Khoṋololo Dza Dakalo Ḽa Muṱa

Ṱhonifhani Mufarisi Waṋu Wa Mbingano

Will * u ri: “Musi Rachel o tsikeledzea, u lila a sa fhumuli. Arali ra dzula fhasi u itela u amba mafhungo u mbo ḓi dinalea nahone a mphumutshela. Tshiṅwe na tshiṅwe tshine nda tshi ita a tshi shumi. Ndi tou nga ndi sa laṱela thaula.”

Rachel u ri: “Musi Will a tshi vhuya hayani o nngwana ndi tshi khou lila. Ndo lingedza u mu ṱalutshedza uri ndi ngani ndo sinyuwa, fhedzi o mbo ḓi ndzhena haṋwani. O amba uri a si zwithu zwingafho-vho lini, nahone ndi fanela u sokou zwi litsha. Zwenezwo zwo ṋaṋa u ntsinyusa.”

NAA nga zwiṅwe zwifhinga ni ḓipfa nga nḓila ine Will kana Rachel vha ḓipfa ngayo? Vha a ṱoḓa u davhidzana, fhedzi vha anzela u dinana. Ndi ngani zwo ralo?

Vhanna na vhafumakadzi vha davhidzana nga nḓila dzi sa fani nahone vha na ṱhoḓea dzi sa fani. Mufumakadzi a nga kha ḓi ṱoḓa u bula maḓipfele awe o vhofholowa. Kha ḽiṅwe sia, vhanna vhanzhi vha tandulula mafhungo nga u ṱavhanya na u iledza thaidzo u itela uri hu vhe na mulalo. Nga zwenezwo, ni nga kona hani u davhidzana na munna kana mufumakadzi waṋu hu sa londwi u fhambana ha vhoiwe? Nga u ṱhonifha mufarisi waṋu.

Muthu a re na ṱhonifho u dzhiela vhaṅwe vhathu nṱha nahone u lingedza u pfesesa maḓipfele avho. Ni nga kha ḓi vha no guda u bva hanani u ṱhonifha vhathu vha re vhuimoni ha nṱha kana vha re na tshenzhelo ine ya fhira yaṋu. Naho zwo ralo, musi no no vha mbinganoni ni nga sedzana na khaedu ya u ṱhonifha muthu ane zwa nga kha ḓi itea uri ni a lingana nae—mufarisi waṋu. Linda a re na miṅwaha ya malo o vhingwa u ri: “Ndi a zwi ḓivha uri Phil o vha a tshi nga thetshelesa a sa fheli mbilu na u pfesesa muthu muṅwe na muṅwe ane a amba nae. Ndo vha ndi tshi ṱoḓa uri na nṋe a mpfele vhuṱungu nga yeneyo nḓila.” Khamusi ni thetshelesa ni sa fheli mbilu na u amba zwavhuḓi na khonani dzaṋu kana na vhathu ni sa vha ḓivhi. Fhedzi naa zwo tou ralo na kha mufarisi waṋu?

U sa ṱhonifhana zwi ita uri muṱani hu vhe na mutsiko na dzinndwa. Muṅwe muvhusi wa vhuṱali o ri: “Gaku ḽa vhuswa zwaḽo, ḽi tshi ḽiwa hú na phaṱho, ḽi fhira dziṋama dzó ḓadza nnḓu dzi na khani.” (Mirero 17:1) Bivhili i vhudza munna uri a hulise kana u ṱhonifha mufumakadzi wawe. (1 Petro 3:7) Na “musadzi” u fanela uri a “ofhe  [“ṱhonifhe nga ho dzikaho,” NW] munna wawe.”—Vha-Efesa 5:33.

Ni nga davhidzana hani nga ṱhonifho? Ṱhogomelani nyeletshedzo i shumaho ine ya vha Bivhilini.

Musi Mufarisi Waṋu E Na Zwine A Ṱoḓa U Zwi Amba

Khaedu: Vhathu vhanzhi vha funesa u amba u fhira u thetshelesa. Naa no tou ralo? Bivhili i ri: “Mu-ṱavhanyedza-u-fhindula á songó pfa u ita zwa vhutsilu.” (Mirero 18:13) Ngauralo, thomani ni thetshelese musi ni sa athu amba. Ndi ngani? Kara a re na miṅwaha ya 26 o vhingwa u ri: “Ndi a zwi takalela musi munna wanga a sa ṱavhanyedzeli u tandulula thaidzo dzanga. A zwi vhuyi zwa ṱoḓea uri a tendelane na nṋe kana a ḓivhe uri ndi mini tsho vhangaho thaidzo yeneyo. Zwine nda zwi ṱoḓa ndi uri a nthetshelese nahone a pfesese maḓipfele anga.”

Kha ḽiṅwe sia, vhaṅwe vhanna na vhafumakadzi vha a timatima u bula maḓipfele avho nahone vha ḓipfa vha songo vhofholowa arali mufarisi wavho a tshi vha kombetshedza u amba maḓipfele avho. Lorrie ane a kha ḓi bva u vhingwa o ṱhogomela uri munna wawe u a dzhia tshifhinga u bvisa maḓipfele awe. O ri: “A tho ngo fanela u fhela mbilu, nahone ndi fanela u lindela a tshi thoma u amba.”

Thandululo: Arali inwi na mufarisi waṋu ni tshi fanela u amba mafhungo ane na nga kha ḓi sa tendelana khao, ambani nga hao musi noṱhe no no dzika. Ni fanela u ita mini arali mufarisi waṋu a sa ṱoḓi u amba? Ni fanela u pfesesa uri “maano mbiluni ya munna ndi maḓi a tivha; a kiwa nga wa ṱhalukanyo.” (Mirero 20:5) Arali na kokodza bakete ḽa maḓi tshisimani nga u ṱavhanya, maṅwe maḓi a ḓo tevhuwa. Nga hu fanaho, arali na kombetshedza mufarisi waṋu uri a ambe a nga kha ḓi ḓiimelela nahone ni si tsha kona u amba nae. Nṱhani hazwo, mu vhudziseni nga vhulenda na nga ṱhonifho, nahone ni songo fhela mbilu arali mufarisi waṋu a sa ambi maḓipfele awe nga u ṱavhanya nga hune na funa ngaho.

Musi mufarisi waṋu a tshi amba, ‘ni ṱavhanye u pfa, ni lenge u amba, ni lenge u sinyuwa.’ (Yakobo 1:19) Muthu ane a thetshelesa zwavhuḓi ha sokou pfa zwine zwa khou ambiwa fhedzi, fhedzi u lingedza u pfesesa zwe zwa ita uri onoyo muthu a ambe zwenezwo zwithu. Musi mufarisi waṋu a tshi amba, lingedzani u pfesesa maḓipfele awe. Mufarisi waṋu u ḓo kona u vhona uri ni a mu ṱhonifha—kana a ni mu ṱhonifhi—nga nḓila ine na mu thetshelesa ngayo.

Yesu o ri funza nḓila ine ra fanela u thetshelesa ngayo. Sa tsumbo, musi muṅwe munna we a vha a tshi khou lwala a tshi mu humbela thuso, Yesu ho ngo ṱavhanyedzela u tandulula thaidzo. O thoma nga u mu thetshelesa. Nga murahu ha zwenezwo, a kwamiwa nga zwe a zwi pfa. Mafheleloni o mbo ḓi mu fhodza. (Marko 1:40-42) Tevhelani yeneyo tsumbo musi mufarisi waṋu a tshi amba. Humbulani uri a nga kha ḓi vha a tshi khou ṱoḓa u pfelwa vhuṱungu, hu si u tandululelwa thaidzo nga u ṱavhanya. Ngauralo, thetshelesani nga vhuronwane. Lingedzani u ḓivhea vhuimoni hawe, ndi hone ni tshi ḓo kona u mu thusa. Musi ni tshi ita nga u ralo, ndi hone ni tshi ḓo sumbedza uri ni ṱhonifha mufarisi waṋu.

LINGEDZANI HEZWI: Tshifhingani tshi ḓaho musi mufarisi waṋu a tshi thoma u amba na inwi, ni songo fhindula nga u ṱavhanya. Lindelani mufarisi waṋu a fhedze u amba, ndi hone ni tshi ḓo pfesesa zwine a khou zwi amba. Nga murahu, vhudzisani mufarisi waṋu uri, “Naa ni vhona u nga ndo vha ndo ni thetshelesa?”

Musi Ni Na Zwine Na Ṱoḓa U Zwi Amba

Khaedu: Linda we a bulwa mathomoni o ṱhogomela u ri: “Matambwa a thelevishini a miswaswo a ita uri u amba luvhi nga ha mufarisi, u mu nyadza na u mu goḓa zwi vhonale zwi tshi ṱanganedzea.” Vhaṅwe vho aluwa miṱani ye zwa ḓowelea u amba nga lunyadzo. Nga murahu musi vha tshi vhinga, zwi a vha konḓela u iledza zwe vha zwi ḓowela hayani. Ivy, ane a dzula Canada o ri: “Ndo alutshela fhethu he zwa ḓowelea u goḓana, u zhamba na u kolelana.”

Thandululo: Musi ni tshi amba na vhaṅwe vhathu nga ha mufarisi waṋu, ambani “ḽi re ḽivhuya ḽa u fhaṱisa henefho he ḽa lingana uri ḽi nga dzhena, uri ḽi wanise tshilidzi vhathetshelesi.” (Vha-Efesa 4:29) Ambani zwavhuḓi nga ha mufarisi  waṋu lune zwa ḓo ita uri vhaṅwe vha mu ṱhonifhe.

Musi ni na mufarisi waṋu fhedzi, iledzani u goḓana na u kolelana. Kha ḽa Isiraele ḽa kale, Mihali o sinyutshela munna wawe, Khosi Davida. O mu goḓa nahone a ri ‘u fhedzi u nga muyaḓa.’ Zwe a amba zwo sinyusa Davida nahone a zwo ngo takadza Mudzimu. (2 Samuele 6:20-23) Ri guda mini kha zwenezwo? Musi ni tshi amba na mufarisi waṋu, khethani maipfi aṋu nga vhuronwane. (Vha-Kolosa 4:6) Phil a re na miṅwaha ya malo e mbinganoni, o tenda uri ene na mufumakadzi wawe vha kha ḓi vha na zwithu zwine vha si tendelane khazwo. O ṱhogomela uri nga zwiṅwe zwifhinga zwine a zwi amba zwi ṋaṋisa mafhungo. O ri: “Ndo ṱhogomela uri a zwi thusi u ṱaṱa khani musi hu na phambano, naho ndi tshi nga vha ndi tshi khou amba ngoho. Ndo zwi ṱhogomela uri u khwaṱhisa vhushaka hashu ndi zwone zwine zwa ita uri ndi fushee nahone ndi vhuyelwe.”

Tshilikadzi ya mualuwa ya tshifhingani tsha kale yo ṱuṱuwedza vhomazwale vhayo uri ‘muṅwe na muṅwe a wane vhuawelo, nḓuni ya munna wawe.’ (Ruthe 1:9) Musi munna na mufumakadzi vha tshi ṱhonifhana, vha ita uri haya havho hu vhe “vhuawelo.”

LINGEDZANI HEZWI: Dzudzanyani tshifhinga u itela u haseledza nga ha nyeletshedzo dzine dza vha nga fhasi ha tshenetshi tshiṱohwana na mufarisi waṋu. Vhudzisani mufarisi waṋu uri: “Musi ndi tshi amba nga inwi vhukati ha vhathu, ni vhona ndi tshi ni hulisa kana ndi tshi ni nyadza? Ndi nga ita tshanduko dzifhio u itela u khwinisa?” Thetshelesani nga vhuronwane musi mufarisi waṋu a tshi amba maḓipfele awe. Lingedzani u shumisa nyeletshedzo dze a dzi amba.

Ṱanganedzani Uri Mavhonele Aṋu Na A Mufarisi Waṋu O Fhambana

Khaedu: Vhaṅwe vhane vha kha ḓi bva u vhingana vho vha vha tshi humbula uri musi Bivhili i tshi ri “ṋama nthihi” zwi amba uri vhavhingani vha fanela u vha na mavhonele na vhumuthu vhu fanaho. (Mateo 19:5) Naho zwo ralo, nga u ṱavhanya vha a ṱhogomela uri mahumbulele o raloho a sokou vha muloro. Musi vho no vha mbinganoni, u sa fana havho zwi ita uri hu vhe na dziphambano. Linda o ri: “Iṅwe phambano khulwane ine ya vha hone kha nṋe na Phil ndi uri ndi a vhilaelesa nahone ene ha vhilaelesi. Nga tshiṅwe tshifhinga musi ndi tshi khou vhilaela ene u vha o dzika, nga zwenezwo ndi fhedzisela ndo sinyuwa nga nṱhani ha uri ndi vhona u nga ha londi zwine zwa khou mmbilaedzisa.”

Thandululo: Ṱanganedzani muṅwe nga nḓila ine a vha ngayo, nahone ṱhonifhani uri mufarisi waṋu ha fani na inwi. Sa tsumbo: Maṱo na nḓevhe dzaṋu a zwi shumi u fana; fhedzi zwi a shumisana u itela uri ni kone u pfuka bada no tsireledzea. Adrienne a re na miṅwaha ine ya ṱoḓa u lingana mahumi mararu e mbinganoni, o ri: “Nṋe na munna wanga ri a tendelana uri muṅwe na muṅwe a vhe na mavhonele o fhambanaho, tenda a vha a sa lwisani na Ipfi ḽa Mudzimu. Ndi ngoho uri ro vhingana, fhedzi a ri muthu muthihi.”

Musi mufarisi waṋu e na mavhonele a sa fani na aṋu kana o dzhia vhukando vhu sa fani, ni songo livhisa ṱhogomelo kha madzangalelo aṋu fhedzi. Dzhielani nṱha maḓipfele a mufarisi waṋu. (Vha-Filipi 2:4) Kyle, munna wa Adrienne o ri: “A thi pfesesi na u ṱanganedza mavhonele a mufarisi wanga tshifhinga tshoṱhe. Fhedzi ndi ḓihumbudza uri ndi mu funa nga maanḓa u fhira mahumbulele anga. Musi o takala, na nṋe zwi a ntakadza vhukuma.”

LINGEDZANI HEZWI: Ṅwalani mavhonele a mufarisi waṋu kana nḓila ine a ita ngayo zwithu khwine u ni fhira.—Vha-Filipi 2:3.

U ṱhonifha zwi ḓo ita uri ni wane dakalo ḽa tshoṱhe mbinganoni. Linda o ri: “U ṱhonifha zwi ita uri ndi fushee na u ḓipfa ndo tsireledzea mbinganoni. Vhukuma, zwi ḓo ni vhuyedza u ṱahulela u ṱhonifha.”

[Ṱhaluso i re magumoni a siaṱari]

ḒIVHUDZISENI . . .

▪ U vha na mavhonele a sa fani na a mufarisi wanga zwo vhuyedza hani muṱa washu?

▪ Ndi ngani zwi zwavhuḓi uri ndi tendele zwine mufarisi wanga a zwi takalela musi zwi sa lwisani na maitele a Bivhili?