Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

Jehová Diosan chuymaparuw purtʼäna

Jehová Diosan chuymaparuw purtʼäna

Jehová Diosan chuymaparuw purtʼäna

¿BIBLIAN qillqatäki uka Davitat lupʼisax kunsa amtta? ¿Filistea markankir Goliat sat jachʼa jaqir jiwayatapti amtta? ¿Saúl reyimpi arknaqata uñjasisin wasarar imantasir sarxäna ukt amtta? ¿Bat-sebampi jachʼa juchar purïna ukat jan waltʼäwinakan uñjasïna ukcha amtta? ¿Jan ukax Diosan amuytʼayatäsin Salmos libron qillqatäki uka poemanakapatcha amtta?

Kuna luräwinaktï Jehová Diosax churkäna ukanakxa, Davitax sumwa phuqäna, ukat walja kutis atipjkchïnxa, jan waltʼäwinakans uñjasirakïnwa. Ukampisa, Davitax Jehová Diosan “chuymapar purtʼkiri” jaqïnwa, kunjamtï Samuel profetax arsuwaykatayna ukhama, ukaw jiwasatakix yatiqaskayaxa (1 Samuel 13:14).

Davitax waynitukïskäna ukhaw uka profeciax phuqasiwayi. Jupax Jehová Diosan chuymapar purtʼir jaqiw sasin jiwasat sir istʼañxa, taqiniw munsnaxa. Ukhamäñatakixa, ¿kun lurañas wakisispa? Kunsa Davitax waynitükäna ukhax luräna uka tuqinakat yatxatañaw yanaptʼistani.

Familia ukat trabajo

Davitan awkipa ukat Rut warmina ukat Boaz chachan Jesé allchhipaxa, Diosar taqi chuyma yupaychirïnwa, kunattix Davitarusa ukat Davitan paqallqu jilaparusa ukat pä kullakaparusa jiskʼatpachaw Moisesan Leyinakaparjam uywäna. Mä qʼuchupanxa, Davitax mä esclavan yuqapäkaspas ukhamwa jupa pachpat qillqatayna (Salmo 116:16). Davitan taykapan sutipax janiw Biblian qillqatäkiti, ukampis jupaw Davitarux ajay tuqit yatichpachäna sasaw waljanix sapxi. Uka tuqit mä yatxattʼatax akham siwa: “Amuyataxa, kunsa Diosax markap layku nayrax luräna ukanakxa, jupaw nayraqatx Davitar yatiypachäna” sasa. Rut warmina ukat Boaz chachan sarnaqäwipats yatiyarakpachänwa.

Bibliax Davitat parlañ qalltki ukhaxa, awkipan uwijanakap awatiri mä waynitukïskänwa. Uwijanak uñjañatakix walja urunaka ukat arumanakaw sapki pampan jikxataspachäna. ¿Uka pampanakan jurnala ukat sapaki jikxatasiñax kunjamakïkpachäna uk amuytʼasmati?

Davitan familiapax Belén sat mä jiskʼa markanwa jakasïna, uka markaxa, Judá markankir lomanak patankänwa. Qalarara uraqinakanxa trigompi cebadampiw puqüna ukat qullu aynach irama suma uraqinakansa ukat vallenakansa olivo quqanaka, uva yapunaka ukat kunayman achunakaw utjäna. Uka tiemponakanxa, jan yapuchat lomanakax uwija awatiñatakïpachänwa. Uka lomanakat uksarux wasarakiw utjxäna.

Davitax uwijanak awatkasinx jan walinakan jikxatasirakïnwa. Uka lomanakanwa uwijanak apaqañ munir mä leonaru ukat osor saykatäna. * Jan axsartasaw uka animalanakar arktasin jiwarayäna ukat uwijanakap aparasïna (1 Samuel 17:34-36). Inas uka tiemponakan jupax qʼuraw sum apnaqañ yatiqchïna, kunjamtï Benjamín tribunkïrinakax qʼurawtʼiripkäna ukhama, “jupanakasti mä ñikʼutarus jan pantjasa qalampi qʼurawtʼirinakänwa” (Jueces 20:14-16; 1 Samuel 17:49).

Tiempo janiw ukhamak aptʼaskänti

Uwija awatisax niya jila partex sapakiw jikxatasïna, ukampis Davitax janiw ukhamak tiempo aptʼaskänti. Jan ukasti, uka tiemponxa lupʼïnwa ukat waynitükasin kuntï lupʼkäna ukanakx inas salmonakan qillqawayarakchïna. ¿Ukhati Diosan taqi luratanakapat qawqchʼäkis jaqix uk amuytʼpachäna? ¿Jan ukax ukhati Jehová Diosan “lurat” Intita, Phaxsita ukat warawaranakat lupʼpachäna? ¿Belén pampanakanti achuyir suma uraqinaka, wakanaka, jamachʼinaka ukat “chʼuminkir animalanaka” uñjpachäna? (Salmo 8:3-9; 19:1-6.)

Chiqpachansa, Davitax ukham awatirïtapatwa kunja khuyaptʼayasiñampis Jehová Diosax yupaychirinakapar uñji uk amuyäna. Ukatwa akham sasin qʼuchüna: “Tatituw awatirixaxa, janiw kunats tʼaqhiskäti: suma chʼuxña pastonakaruw samartʼayitu; qʼuma uma thiyanakaruw awatitu. Axsarkay laxa chʼamak chiqawja sarkasasa, janiw kunarus axsarkäti, nayamp chik saratam layku: lawamasa, thujrumasa, chʼam churitani” sasa (Salmo 23:1, 2, 4).

Kunatarak ukanakat parlaskistusti sasin inas jisktʼassna. Kunattix jupaxa Jehová Diosan luratanakapata ukat kunjamsa Diosampix apasiski ukanakat wal lupʼitapatwa Jehová Diosamp sum apasïna ukat chuymaparus purtʼarakïna. ¿Jiwasat kamsasirakispasa?

Jehová Diosan luratanakap uñjasina ukat ukanakat lupʼisinxa, ¿janit Jupar wal jachʼañchañ munktanxa? Kunjamsa Jehová Diosax jaqinakar uñji ukanakat lupʼisaxa, ¿janit Diosar jukʼamp munasktanxa? Chiqas chuymasan ukham jikxatasiñasatakixa, oración tuqiw Qullan Arupata ukat luratanakapat lupʼiñatak tiempo apstʼasiñasa. Ukham lupʼiñaw Jehová Diosar jukʼamp sum uñtʼañ yanaptʼistani, ukhamatwa Jupar munasirakiñäni. Ukxa niyas taqiniw lurapxaspa, jilïrinakasa ukat wayn tawaqunakasa. Chiqansa Davitax waynitutpachaw Jehová Diosamp sum apasïna, ¿kunjamatsa uk yattanxa?

Davitaruw reyïñapatak ajllisi

Kunapachatï Jehová Diosax Saúl reyir markap apnaqañapataki jan askirjam uñjxäna ukhaxa, akham sasaw Samuel profetar säna: “¿Kunapachkamas ukham llakitaki sarnaqäta uka Saúl reyi laykuxa? Janiw nayax munkxti jupan Israel markxaru reyikïskañapxa. Jichhax sartasim, ukat uka waxraru aceitempi phuqhantam, ukatsti Isaí [‘Jesé’, NM] chachan utapar sarañamwa munta, Belén chiqaru, nayasti mayni wawaparuw ajllista reyïñapataki” sasa (1 Samuel 16:1).

Belén markar purïna ukhaxa, yuqanakam tantachthapim sasaw profetax Jesé chachar säna. ¿Khitirus reyïñapatak ajllpachäni? Eliab jilïr yuqapar uñjasaxa, akham sasaw amuypachäna: ‘Akapunïpachawa’ sasa. Ukampis Jehová Diosax akham sänwa: “Jan jumax uñnaqapataki, ukhamarak jachʼa tansätapataksa ajllimti, nayasti ukanakxa maysaruw apanuktxa. Janiw kuntix jaqix uñkatki ukhamäkaniti; jaqix uñnaqakwa uñjixa, ukampisa nayax jaqin chuymapwa yatiraktxa, ukwa uñjaraktxa” sasa. Uka pachparakwa Jehová Diosax Abinadab, Sama ukat mayni pusi jilanakaparus jan ajllkänti. Ukat Bibliax akham saskakiwa: “Ukat Isaí jaqirux jisktʼäna: ‘¿Janit jukʼampi yuqanakamax utjkxi?’ sasa. ‘Sinti sullkäki ukaw utjaski, jupasti oveja awatiriwa’ sasaw Isaí chachax sarakïna” (1 Samuel 16: 7, 11).

Uk sasaxa, “janjamakiw Davitar thaqkpachätati” sasins siskaspa ukhamänwa. Davitarux familiapan sullk sullkätapatwa awkipan uwijanakap awatiñapatak khitapxäna. Ukampis Jehová Diosax juparuw ajllïna, kunattix kunjam chuymanïnsa Davitax ukwa Diosax uñjäna. Ukat Jesé chachax Davitar irptayankäna ukhax akham sasaw Jehová Diosax Samuelur säna: “‘Akapï reyitaki ajllitäñapäki ukaxa. Jichhax sartasim, ukatsti juparux reyïñapataki yaqhachxam’ sasa. Ukat Samuelux jankʼakiw aceiten waxra aptasinxa, jilanakap nayraqatanwa uka waynarux reyïñapataki yaqhachxäna [...] Ukat uksarusti Tatitun ajayupaw jupxankäna” (1 Samuel 16:12, 13).

Reyïñapataki ajllitäkäna ukhaxa, Davitax qhawqha maranïnsa ukx janiw yatiskiti. Ukampis mä qhawqha tiempotxa, Eliab, Abinadab ukat Sama sat jilanakapax Saúl reyin ejercitopankxapxänwa. Inas mayni phisqa jilanakapax ejercitor sarañapatakix maranak jan phuqapkchïnti. Janiw jupanakax 20 maranaks phuqapkpachänti, ukha maraniw chachanakax Israel markankir ejercitopar mantapxäna (Números 1:3; 1 Samuel 17:13, 14). Ukhamäkchïn janisa, kunapachatï Jehová Diosax Davitar ajllkäna ukhaxa, jupatakix Diosampi sum apasiñaw wali wakiskirïpachänxa. Chiqpachansa, kuntï Diosat yatkäna ukanakat lupʼisaw Jehová Diosampix sum apasïna.

Jichhürunakanxa, ukhamarakiw Diosamp sum apasipxañapatakix waynitunakaru ukat tawaqitanakar chʼamañchtʼañasa. Ukatpï, awk taykanaka, ¿Biblian yatichäwinakapata, Diosan luratanakapat lupʼipxañapataki, ukat kuntï Bibliax Diosat siski ukanakat yatxatapxañapatak wawanakamar chʼamañchtʼasipktati? (Deuteronomio 6:4-9.) Wayn tawaqunaka, ¿jumanak pachpati Diosamp sum apasiñatak chʼamachasisipkta? Bibliat apstʼat walja qillqatanakaw utji, ukanakatxa Yatiyañataki ukat ¡Despertad! revistanakax jumanakar yanaptʼañatak amtamp waktʼayatawa. *

Arpa sum toctʼäna

Kunjamtï salmonakan qillqatäki ukanakax amuytʼaykistuxa, ukhamarakiw musicapax kunjamänsa Davitax awitirjamax uk amuytʼayistaspäna. Kuna musictï qʼuchkasin toctʼkäna uka musicanakax janis jichhürunakan utjkchitixa, jupax suma musicanak apsurïtapa ukat toctʼirïtap yattanwa. Chiqansa, arpa sum toctʼañ yatitapatwa Saúl reyix jupan nayraqatapan toctʼañapatak Davitar jawsayäna (1 Samuel 16:18-23). *

¿Davitax kawkinsa ukat kunapachas ukham sum toctʼañ yatiqäna? Uwijanak awatkasaw yatiqpachäna. Waynitutpacha Jehová Diosar taqi chuyma qʼuchutapxa sum amuytanxa. Ukham taqi chuyma ukat jan jithiqtas yupaychatapatwa Jehová Diosax Davitar ajllïna.

Aka yatichäwinxa, waynitükasin kunjamsa Davitax Diosampix apasïna ukakwa yatxatawaytanxa. Ukampis kunanaksa Belén pampanakan luräna ukanakat amtasin qillqkäna, ukanakaw qhipat kunjam jaqikïskäns jupax uk amuytʼayistu. Mä qʼuchupanx akham sänwa: “Nayra pachanakat amtasta, taqpach luräwinakamat lupʼta, amparamamp luratanakamat amuykipta” sasa (Salmo 143:5). Chuymatpach Davitan arstʼata aka salmosa ukat yaqha salmonakapasa, khitinakatï Jehová Diosan chuymapar purtʼañ munapki jupanakatakix wali yatiqaskayapuniwa.

[Qhanañchäwinaka]

^ Siria markankir osoxa, niya 140 kilonakanïnwa, uka tiemponxa uka osox Palestina markanwa utjäna ukat may tʼaxllisakiw yaqha animalarusa jan ukax mä jaqirus jiwayaspäna. Uka chiqanxa, walja leonanakaw utjarakïna. Kunjamtï Isaías 31:4 qillqatan siskixa, awatirinakax janiw uwijap aparirjamapkänti, kunattix “mä leonax [...] janiw awatirinakampi sustjayaskiti”.

^ Jehová Diosan Qhanañchirinakapan luratawa.

^ Khititï Davitar irpaniñapatak Saúl reyir parlkäna jupaxa, akham sänwa: “Kunapachatix kunsa parli ukkhax, wali suma amuyumpiw parli, ukhamarak wali suma uñaqtʼani waynawa. Tatitusti jupampirakiwa” sasa (1 Samuel 16:18).