vakuetavo, tunde vutila via ndi longisa oku sumbila olosuku vietavo lio Xintoísmo. Osimbu nda kala utito, nda enda oku sokolola calua catiamẽla kepopelo liange, kuenda nda kuata onjongole yoku kuatisa omanu. Ndi ivaluka okuti eteke limue kosikola, ulongisi wa pula olondonge viosi upange va yongola oku linga eci va kula. Akamba vange va kuata ovimãho vimue ndeci, oku kala olonoño. Ame nda popia hati, onjongole yange oku vumba Suku. Kuenje vosi va fetika oku ndi yola.

Eci nda mala elilongiso lia pita pokati, nda iñila kosikola yoku kala ulongisi wetavo. Eci nda kala kosikola yaco, nda kũlĩha ocitunda cimue cetavo lio Xintoísmo ca enda oku tanga elivulu limue liokapa yi tekãva kolowola viepuyuko. Eteke limue wa ndi pula hati: “A Sato, wa kũlĩha elivulu eli?” Eci nda mola okapa yaco, nda tambulula hati, “Embimbiliya.” Eye wa ndi sapuila hati: “Wosi o yongola oku kala ocitunda cetavo lio Xintoísmo, o sukila oku tanga elivulu eli.”

Lonjanga yalua nda ka landele Embimbiliya. Nda li kapa pociseleko cange calivulu loku litata ciwa. Pole, sia kuatele otembo yoku li tanga, momo kosikola kua kala upange walua. Eci nda mala elilongiso, nda fetika oku talavaya ndocitunda cetavo lio Xintoísmo. Ocimãho nda kuata vutila, ca tẽlisiwa.

Vokuenda kuotembo nda limbuka okuti oku kala ocitunda cetavo lio Xintoísmo ka ca likuatele lonjongole yange. Valua pokati kovitunda viaco, ka via endaile oku lekisa ocisola komanu ale oku va kapako. Vakuavo ka va kuatele ekolelo. Umue pokati kasongui vange, wa ndi sapuila hati: “Nda o yongola oku kala ciwa kulo, vangula lika ovina viatiamẽla kukũlĩhĩso wolonoño. Yuvula oku vangula ovina vietavo.”

Olondaka evi via tepulula ekolelo liange ketavo lio Xintoísmo. Ndaño okuti nda amamako oku linga upange vonembele, nda fetika oku kũlĩhĩsa atavo akuavo. Pole, sia sangele lalimue lia tẽlisa onjongole yange. Osimbu nda amamako oku sandiliya atavo akuavo, esumuo liange lia kala oku livokiya. Ca kala ndu okuti voluali ka muli etavo liocili.

NDOMO EMBIMBILIYA LIA PONGOLOLA OMUENYO WANGE: Kunyamo wo 1988 nda lisanga lulume umue ukuetavo lio Budismo wa ndi vetiya oku tanga Embimbiliya. Nda ivaluka ocitunda cetavo lio Xintoísmo una wa ndi vetiyilevo oku ci linga kanyamo a pita. Nda nõlapo oku tava konumbi yaco. Eci nda fetika oku tanga Embimbiliya, nda komõha calua. Olonjanja vimue nda enda oku pita uteke wosi oku li tanga toke komẽle.

Ovina nda tanga via ndi vetiya oku likutilila ku Suku wa tukuiwa Vembimbiliya. Nda fetika oku linga ohutililo yi sangiwa kelivulu lia Mateo 6:9-13. Ohutililo yaco nda enda oku yi pitolola noke yolowola vivali,​—ndaño muẽle ceci ndi kasi oku linga upange vonembele yo Xintoísmo.

Ovina nda tanga via ndi nenela apulilo alua. Pole, otembo yaco nda kuela ale, kuenda nda kũlĩhĩle okuti Olombangi Via Yehova vi longisa omanu ocili Cembimbiliya, momo kosimbu va lingile epasu kukãi wange. Nda sandiliya umue pokati kavo kuenje ndo pulisa ovina vialua. Nda komõha calua poku mola ndomo a tambulula apulilo ange loku tukula Embimbiliya. Kuenje wa linga esokiyo oco umue pokati kavo a lilongise lame Embimbiliya.

Noke, nda fetika oku enda enda kolohongele Violombangi Via Yehova. Kefetikilo sia limbukile okuti pokati kavo pa kala vamue nda popaile lãvi kosimbu. Pole, va ndi lama ciwa kuenda va ndi yolela lesanju.

Kolohongele viaco nda lilongisa okuti Suku o yongola okuti alume va lekisa ocisola kepata liavo kuenda oku va sumbila. Toke otembo yaco, nda enda oku tiamisila calua utima kupange wutunda kuenje sia kuatele vali otembo yoku tata ukãi wange lomãla vange vavali. Nda enda oku yevelela lika omanu veya konembele pole lalimue eteke nda yevele ondaka yukãi wange.

Osimbu nda kala oku amamako lelilongiso liange Liembimbiliya, nda fetika oku kũlĩha ovina vialua viatiamẽla ku Yehova vina via ndi vetiya oku kuata ukamba laye. Nda kuatisiwa calua lolondaka vi sangiwa kelivulu lia va Roma 10:13, vi popia hati: “Vosi va vilikiya loku tukula onduko ya Ñala va popeliwa.” Tunde vutila wange, nda enda oku sandiliya Suku, kuenje cilo ndo sanga!

Nda fetika oku liyeva ndu okuti sia tiamẽlele vali ketavo lio Xintoísmo. Kefetikilo nda yokokele calua leci omanu va ka sima nda nda siapo etavo lio Xintoísmo. Pole, vutima wange nda enda oku popia hati, nda nda sanga Suku yocili, ndi siapo etavo eli. Omo liaco, kunyamo wo 1989 kotembo yokuenye, nda nõlapo oku kuama ovisimĩlo viange. Nda siapo etavo lio Xintoísmo, kuenje nda lieca ku Yehova.

Oku siapo onembele yo Xintoísmo, ca tĩlile calua kokuange. Asongui vange va pisa onjila nda nõla loku ndi kisika oku tiuka. Ocina cikuavo ca tĩlile calua, oku sapuilako olonjali viange catiamẽla konjila nda nõla. Eci nda kala oku enda konjo yolonjali viange, nda sakalalele calua kuenje vonulo mua kala oku ndi vala, kuenda etimba lia luluma calua. Nda talama olonjanja vialua vonjila oku likutilila ku Yehova oku pinga ongusu.

Eci nda pitila konjo yolonjali viange, nda kuata usumba woku fetika ombangulo yaco. Papita olowola vialua. Pole, noke yoku likutilila vali nda kuata utõi woku sapuila isiange ovina viosi. Ndo sapuila okuti nda sanga Suku yocili, kuenda ndi kasi oku siapo etavo lio Xintoísmo oco ndi vumbe Suku yaco. Olondaka evi, via sumuisa calua isia yange. Omanu vakuavo vakuepata va ndi vetiya oku pongolola ocisimĩlo cange. Sia yonguile oku sumuisa epata liange, pole nda kũlĩhĩlevo okuti oku vumba Yehova oco ocina ca velapo ndi sukila oku linga. Vokuenda kuotembo epata liange lia fetika oku sumbila onjila nda nõla.

Ndaño nda liwekelepo oku endaenda konembele, pole, utima wange wa kala konembele yaco. Nda solele calua omuenyo woku kala ocitunda. Nda seteka oku ivala omuenyo waco, pole, kocitumãlo cosi nda endaenda, nda enda oku sanga ovina vi ndi ivaluisa omuenyo wange wosimbu.

Kua kala ovina vivali via ndi kuatisa oku yula ocitangi caco. Catete, nda sandiliya lutate ovina viosi via kala vonjo viatiamẽla ketavo liange liosimbu. Noke nda timiha alivulu aco, alitalatu, kuenda ovikuata vikuavo via pesela olombongo. Cavali, nda likolisilako oku likongela olonjanja viosi Lolombangi Via Yehova. Ukamba waco wa ndi kuatisa calua. Vokuenda kuotembo, nda fetika oku ivala omuenyo wange wosimbu.

NDOMO NDA SIATA OKU KUATISIWA: Kosimbu sia kapeleko ukãi wange, lomãla vange, kuenje va enda oku liyeva okuti va kasi ulika. Eci nda fetika oku kala lavo otembo yalua ndomo Embimbiliya li vetiya alume oku ci linga, ukamba wetu wa livokiya. Vokuenda kuotembo, ukãi wange wa likongela kokuange koku vumba Yehova. Cilo, kumue lomõletu ulume, kuenda omõletu ukãi lulume waye, tu kasi vefendelo liocili.

Eci ndi sokolola konjongole nda kuatele vutila yoku vumba Suku kuenda oku kuatisa omanu, ndi sima okuti nda sanga eci ca velapo okuti cina nda kala oku sandiliya ci sule. Si kuete olondaka vioku eca olopandu ku Yehova.

OMUENYO WANGE KOSIMBU: Nda citiwila vo Germiston, volupale lumue lu kuete ukuasi wo posi, okuti ka muli ungangala walua. Olonjali viange omo lioku limbuka okuti ka va kuete epondolo lioku ndi tekula, va sokolola oku ngeca oco ndi tekuiwe lepata likuavo. Omo liaco eci nda kuata 14 koloneke, nda tambuiwa lolohueli vimue vakuacisola kuenje nda va tendele ndolonjali viange. Noke lioku kũlĩha ulandu womuenyo wange nda fetika oku sumua omo lioku yandulukiwa lolonjali viange. Kuenje olohueli vina via kala oku ndi tekula sia vi tendele vali ndolonjali viange, momo nda kuata ovisimĩlo viokuti ka va kapeleko olonjongole viange.

Eci nda kuata 16 kanyamo nda fetika oku enda enda kolobare oku piluka lakamba kuenda oku tala omanu va sika ovisikilo. Eci nda kuata 17 kanyamo, nda fetika oku sipa. Nda yonguile oku kuata etimba litito ndomanu nda enda oku mõla valitalatu olosikalu. Eci nda tẽlisa 19 kanyamo, nda fetika oku talavaya kolupale luo Johanesburgo, kuna nda fetika oku kuata akamba vãvi. Vokuenda kuotembo yitito nda fetika oku kuata upopi ũvi, oku sipa, kuenda oku nyua calua kesulilo liosemana.

Ndaño lovituwa viaco pole nda kuatele ongusu. Momo nda enda oku linga olomapalo vimue viakãi kuenda vikuavo vioku pokuisa etimba. Nda litumbikilevo calua kupange wange, kuenje nda kuata ekemãlo koku talavaya lokomputador. Omo liaco nda kuata olombongo vialua, kuenje omanu va ndi tendele okuti ndi kuete ekalo liwa komuenyo. Pole ndaño lovina viaco sia kuatele esanju, momo nda litendele ndomunu wa nyelela kuenda nda sumuile calua lomuenyo wange.

NDOMO EMBIMBILIYA LIA PONGOLOLA OMUENYO WANGE: Eci nda fetika oku lilongisa Embimbiliya nda limbuka okuti Yehova eye Suku yocisola. Nda lilongisavo okuti eye wa lekisa ocisola caco poku tu ĩha Ondaka yaye Embimbiliya. Ci kasi ndu okuti wa tu sonehela ukanda umue u tu kuatisa oku songuila omuenyo wetu. (Isaya 48:17, 18) Nda limbuka okuti oco ndi kuatisiwe lolonumbi via Yehova viocisola, ndi sukila oku linga apongoloko komuenyo.

Limue pokati kapongoloko nda sukilile oku linga, liatiamẽla kakamba. Nda fetika oku pokola konumbi yi sangiwa kelivulu Liolosapo 13:20, yi popia hati: “U endaenda la vakualondunge o lingavo ukualondunge, u puãi endaenda laveke o yambuiwa.” Onumbi eyi ya ndi vetiya oku siapo akamba vange vosimbu kuenda oku kuata akamba vokaliye pokati Kolombangi via Yehova.

Ocitangi cikuavo cinene nda liyaka laco, oku siapo oku sipa. Vokuenda kuotembo nda yula ocitangi caco kuenje nda fetika oku liyaka locitangi cikuavo. Oku siapo oku sipa, kua ndi kokela oku lẽla calua kuenje nda vokiya eci ci pitahãla 13 kolokilu! Ca kala ocitangi cimue ca nyõla etimba liange loku tepulula esanju liange kuenje oco etimba liange li tepuluke, nda pita ekũi kanyamo. Pole, nda kũlĩhĩle okuti oku siapo oku sipa, oco ocina ca sunguluka ndi sukila oku linga. Nda enda oku likutilila calua ku Yehova, kuenje wa nyiha ongusu yoku yula.

NDOMO NDA SIATA OKU KUATISIWA: Cilo ndi kuete uhayele uwa. Ndi kuete esanju,​—kuenda si sandiliya vali asanju a tunda kesanda lioku litumbika kovopange oluali, kekemãlo, kuenda kovokuasi. Pole, ndi kuete esanju lioku sapuilako vakuetu ocili Cembimbiliya. Vamue pokati kakamba vange vatatu, cilo va kasi oku vumba Yehova kumosi lame kuenda ulume wange. Osimbu olonjali viange viokatumba ka via file, nda vi sapuilako olohuminyo Viembimbiliya viatiamẽla kepinduko voluali luokaliye palo posi.

Oku kuata ukamba la Yehova, ca ndi kuatisa oku pandikisa lesumuo lioku yandulukiwa lolonjali viange. Eye wa ndi kuatisa oku limbuka okuti nda tiamẽla kepata limue lia vamanji va kasi koluali luosi. Vepata liaco, nda sangamo va ina, va isia, kuenda vamanjange alume lakãi.​—Marko 10:29, 30.

[Elitalatu kemẽla 28]

“Nda sandiliya Suku tunde vutila wange.”—SHINJI SATO

[Olondaka vielitalatu kemẽla 28]

UNYAMO A CITIWA: 1951

[Olondaka vielitalatu kemẽla 28]

KOFEKA A CITIWILA: JAPÃU

ULANDU WOMUENYO: WA KALA OCITUNDA CETAVO LIO XINTOÍSMO

[Elitalatu kemẽla 30]

“Nda kũlĩhĩle okuti kua kamba ocina cimue.”​—LYNETTE HOUGHTING

UNYAMO A CITIWA: 1958

[Elitalatu kemẽla 30]

KOFEKA A CITIWILA: AFRIKA DO SUL

ULANDU WOMUENYO: ESUMUO LIOKU YANDULUKIWA LOLONJALI

[Elitalatu kemẽla 28]

Nda limbuka okuti pokati Kolombangi Via Yehova pali ocisola Cakristão

[Elitalatu kemẽla 29]

Onembele yo Xintoísmo omu nda enda oku fendela