Go long ol haf insaed long hem

Go long lis blong ol haf

?Olsem Wanem Mi Save Gohed Blong Laef Wetem Filing Ya Blong Sore?

?Olsem Wanem Mi Save Gohed Blong Laef Wetem Filing Ya Blong Sore?

“OL MAN raonabaot long mi oli bin mekem mi mi harem se mi no mas soemaot filing blong mi.” Hemia wanem we Mike i talem taem hem i tingtingbak long ded blong papa blong hem. Mike i bin tingting se sipos hem i rili wan man, hem i no mas soemaot sore blong hem. Be, biaen hem i luksave se hem i rong long saed ya. Taswe taem wan fren blong Mike i lusum bubu man blong hem, Mike i save wanem samting blong mekem. Hem i se: “Sipos samting ya i bin hapen long fren blong mi sam yia bifo, ating bambae mi kilkilim solda blong hem mo talem se, ‘Yu mas strong.’ Be naoia, tingting blong mi i defren. Taswe, taem samting ya i hapen, mi tajem solda blong fren blong mi mo mi se, ‘Wanem filing we yu gat insaed long yu, yu mas letem i kamaot. Samting ya bambae i halpem yu blong winim hadtaem ya. Sipos yu wantem se mi go, bambae mi go. Sipos yu wantem se mi stap, bambae mi stap. Be yu no mas fraet blong letem filing blong yu i kamaot.’”

MaryAnne tu, i harem olsem se hem i mas haedem ol filing blong hem taem hasban blong hem i ded. Hem i tingtingbak i se: “Mi mi wari tumas se mi mas soem gudfala eksampel long ol narafala, mekem se mi no letem mi nating blong soemaot ol trufala filing blong mi. Be, biaen mi luksave se, taem mi traem mekem olsem se mi strong blong givhan long ol narafala, samting ya i no halpem mi nating. Mi stat tingting moa long samting we i stap hapen long mi, nao mi stap talem long mi wan se, ‘Sipos yu wantem krae, yu mas krae. Yu no mas traem blong strong tumas. Letem ol filing blong yu oli kamaot.’”

Taswe, Mike mo MaryAnne tufala i givim advaes ya se: !Yu mas letem filing blong yu blong sore i kamaot! Samting we tufala i talem i stret. ?From wanem? From we fasin blong sore mo krae hem i wan impoten samting blong letem filing we i haed insaed long yu, i kamaot. Ale, samting ya i save karemaot wan hevi baden we yu stap karem. Fasin ya blong soemaot filing blong yu, we i stret nomo, wetem stret save mo fasin blong kasem save long wanem we i hapen, bambae oli halpem yu blong skelemgud mo stretem ol filing blong yu.

Be, olgeta man wanwan oli soemaot sore blong olgeta long ol defren fasin. Filing we wan man i soemaot taem wan famle no fren i ded, i dipen bigwan long wanem we i bin hapen. Maet hemia we i ded, i ded wantaem nomo, no maet hem i safa longtaem from wan sik. Be i gat samting we yumi save sua long hem, se: Sipos yu blokem ol filing blong yu, bambae yu save spolem yu wan long saed blong bodi mo filing. Bambae i gud moa long helt blong yu sipos yu letem filing blong sore we yu gat, i kamaot. ?Olsem wanem blong mekem samting ya? Baebol i givim sam advaes we oli wokgud.

Letem Filing Blong Sore i Kamaot—?Olsem Wanem?

Fasin blong toktok i save halpem man blong letem ol filing blong hem oli kamaot. Olfala man ya Job blong bifo, i harem nogud afta we olgeta ten pikinini blong hem oli ded mo sam narafala trabol tu oli kasem hem. Hem i talem se: “Bodi blong mi i no glad nating blong laef. Bambae mi letem wari blong mi i kamaot [Hibru, “lego”]. !Bambae mi mas toktok from we sol blong mi i konkon!” (Job 1:2, 18, 19; 10:1) Job i no moa save holemtaet wari blong hem. Hem i nidim blong lego wari ya. Hem i mas “toktok.” Long sem fasin, wan man Engglan we i stap raetem store blong ol plei, nem blong hem Shakespeare, i raetem tok ya long Macbeth, i se: “Mekem fasin sore i toktok. Soasore we i no gat tok blong hem, i mekem hat blong man i fulap tumas we i rere nomo blong bosta.”

Taswe, sipos yu talemaot ol filing blong yu long wan “trufala fren” we i lesin wetem longfala tingting, mo we i gat sore long yu, samting ya i save mekem yu yu haremgud smol. (Proveb 17:17) Taem yu talemaot ol samting we oli hapen long yu mo filing blong yu, plante taem i moa isi blong kasem save long ol filing ya mo blong winim olgeta. Mo, sipos hemia we i stap lesin long yu, hem i lusum wan famle no fren finis long ded, maet yu save kasem sam gudfala advaes long hem olsem wanem hem i winim hadtaem ya. Wan mama we pikinini blong hem i ded, i eksplenem se hem i storeyan wetem wan narafala woman we i bin kasem semfala trabol ya, nao samting ya i givhan bigwan long hem. Hem i se: “Taem mi save se narafala i bin kasem semfala hadtaem olsem mi, be hem i winim trabol ya, mo hem i gohed blong laef we i kasem glad bakegen, samting ya i mekem se mi mi gat paoa.”

Sam eksampel long Baebol oli soemaot se fasin blong raetemdaon ol filing blong yu i save halpem yu blong talemaot ol filing blong sore

?Olsem wanem sipos yu faenem i hadwok blong tokbaot ol filing blong yu? Afta we Sol mo Jonatan tufala i ded, Deved i raetem wan singsing we i talemaot ol filing blong hem. Hemia rod blong hem blong karemaot sore we i stap long hat blong hem. Singsing ya blong sore i stap long Baebol, long buk blong Seken Samuel. (2 Samuel 1:17-27; 2 Kronikel 35:25) Long sem fasin, sam man oli faenem se i moa isi blong raetem toktok long saed blong filing blong olgeta, i bitim we oli toktok stret. Wan wido woman i talem se hem i raetem olgeta filing blong hem long pepa, nao sam dei biaen, hem i ridim pepa ya bakegen. Hem i faenem se samting ya i halpem hem blong letem ol filing blong sore oli kamaot.

Nomata sipos yu tokbaot no yu raetemdaon filing blong yu, be tufala rod ya evriwan oli save halpem yu blong letem sore i kamaot. Mo tu, hem i save halpem yu blong stretem enikaen rong tingting. Wan mama we i harem nogud from we pikinini blong hem i ded, i eksplenem se: “Mi mo hasban blong mi i harem store blong sam hasban mo waef we oli bin divos afta we pikinini blong olgeta i ded. Mitufala i no wantem we samting ya i hapen long mitufala. Taswe, taem we mitufala i kros, mo mitufala i harem se mitufala i wantem tok strong long mitufala, ale, mitufala i storeyan tugeta blong traem stretem bisnes ya. Mi ting se, from we mitufala i mekem olsem, mitufala i joengud moa naoia.” Taswe, taem yu letem narafala i save ol filing blong yu, yu kasem save se, maet ol narafala we oli stap harem nogud tu, oli soemaot soasore blong olgeta long fasin we i defren long yu—sam oli tekem longtaem moa mo oli gat prapa fasin blong olgeta.

Wan narafala samting we i save givhan long yumi blong karemaot sore we i stap long hat blong yumi, hemia krae. Baebol i talem se, i gat “wan taem blong krae.” (Eklesiastis 3:1, 4) I sua se, taem wan famle no fren blong yumi i ded, hemia nao taem blong krae. Fasin blong letem wora blong ae i ron from sore, i wan impoten samting blong mekem yumi kamgud.

Wan yangfala woman i eksplenem olsem wanem wan gudfala fren i givhan long hem taem mama blong hem i ded. Hem i tingtingbak se: “Fren blong mi i stap kolosap long mi oltaem. Hem i krae wetem mi. Hem i toktok wetem mi. Mi harem se mi no fraet nating blong talemaot olgeta filing blong mi, mo hemia wan samting we i impoten tumas long mi. Hem i mekem se mi mi no sem blong krae.” (Lukluk Rom 12:15.) Yu tu yu no mas sem taem wora blong ae blong yu i ron. Olsem yumi luk finis long Baebol, i gat plante man mo woman blong bilif—wetem Jisas Kraes tu—we oli no sem nating blong krae blong soemaot sore blong olgeta.—Jenesis 50:3; 2 Samuel 1:11, 12; Jon 11:33, 35.

Long evri kantri, ol man we oli harem nogud from wan fren no famle i ded oli glad tumas taem narafala i traem leftemap tingting blong olgeta

Maet yu faenem se samtaem sore blong yu bambae i kasem yu wantaem nomo we yu sapraes long hem. Ating bambae yu sek se wora blong ae blong yu i ron. Wan wido woman i talem se evritaem we hem i go long stoa (hemia wan samting we hem i bin mekem plante taem wetem hasban blong hem) ale, hem i stat krae. Antap moa se, samtaem hem i wantem karem sam samting we man blong hem i bin laekem blong kakae taem hem i laef yet. Yu mas gat longfala tingting wetem yu wan. Mo i nogud blong tingting se yu mas holemtaet wora blong ae blong yu. Rimemba se, fasin blong krae hem i wan samting we i stap long evri man, mo we yumi nidim blong mekem taem yumi harem nogud.

Winim Tingting Ya Se Yu Gat Fol

Olsem yumi luk finis, sam man oli tingting se i fol blong olgeta we famle no fren blong olgeta i ded. Ating from samting ya nao, gudfala man ya Jekob i sore bitim mak taem sam pikinini blong hem oli gyaman se pikinini boe blong hem Josef i ded, from we wan “wan wael anamol” i kakae hem. Jekob nao i bin sanem Josef i go blong luk sipos ol brata blong hem oli oraet no olsem wanem. Taswe, ating Jekob i harem se hem i gat fol, maet hem i bin tingting olsem se: ‘?From wanem mi sanem Josef i go hem wan nomo? ?From wanem mi sanem hem i go long ples ya we i fulap long ol wael anamol?’—Jenesis 37:33-35.

Ating yu tingting se, from we yu no bin mekem evri samting we yu save mekem ale, fren no famle blong yu i ded. Sipos yu luksave se tingting ya we yu gat fol—nating sipos i wan trufala tingting no i gyaman nomo— hem i kamaot long evri man we wan famle no fren blong hem i ded, samting ya i save halpem yu. Long saed ya bakegen, yu no mas tingting se yu mas holemtaet ol filing ya. Sipos yu tokbaot tingting ya se i fol blong yu, hemia i save givhan long yu blong lego long hem.

Be, yu mas luksave se, nomata we lav blong yumi long narafala we i ded i bigwan olsem wanem, be yumi no save bos long laef blong hem. Mo tu, yumi no save blokem ol “taem mo samting we yumi no save luk” blong kasem hem. (Eklesiastis 9:11) Mo tu i sua se, ol tingting we oli bin pusum yu oli gud nomo. Wan eksampel, maet yu no bin karem famle no fren ya i go kwiktaem blong luk dokta, be ?yu yu wantem nomo se hem i sik mo i ded? !No gat! Taswe, ?yu yu rili gat fol from ded blong hem? No gat.

Wan mama i stretem tingting ya se i fol blong hem we gel blong hem i ded long wan aksiden blong trak. Hem i se: “Mi harem se i fol blong mi from we mi nao mi askem long hem blong goaot mo mekem wan samting. Be, biaen mi luksave se i krangke nomo blong gat tingting ya. I no rong blong sanem hem i go wetem papa blong hem. Hemia nomo se, wan nogud aksiden i hapen.”

Maet yu talem se: ‘Be, i gat plante tumas samting we mi no gat jans blong talem no mekem long hem.’ I tru, be ?i gat wan long yumi we i save talem se hem i wan papa, mama, no pikinini, we i stretgud olgeta? Baebol i mekem yumi tingbaot se: “Plante taem yumi evriwan i mekem i no stret. Man we i no mekem mastik samtaem long tok blong hem, hem i wan man we i stret gud olgeta.” (Jemes 3:2; Rom 5:12) Taswe, yu mas luksave se yu no stretgud olgeta. Ol tingting ya se, “Sipos mi bin mekem olsem no olsem,” oli no save jenisim wan samting, bambae oli mekem se yu tekem longtaem moa blong kamgud bakegen.

Sipos i tru se yu gat fol from ded blong narafala ya, mo i no jes wan gyaman tingting nomo, ale, tingbaot wan samting we i impoten tumas blong winim filing ya, hemia fasin fogif blong God. Baebol i talem se: “[O Ja, O Jeova,] ?sipos yu yu stap raetemdaon ol sin blong mifala, hu bambae i save stanap long fes blong yu, we yu no save jajem hem? Be yu yu stap fogivim ol sin blong mifala, nao mifala i stap bodaon long yu, mifala i stap ona long yu.” (Ol Sam 130:3, 4) Yu no save gobak mo jenisim samting we i pas finis. No gat. Be, yu save askem God blong fogivim mastik we yu bin mekem. ?Nao biaen yu save mekem wanem? God i promes se bambae hem i ravemaot olgeta mastik blong yu, taswe ating i stret blong yu tu yu fogivim yu wan, ?no?—Proveb 28:13; 1 Jon 1:9.

Winim Fasin Kros

?Yu yu harem se yu kros, maet long ol dokta, ol nes, ol fren, no ating, long hemia we i ded? Yu mas luksave se, hemia tu i wan filing we i kamaot long plante we oli lusum narafala long ded. Ating yu yu kros from we yu harem nogud tumas. Wan man blong raetem buk i talem se: “Yu save lego fasin kros we i save spolem yu, sipos yu luksave se filing blong kros i stap long yu—hemia i no minim se yu faerap long kros, be yu luksave we hem i stap long yu.”

Sipos yu letem kros i kamaot no serem kros blong yu, ating samting ya i save halpem yu tu. ?Olsem wanem blong mekem olsem? I no minim se yu faerap long kros we yu lusum hed olgeta. No gat. Baebol i givim woning agensem fasin ya blong stap kros longtaem se, hemia wan denja. (Proveb 14:29, 30) Be maet yu save haremgud moa sipos yu tokbaot filing ya wetem wan fren we i kasem save long yu. Mo sam man oli faenem se taem oli mekem strong eksasaes, hemia i halpem olgeta blong daonem filing ya blong kros.—Lukluk Efesas 4:25, 26.

I tru se, i impoten blong talemaot ol filing blong yu long fasin we i klia mo i tru, be i gat wan samting we yumi mas lukaot blong no mekem. Fasin blong talemaot filing blong yumi, mo fasin blong sakem filing blong yumi agensem narafala, tufala samting ya oli no sem mak. I no nid blong putum fol long narafala from we yu kros no yu harem nogud bitim mak. Taswe, lukaotgud taem yu tokbaot ol filing blong yu, yu no mas tok nogud long narafala. (Proveb 18:21) Be, i gat wan samting we i nambawan blong givhan long yu blong winim sore, mo bambae yumi tokbaot samting ya naoia.

Help We i Kam Long God

Baebol i talem se: “Hae God i stap kolosap long ol man we tingting blong olgeta i kam nogud, i stap sevem ol man we tingting blong olgeta i foldaon olgeta.” (Ol Sam 34:18) Yes, sipos yu frengud wetem God, samting ya bambae i halpem yu moa i bitim ol narafala samting, blong winim sore. ?Olsem wanem? Olgeta gudfala advaes we yu bin ridim long buk ya oli kamaot no oli laenap wetem Tok blong God, Baebol. Taem yu mekem ol tok ya oli wok long laef blong yu, bambae oli givhan long yu blong winim hadtaem ya.

Wan samting moa, yu no mas ting nating long paoa blong prea. Baebol i pulum yumi blong mekem olsem se: “Yufala i mas putum ol trabol blong yufala long Hae God, nao hem bambae i blokem yufala, i sevem yufala. Hem i no save letem stret man i lus.” (Ol Sam 55:22) Sipos yu haremgud blong tokbaot ol filing blong yu wetem wan fren we i soemaot sore long yu, !ating bambae yu harem i gud moa blong tokbaot wanem we i stap long hat blong yu wetem “God we i stampa blong givhan”!—2 Korin 1:3.

I no jes we, prea i mekem yumi haremgud nomo. Be, “Man ya we i lesin long olgeta prea” i promes tu se, bambae hem i givim tabu speret long ol man blong hem we oli askem samting ya wetem fulhat blong olgeta. (Ol Sam 65:2, NW; Luk 11:13) Mo tabu speret blong God, no paoa blong hem, i save givim “paoa ya we i bigfala tumas” long yu, blong yu laef tru long olgeta wanwan dei. (2 Korin 4:7) Rimemba se: God i save halpem ol man blong hem blong oli stanap strong tru long enikaen problem we oli fesem.

Wan woman we pikinini blong hem i ded, i tingbaot olsem wanem prea i bin halpem hem mo hasban blong hem blong winim hadtaem ya. Hem i se: “Sipos mitufala i stap long haos long naet mo sore blong mitufala i kam antap bitim mak, ale mitufala i prea tugeta long bigfala voes. Evri taem we mitufala i mas mekem wan samting we mitufala i bin mekem wetem pikinini blong mitufala bifo—olsem ol miting mo asembli—mitufala i prea blong kasem paoa. Taem mitufala i girap long moning mo luksave se hem i no moa stap, mitufala i harem olsem se sore blong mitufala i bigwan tumas blong winim. Long taem ya nao, mitufala i prea long Jeova blong i halpem mitufala. I rili hadwok long mi blong kambak long haos mi wan, mi no save from wanem i olsem. Taswe, evritaem mi kam kasem haos mi wan, mi prea long Jeova blong i halpem mi blong gat wan tingting we i kwaet.” Woman ya i rili bilif strong se ol prea ya oli gat paoa. Yu tu, maet yu faenem se prea oltaem i save givhan bigwan, nao ‘pis we God bambae i givim, i bigfala moa, i bitim save blong yumi olgeta, mo bambae hem i lukaot long hat mo paoa blong tingting blong yumi.’—Filipae 4:6, 7; Rom 12:12.

Taem God i halpem yumi, samting ya i rili save mekem tingting blong yumi i kwaet. Kristin aposol Pol i talem se God i ‘stap givhan long yumi long olgeta trabol blong yumi, blong mekem yumi haremgud. Nao taem ol narafala man oli gat trabol, yumi save givhan long olgeta blong mekem olgeta oli haremgud.’ Tru tumas, help we God i givim bambae i no karemaot olgeta soa evriwan, be, hem i save mekem se i moa isi long yumi blong fesem strong traem ya. Hemia i no minim se bambae yu no moa krae, mo se bambae yu fogetem hemia we yu laekem hem we i ded finis. No gat. Be bambae yu kamgud bakegen. Mo taem yu mekem olsem, trabol ya we i kasem yu finis bambae i mekem se yu kasem save moa mo gat moa sore long ol narafala, we oli nidim help blong winim semkaen trabol ya.—2 Korin 1:4.