1. Bela’ane Ecclésiaste 7:20 na ô kate benya mejôô Njô bôte Salomon a nga jô.

 NJÔ bôte Salomon a nga jô na: “Zôsôa môt a nji bo si nyô, a bo mvaé, te bo abé.” (Éc. 7:20) Mejô mete me ne abôm ane koé! Bia bese bi be’e metyi ya abé. (1 Jean 1:8) Ajô te, da sili na Zambe a jamé bia a na bôt bevok be jamé bia.

2. Aval avé wo wô’ôtan éyoñe mvôé jôé ja jamé wo?

² Teke bisô na môs éziñ ô nga bo jam e nga taé mvôé jôé éziñe nlem. Mbôle ô mbe ô yi na ô kôm ajô ete a na mi beta bi mbamba élat, ô nga sili nye njaman a nlem wôé ôse. Aval avé ô nga wô’ôtan éyoñ mvôé jôé é nga jamé wo a nleme wé ôse? Ye nlem ô nga bômbô wo si? Ôwé, ô mbe fe mevak!

3. Jé bia zu yen ayé’é di?

³ Bia yi na Yéhôva a bo beta Mvôé wongan, ve e ne kui na bi jô nge ke bo jam da taé nye nlem. Nde, amu jé bi ne tabe ndi na Yéhôva a ne ôjeja’a ya jamé bia? Nsela’ane mbé a ne zañ éyoñ Yéhôva a jamé bia a éyoñ bia jamé môt? A za nnye Yéhôva a jamé?

4. Amu jé bi ne tabe ndi na Yéhôva a ne ôjeja’a ya jamé?

⁴ Kalate Zambe a ka’ale bia na Yéhôva a ne ôjeja’a ya jamé bia. Éyoñ Yéhôva a nga yené be Moïse nkôle Sinaï, A nga lôme éngele wé na a ke kate Moïse na: “Yéhôva, Yéhôva, Zambe ya éngôngo a mvam, ôte’ete’e ya yaa, a  bili abui mvam a benya mejôô; a ba’ale mvame jé mfa’a ya betoyini be bôt, a jamé mbia be mam, a minkoban.” (Nk. 34:6, 7) Yéhôva a ne mbamba nlem, a ne fe Zambe ya nkoon éngôngol. A ne éyoñ ése ôjeja’a ya jamé bebo mam abé ba kôñelane nlem.​—Néh. 9:17; Bs. 86:15.

5. Besam 103:13, 14 a jô na ñyemane Yéhôva a yeme bia wo tindi nye na a bo jé?

⁵ Mbôle Yéhôva nnye a nga téé bia, a yeme bia édok été. Tame ve’ele fas! A yeme môt a binam ase a ne si nyi nya ñyemane. (Bs. 139:15-17) Ajô te, a yem bevôm bese bi ne ések amu metyi ya abé bebiaé bangan be nga kôé bia. Nde fe, a kôme yeme mam mese me nga kui bia ényiñ, a me nga bo na bi bo avale môte bi ne den. Ñyeman ôte ôse wo tindi Yéhôva na a bo jé? Wo tindi nye na a ko bia éngôngol.​—Bs. 78:39; lañe’e Besam 103:13, 14.

6. Aval avé Yéhôva a nga liti na a ne ôjeja’a ya jamé bia?

⁶ Yéhôva a litiya bia na a ne ôjeja’a ya jamé bia. A yem na mimboone mi môt a binam ôsu, Adam, mi nga bo na bi bi biyo’é ya nsem a awu. (Bero. 5:12) Teke jôm éziñ bi ne bo asu na bi kôté biabebien nge ke môt mfe abé ete. Ve Zambe wongan ya nye’an a nga yeme tebe été jangan, ane a nga bo jam éziñ asu na a kôté bia. Jam avé? Jean 3:16 a jô na Yéhôva a nga lôm atyi’i Mone dé asu na a zu wu señe jangan. (Mt. 20:28; Bero. 5:19) Yésus a nga wu a butane mam abé mangan, asu na a nyii môt ase é buni nye. (Beh. 2:9) Ngo’o abim mintaé Yéhôva a nga wôk éyoñ a nga yen ane bebo mam abé ba samele atyi’i Mone dé a su’ulane wôé nye! Teke vaa nge beté, Yéhôva a nji ye kañese na Mone wé a wu nalé nge a nji be a bili nkômban ya jamé bia.

7. Bôte bevé Yéhôva a nga jamé a nlem ôse?

⁷ Kalate Zambe a ne njalan a minkañete mi bôt Yéhôva a nga jamé a nlem ôse. (Beép. 4:32) Wo simesane za? Éko éziñ wo simesane Njô bôte Manassé. Môt ate a nga bo angôndô ya mbia be  mam mis me Yéhôva. A nga mias évus ékaña’a. A nga wôé bone bé asu na a ve be bivuse bezambe metuna’a. A nga bele fe ke telé éve’ela évuse zambe éziñ e temple Yéhôva a ne étyi. Kalate Zambe a jô na Manassé “a nga bo abé abui mise me Yéhôva, a soñ nye.” (2 Mka. 33:2-7) Ve éyoñ Manassé a nga jôban nya njôbane, Yéhôva a nga jamé nye a nlem ôse, a beta fe nye ve éto njôô. (2 Mka. 33:12, 13) Éko éziñ wo simesane fe Njô bôte David. Nye fe a nga bo mbia minsem mis me Yéhôva. A nga bo mejian, a wôé fe môt. Ve David a nga kôme jôban abé dé, a meme bikobe bié, ane Yéhôva a nga jamé nye. (2 Sa. 12:9, 10, 13, 14) Ôwé, bi ne fo’o tabe ndi na Yéhôva a ne ôjeja’a ya jamé bia. A avale bia zu yen, éyoñ Yéhôva a jamé môt, a nji bo ane éyoñ môt a jamé nyu mbok.

8. Mbôle Yéhôva a yeme tyi’i mejô, aval avé nalé a volô nye na a yeme jamé?

⁸ Yéhôva a ne “Ntyi’i Mejô ya si se.” Mbamba ntyi’i mejô a yiane kôme yeme metiñ mese. Yéhôva nnye a ne Ntyi’i mejô wongan. A kôme yeme metiñ mese, amu nnye a ve bia me. (És. 33:22) Teke môt éziñ a yem jam e ne abé nge ke zôsô ane Yéhôva. Jam avé afe mbamba ntyi’i mejô a yiane yem? A yiane yeme mam mese ma bôman ajô éziñ ôsusua na a tyi’i de. Mfa’a ôte bi ne jô na Yéhôva étam nnye a ne mbamba ntyi’i mejô, amu teke jôm éziñ é solô mise mé.

9. Mam mevé Yéhôva a fombô éyoñ a tyi’i na a jamé môt?

⁹ Yéhôva a selane betyi’i mejô ya émo ji. Éyoñ ése a kômbô tyik ajô éziñ, a yeme mam mese me tii a ajô ete. (Met. 18:20, 21; Bs. 90:8) A su’u ki ve mam môt a ne ngule ya yen nge wôk, a kôme yeme mam mese me ne wulu mimboon mi môt a binam, aval ane mefulu a nga bialé a me, aval be nga yale nye, vôm a nga nañ, a nge a kon nlem. Yéhôva a yeme fe mam mese me ne bia minlem été. A yeme mam ma tindi môt na a bo jam éziñ, minsôñane mié, a minkômban mié. Teke jam éziñ e ne nsolane mise me Yéhôva. (Beh. 4:13) Ajô te, éyoñ ése Yéhôva a jamé môt, a kôme yem été jé, a mam mese ma bôman ényiñe jé.

10. Amu jé bi ne jô na mintyi’ane mejô mi Yéhôva mi ne kom ése zôsô?

¹⁰ Mintyi’an mejô mi Yéhôva mi ne kom ése zôsô. A nji bo ôbangam a zen éziñ. Yéhôva a ne teke jamé môt amu a bili mbamba éyeka’a, amu a ne mfañe môt, nkukum, nge ke na a yeme bo abui mam. (1 Sa. 16:7; Jc. 2:1-4) Nde fe, teke môt a ne ngule ya yemete Yéhôva na a bo jam éziñ, nge ke bo nye ébotezel. (2 Mka. 19:7) A ne teke nyoñ mintyi’ane mié amu a wôk ôlun, nge ke amu a ko môt éziñ woñ. (Nk. 34:7) Teke bisô na Yéhôva a dañ betyi’i mejô bese ya si nyu, amu a kôme yem été jangan.​—Lañe’e Deutéronome 32:4.

11. Mfa’a ôvé njamane Yéhôva a jamé bia wo selan a wu môt a binam?

¹¹ Bôte be nga tili mimfufube mintilan ya nkobô Hébreu be mbe be yeme’e na Yéhôva a jamé ki ane bôte bevok. Bevôm béziñ, be nga belan éfia ya nkobô Hébreu é ne ngum aval. Beyeme mam ba jô na “ba belan éfia éte fo’o  ve éyoñ ba liti aval avé Yéhôva a jamé bebo mam abé. Be ne teke belan a éfia éte asu na be kobô ajô zezé njamane môt a binam a jamé nyu mbok.” Yéhôva étam nnye a ne ngule ya kôme jamé mbo abé a kôñelane nlem. Jé ja boban éyoñ Yéhôva a jamé bia?

12-13. (a) Bibotane bivé môt a bi éyoñ Yéhôva a jamé nye? (b) Bibotane bite bia tabe nté ôvé?

¹² Éyoñ wo kañese na Yéhôva a jaméya wo, wo ye bu’ubane “melu me ya évôvoé.” Nalé a tinane na nlem wé bômbô wo si ne mieññ, a wé bi mone môte ya nlem a too mfuban. Avale njaman ete e vo’o so be môt a binam, e ne ngule ya so fo’o ve be “Yéhôva émien.” (Mam. 3:19) Éyoñe Yéhôva a jamé bia, a beta kôm élat é mbe zañe jangan aval e ne na, a nto ve ane bi nji bo nsem môs éziñ.

¹³ Éyoñ Yéhôva a jaméya bia, a ye ke beta ve bia bijô nge ke foñôsô bia amu nsem ôte. (És. 43:25; Jr. 31:34) Yéhôva a wua minsem miangan ôyap, “nté vôme jôp da tôô a kandane vôm jôp da dim.” * (Bs. 103:12) Éyoñ bia simesan abim avé Yéhôva a ne nkômesane ya jamé bia, bi ne njalan a mvean akéva a ésemé. (Bs. 130:4) Ve za a ne ngule ya bu’uban avale njaman mam abé ete?

14. Mam mevé ma bo na Yéhôva a jamé môt?

¹⁴ Bia te yene na, éyoñe Yéhôva a tyi’i na a jamé môt, a fombô ki nge a te bo beta nsem nge momo. Bia te fe yene na, mbôle Yéhôva a ne Nté wongan, Mvee melebe wongan, a Ntyi’i mejô wongan, a bili abui ñyeman e ne volô nye na a tyi’i nge é jamé môt nge momo. Ve mam mevé Yéhôva a taté fombô ôsusua na a tyi’i na a jamé môt?

15. Luc 12:47, 48 a liti na jam avé Yéhôva a fombô ôsusua na a jamé bia?

¹⁵ Jame da Yéhôva a fombô e ne nge mbo nsem a mbe a yeme’e na jam a bo e ne abé. Yésus a nga timine jam ete ne sañesañ e Luc 12:47, 48. (Lañe’ek.)  Éyoñe môt a tyi’i na a bo jam éziñ émien a kôme yeme na e ne abé mise me Yéhôva, a bo beta nsem; Yéhôva a ne tyi’i na a jamé ki avale môt ete. (Marc 3:29; Jean 9:41) Ve e ne été na, biyoñ biziñ, bi wô’ô yeme na jam bia te bo e ne abé. Nde, éyoñ nalé a kui, ye bi ne bi ndi nleme na Yéhôva é jamé bia? Ôwé! Amu Yéhôva a fombô fe jam afe asu na a tyi’i nge a ye jamé bia.

16. Jé é ne nya njôbane, a amu jé é ne mfi na bi jôbane nya njôbane asu na Yéhôva a jamé bia?

¹⁶ Yéhôva a fombô fe nge môt a te sem a jôban abé dé nya njôbane. Jé nalé a tinan? Éyoñ môt a jôban, “a tyendé ôsimesane wé, mboone wé nge ke minsôñane mié.” Nalé a tinane fe na, môt ate a wô’ô jam a nga bo angôndô ya abé, nge ke na a wôk émien ôlun amu a nji bo mbamba be mam. Môt a jôbane nya njôbane a wô’ô ke nlem mintaé fo’o ve amu a te bo mbia jam, a wô’ô fe nleme mintaé amu jam ete da te ndaman élate jé a Yéhôva. Te vuane na Njô bôte Manassé ba David bese bebaane be nga bo mbia minsem, ve Yéhôva a nga jamé be amu be nga jôbane nya njôbane. (1 Bb. 14:8) Ôwé, Yéhôva é jamé bia fo’o ve nge a yene na bia jôban abé bi nga bo nya njôbane. Bia yiane ki su’u ve na bia wô’ô jam bi nga bo abé, bia yiane fe bo nkômesane ya tyendé abo dulu dangan, * a jam ete nde fe Yéhôva a fombô.

17. Jé é ne nkôñelane minlem, a amu jé é ne mfi na bi kôñelane minlem asu na te bia beta bo minsem bi nga bo melu mvus? (Ésaïe 55:7.)

¹⁷ Beta jam mfe Yéhôva a fombô a ne nge môt a te kôñelane nlem. Nkôñelane nlem ô ne “éyoñ môt a tyendé abo dulu dé.” Nalé a tinane na môt a yiane jô’é mbia be mam a mbe a bo’ok, a taté na a tôñesane mam Yéhôva a yene mvaé. (Lañe’e Ésaïe 55:7.) A yiane tyendé ôsimesane wé, a jeñe na a bi ôsimesane Yéhôva. (Bero. 12:2; Beép. 4:23) A yiane nyoñ ntyi’an ya jô’é mbia mimboone  mié ya melu mvus a vaa mbia b’asimesan a mbe a bili. (Beco. 3:7-10) Nya ajôô a ne fe na, ntañ ñwô wo ve Yéhôva nya mbôka’a asu na a jamé bia a bo na bi bo mfuban mise mé. Yéhôva é belane ntañ asu na a jamé bia nge a yen ane bia ve ngule ése na bi bo mintyendan.​—1 Jean 1:7.

18. Jé bia te yen a lat a njamane mam abé wo so be Yéhôva?

¹⁸ Bi tame zu wôlôkan mintene miñye’elane bia te yen ayé’é di. Bia te yene na teke môt mfe a ne jamé ane Yéhôva. Amu jé bia jô nalé? Jam ôsu, a ne ôjeja’a ya jamé. Jame baa, a yeme bia édo’o ñyeman. A yeme mam mese me tii a ényiñe jangan, a nnye étam a ne yem nge bia jôbane nya njôbane. A jame lale, éyoñe Yéhôva a jamé bia, a vuane jam bia te bo, fo’o ve ane bi nji bo nsem ôte môs éziñ. Nalé a bo na mone môte ya nleme wongan a bo mfuban, a na bi beta bi mbamba élat a nye.

19. Amu jé bi ne tabe meva’a été akusa bo bi be’e metyi ya abé, a na bia ke ôsu a sem?

¹⁹ Nya ajôô a ne na, nté ôse bi nga’an bi be’e metyi ya abé, bii ke ôsu a bo minsem? Ve bi ne bi ngul nyul nge bia lañe mejô ya Étude perspicace des Écritures, volume 2, afep 764 ma: “Mbôle Yéhôva a ko bebo bisaé bé éngôngol, a yeme’e na be ne ések, ba yiane ki ke ôsu a ve bebiene bijô amu mbia be mam be nga bo melu mvus amu be be’e metyi ya abé. (Bs 103:8-14; 130:3) Nge ba ve ngule ya wulu ba’aba’a a Zambe mban, be ne tabe mevak été. (Beph 4:4-6; 1Jean 3:19-22).” Mejô mete ma ve fo’o bia ngule nyul!

20. Jé bii yen ayé’é da zu?

²⁰ Bi ne mevak amu Yéhôva a ne ôjeja’a ya jamé bia éyoñ bia jôbane abé dangan nya njôbane. Nde, aval avé bi ne vu Yéhôva mfa’a ôte? Njaman môt a jamé nyu mbok wo funane wu Yéhôva mimfa’a mivé, a wo selane wô mimfa’a mivé? Amu jé é ne mfi na bi kôme wô’ô nsela’ane ate? Ayé’é da zu dé ve éyalan ya minsili mite.