Le tʼaan ich griego ku suʼutul «tu nuʼuk» yéetel «x-maʼ tuusil» teʼ tekstoaʼ u kʼáat u yaʼal «u beetaʼal baʼax uts». Ku tsʼáaik naʼatbil u beetaʼal baʼax jatsʼuts yéetel baʼax maʼalob u yilaʼal.

Utiaʼal le cristianoʼoboʼ jach kʼaʼanaʼan le baʼax tu tsʼíibtaj apóstol Pablooʼ: «K-kʼáat k-beet tuláakal baʼal tu nuʼuk bey xan yéetel x-maʼ tuusil». Baʼaleʼ ¿bix u beetaʼal?

Óoliʼ tuláakal máak ku néentikuba antes u jóokʼol tu yotoch. ¿Baʼaxten? Tumen u kʼáat ka ilaʼak maʼalob u xáacheʼtmiluba yéetel maʼalob u vestirmiluba. Baʼaleʼ yaan uláakʼ baʼax maas kʼaʼanaʼan. Le bix k-modosoʼ jeʼel u beetik k-ilaʼal maas jatsʼutsoʼon wa maas kʼaasoʼon.

Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ wíinikeʼ jach séeb u beetik baʼax maʼ utsiʼ. Génesis 8:21, ku yaʼalik: «[Desde] tu táankelmil chéen kʼaakʼas tuukul yaan tiʼ le máakoʼ». Wa k-kʼáat beet baʼax utseʼ maʼ unaj k-chaʼik u ganartikoʼon le kʼeban yaan t-wíinkliloʼ. Apóstol Pabloeʼ tu tsolaj bix baʼatelnajik tu contra u kʼeban wíinklil: «Jach ku kiʼimaktal u yóol in puksiʼikʼal yoʼolal u ley Dios, baʼaleʼ kin tsʼáaik cuentaeʼ tin wíinklileʼ yaan uláakʼ ley ku baʼateʼel tu contra le ley yaan tin tuukuloʼ, yéetel ku bisken bey palitsil tiʼ u leyil le kʼeban yaan tin wíinkliloʼ» (Romailoʼob 7:22, 23).

Maʼ xaaneʼ ken k-aktáant junpʼéel problemaeʼ k-uʼuyik bey ku taaktal k-beetik baʼax maʼ utseʼ, baʼaleʼ maʼ unaj k-pʼatikbaiʼ. Le kʼebanoʼ maʼ tu páajtal u palitsiltikoʼon; tuláakloʼon jeʼel u páajtal k-yéeyik baʼax ken k-beete. Ken k-chʼaʼtukult k-beet baʼax maʼalobeʼ k-eʼesik maʼ t-tuukul jeʼex u maasil máakoʼob yaan teʼ yóokʼol kaabaʼ.

Utiaʼal k-beetik baʼax utseʼ unaj k-tsʼíiboltik k-beetik baʼax uts. U kʼaasileʼ utiaʼal yaʼab máakeʼ maas kʼaʼanaʼan u pʼáatal utsil tu táan u maasil ke ka u beet baʼax maʼalob. Tsʼoʼoleʼ utiaʼal u jóoʼsik u yutsileʼ, ku yaʼalik maʼ kʼaas baʼax tu beetiʼ. Junpʼéel libroeʼ ku yaʼalik: «Ku seguer u tuusoʼob tak tuʼux ku tuklikoʼob maʼalobeʼ» (The (Honest) Truth About Dishonesty). ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-tsʼáa cuenta wa maʼalob ka tuusnakoʼoneʼ?

U millonesil máakoʼob tiʼ tuláakal yóokʼol kaabeʼ tsʼoʼok u kanik u nuʼuktoʼob u kuxtaloʼob yéetel le Bibliaoʼ. Minaʼan uláakʼ libro maas maʼalob utiaʼal u nuʼuktik u kuxtal máak (Salmo 19:7). Ku tsʼáaik tsolnuʼuk utiaʼal le familiaoʼ, le meyajoʼ, le kuxtaloʼ bey xan utiaʼal u adorartaʼal Dios. Tsʼoʼoleʼ kex úuchbeneʼ láayliʼ jeʼel u yáantik máak kex jejeláas u kaajal yéetel u chʼiʼibaleʼ. Wa k-xokik le Biblia,  k-tuukul tiʼ baʼax ku yaʼalik yéetel k-tsʼáaik ichil k-kuxtal baʼax ku yaʼalikeʼ yaan u yáantkoʼon k-beet baʼax uts.

Kex beyoʼ utiaʼal k-ganartik le baʼateʼel tu contra le baʼax kʼaasoʼ maʼ chéen unaj k-xokik le Bibliaoʼ. Como kuxaʼanoʼon tiʼ junpʼéel tiempo tuláakal tuʼux k-túulchʼintaʼal k-beet baʼax kʼaaseʼ, kʼaʼabéet k-orar tiʼ Dios utiaʼal u yáantkoʼon yéetel u nuʼuktikoʼon (Filiposiloʼob 4:6, 7, 13). Beyoʼ jeʼel u yantaltoʼon u muukʼil utiaʼal k-beetik baʼax utseʼ bey xan utiaʼal k-aʼalik u jaajil tiʼ «tuláakal baʼal».

Hitoshi, máax t-aʼalaj teʼ yáax xookoʼ, úuchik u beetik baʼax utseʼ kʼuch kʼaj óoltbil bey juntúul máak maʼatech u tuuseʼ. Tsʼoʼoleʼ contratartaʼab tumen juntúul máak uts tu tʼaan u múul meyaj yéetel máakoʼob jeʼex letiʼoʼ. Hitoshieʼ ku yaʼalik: «Gracias tiʼ Dioseʼ béeychaj in kaxtik junpʼéel meyaj tuʼux jeʼel u páajtal in wuʼuyik limpio in concienciaeʼ».

Baʼaleʼ maʼ chéen tiʼ Hitoshi tsʼoʼok u bin utsiliʼ. Koʼox ilik bix binik tiʼ uláakʼ máakoʼob le ka tu beetoʼob «tuláakal baʼal tu nuʼuk bey xan yéetel x-maʼ tuusil» jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ.

• Maʼalob conciencia

  «Ka tin cumplirtaj 13 añoseʼ tin pʼataj in xook teʼ escuelaoʼ ka káaj in ‹meyaj› yéetel j-ookoloʼob. U 95% tiʼ in náajaleʼ ku taal kaʼach tiʼ le ookol kin beetkoʼ. Ka máan kʼiineʼ tsʼoʼok in beel. Káaj xan k-xokik le Biblia yéetel u j-jaajkunajoʼob Jéeobaoʼ. T-kaneʼ Jéeobaeʼ * u pʼeek u beetaʼal baʼax maʼ utsiʼ, ka t-chʼaʼtuklaj k-kʼexik k-kuxtal [Proverbios 6:16-19]. Tu jaʼabil 1990, okjaʼanajoʼon bey u j-jaajkunajoʼon Jéeobaeʼ.

  »Kaʼacheʼ chuup in wotoch yéetel okoltbil baʼaloʼob, pero beoraaʼ maʼ beyiʼ; beoraaʼ maʼalob yanil in conciencia. Ken in kʼaʼajs bukaʼaj años ookolnajeneʼ, kin tsʼáaik gracias tiʼ Jéeoba úuchik u perdonartiken. Kiʼimak in wóol ken chilaken wenel, tumen in wojel maʼalob yanilen tu táan Jéeoba» (Cheryl, Irlanda).

  «Ka tu yojéeltaj in patrón maʼ tin chaʼaj u maniken juntúul clienteeʼ, tu yaʼalajten: ‹A Dioseʼ tsʼoʼok u yáantkech utiaʼal u confiar máak tiʼ teech. Yaaske way ka meyajeʼ›. In beetik baʼax utseʼ ku tsʼáaikten junpʼéel maʼalob conciencia tu táan Jéeoba. Tsʼoʼoleʼ ku páajtal in wáantik in láakʼtsiloʼob yéetel uláakʼ máakoʼob u beetoʼob xan beyoʼ» (Sonny, Hong Kong).

• Jeetsʼelil

  «Kin meyaj tiʼ junpʼéel banco internacional. Teʼ meyajaʼ suuk u yúuchul tuus utiaʼal u maas náajal máak. Tuláakal máax aʼalik: ‹Maʼ kʼaas ka tuusnak máak utiaʼal ka maas yanak taakʼin tiʼ yéetel ka kuxlak maas maʼalobiʼ›. Pero teneʼ yaanten jeetsʼelil, tumen maʼ tin beetik baʼaloʼob beyoʼ. Jeʼel baʼaxak ka úuchkeʼ bey kun seguer in kuxtaloʼ. In patronoʼobeʼ u yojloʼob maʼ tin tuus tu yoʼolaloʼob yéetel mix bikʼin xan ken in tusoʼob» (Tom, Estados Unidos).

• Tsiikil

  «Le encargadooʼ tu yaʼalaj ka tuusnaken yoʼolal junpʼéel baʼal saʼat teʼ tuʼux kin meyajoʼ, pero teneʼ maʼ tin wóotiʼ. Ka chuʼuk le j-ookoloʼoboʼ u yuumil le empresaoʼ tu tsʼáajten u diosboʼotikil úuchik in waʼalik u jaajil. Bejlaʼeʼ kʼaʼabéet maʼ sajak máak u beet baʼax utsiʼ. Pero tu tsʼookeʼ le máakoʼoboʼ ku confiaroʼob tiʼ teech yéetel ku respetarkechoʼob» (Kaori, Japón).

Wa k-beetik baʼax utseʼ yaan u yantaltoʼon junpʼéel maʼalob conciencia, jeetsʼelil yéetel tsiikil. ¿Máasaʼ jach ku taasik utsil?