Iporãpa ñañeʼẽ Ñandejárare umi mitãme?

“Heta oĩ heʼíva ijehe irrelihiosoha, péro oporohayhu rangue oñemoĩ ndochaʼéi hapicháre.” (JONATHAN SWIFT, ESKRITÓR IRLANDAYGUA)

PÉICHA heʼivaʼekue ko karai síglo 18-pe, ha koʼag̃aite peve heta opensa haʼéicha. Heta tetãme oĩ heʼíva sy ha túva noñeʼẽivaʼerãha ifamíliape Ñandejárare. Ha opensa hikuái umi mitã tuicha ojeperhudikaha ituvakuéra irrelihiósoramo.

Ha nde, mbaʼépa repensa? Mbaʼépa oĩ porãve ndéve g̃uarã? Oĩ heʼíva:

● Ndojehejaivaʼerã tuvakuéra oñeʼẽ Ñandejárare ifamíliape.

● Tuvakuéra ohaʼarõvaʼerã ifamília okakuaa raẽ oñeʼẽ hag̃ua chupekuéra rrelihiónre.

● Umi mitã michĩ aja, sy ha túva omboʼevaʼerã chupekuéra irrelihión. Péro okakuaa rire, ohejavaʼerã haʼekuéra oiporavo mávapa osegíta.

● Umi mitã katuete osegivaʼerã ituvakuéra rrelihión.

Operhudikápa mitãnguérape pe rrelihión?

Ndaiporichéne túva operhudikaséva ifamíliape. Péro, ojehecha piko ombyaiha mitãnguérape pe rrelihión? Heta áñorema oĩ sientífiko ostudiáva mbaʼépa ojapo umi mitãre sy ha túva omboʼéramo chupekuéra irrelihión. Mbaʼépa otopa hikuái?

Haʼekuéra heʼi pe rrelihión tuichaiterei oipytyvõha mitãnguérape, ndahaʼéi operhudikáva chupekuéra. Áño 2008-pe rrevísta Social Science Research * omombeʼu ojejapo hague peteĩ estúdio ha ojetopa “pe rrelihión omoag̃uiveha ojuehe sy ha túvape ifamíliare”. Pe rrevísta heʼi avei: “Heta mitãme g̃uarã Ñandejára iñimportanteterei ha avei pe rrelihión, ha upéva oipytyvõ chupekuéra ojogueraha porã hag̃ua hogayguakuérandi”. Jesucristo oĩrõ guare ko yvy ape ári heʼivaʼekue avei: ‘Ovyʼa umi ohechakuaáva oikotevẽha Ñandejárare’ (Mateo 5:3, NM).

Oĩ heʼíva tekotevẽha ñahaʼarõnte umi mitã okakuaa raẽ ñañeʼẽ hag̃ua chupekuéra Ñandejárare ha rrelihión rehe. Añete piko upéva? Umi opensáva péicha ndohechakuaái mitãnguéra ikatuha oaprende hetaiterei mbaʼe. Ñambojojakuaa chupekuéra peteĩ kuadérnore neʼĩrava ojeporu. Upévare sy ha túva oiporavovaʼerã “ohaítapa” ifamília pyʼapýpe umi mbaʼe iporãva haʼekuéra ogueroviáva ha oipytyvõtava umi mitãme, térãpa ohejáta oike iñakãmekuéra oimeraẽ mbaʼe oñemboʼéva upérupi.

Mbaʼépa pejapovaʼerã?

Ymaite guive ojehecha mbaʼéichapa heta hénte ndaijaʼéi hapicháre rrelihión káusare. Upéicharõ, mbaʼépa ojapovaʼerã tuvakuéra ani hag̃ua oiko ifamíliare Jonathan Swift heʼivaʼekue? Mbaʼéichapa ikatu omboʼe chupekuéra umi mbaʼe ogueroviáva ha oipytyvõtava umi mitãme ohayhu hag̃ua hapichakuérape?

Upearã oñembohovaivaʼerã koʼã mbohapy porandu: 1) Mbaʼépa tekotevẽ oñemboʼe chupekuéra? 2) Mávapa omboʼevaʼerã umi mitãme? 3) Mbaʼe mbaʼépa ikatu ojapo tuvakuéra omboʼe porãve hag̃ua ifamíliape?

[Nóta]