I Mani Loyi Kahle-kahle A Fumaka Misava?

KUMBEXANA a wu si tshama u hlangana ni varhangeri va swigevenga lava hlelekeke. Xana sweswo swi vula leswaku a va kona? Varhangeri va swigevenga va ni vuswikoti byo tumbeta xivumbeko xa vona hambi ku ri ku kongomisa swigevenga swin’wana ni loko va ri ekhotsweni. Kambe tinhloko-mhaka ta mahungu eka phepha-hungu malunghana ni swidzidziharisi, ku xavisa miri ni ku tlhakisiwa ka vanhu loko hi hlamusela swi nga ri swingani, swi hi tsundzuxa hi nkucetelo wo biha ni vuyelo lebyi nga riki kahle bya mintirho ni bya vukona bya tinhlayo teto ta vugevenga. Hikwalaho ka nkucetelo lowu va nga na wona eka vanhu, ha swi tiva leswaku varhangeri va swigevenga va kona.

Rito ra Xikwembu, ku nga Bibele, ri vula leswaku Sathana i munhu wa xiviri loyi ku fana ni murhangeri wa swigevenga, a vonaka leswaku ku rhandza kakwe ka hetiseka eka “mahlori ya mavunwa” ni “vuxisi lebyi nga lulamangiki.” Entiyisweni, Bibele yi vula leswaku u “tihundzula ntsumi ya ku vonakala.” (2 Vatesalonika 2:9, 10; 2 Vakorinto 11:14) Hilaha ku fanaka, vukona bya Diyavulosi byi nga vonaka hi mimfungho leyi a yi siyaka. Kambe, vanhu vo tala swa va tikela ku pfumela leswaku ku ni xivumbiwa xo biha xa moya lexi nga vonakiki. Emahlweni ko va hi swi kambisisa hi vukheta leswi Bibele yi swi vulaka hi Diyavulosi, a hi languteni swihinga swin’wana leswi tolovelekeke ni tidyondzo ta mavunwa leti sivelaka vanhu vo tala ku pfumela dyondzo ya leswaku Diyavulosi i munhu wa xiviri.

▪ “Swi tise ku yini leswaku Xikwembu lexi nga ni rirhandzu xi vumba Diyavulosi?” Leswi Bibele yi vulaka leswaku Xikwembu i xinene naswona xi hetisekile, swi vonaka swi nga twali ku ehleketa leswaku xi nga va xi vumbe xivumbiwa xo biha, lexi nga ni rivengo xi tlhela xi homboloka. Ntiyiso hileswaku Bibele a yi vuli leswaku Xikwembu xi vumbe munhu wo tano. Ku ri na sweswo, yi vula leswi hi Xikwembu: “Ribye, ntirho wakwe wu hetisekile, hikuva tindlela takwe hinkwato i vululami. Xikwembu xa vutshembeki, lexi nga riki na vuhomboloki; xi ni vululami naswona xi hava xisandzu.”—Deteronoma 32:4; Pisalema 5:4.

Yinhla leyi faneleke yi kambisisiwa hileswaku munhu la hetisekeke la tumbuluxiweke hi Xikwembu a nga endla nchumu wun’wana ni wun’wana lowu nga riki wunene. Ematshan’weni yo va Xikwembu xi endla swivumbiwa swa xona swi fana ni tirhoboto, xi swi nyike ntshunxeko wa ku tihlawulela. Hikwalaho, xivumbiwa lexi hetisekeke xi tlhela xi tlhariha xi nga tihlawulela ku endla leswinene kumbe leswo biha. Hakunene, i swiendlo swa xivumbiwa lexi nga ni vutlhari ntsena, munhu kumbe xivumbiwa xa moya lexi nga ni ntshunxeko wo tihlawulela leswi nga ni xikongomelo lexinene.

Hikwalaho, swa twisiseka ku gimeta hileswaku Xikwembu a xi nga ta nyika swivumbiwa swa xona ntshunxeko wo tihlawulela ivi hi hala tlhelo xi swi sivela leswaku swi nga endli swilo swo biha loko swi hlawula ku endla tano. Yesu u vulavule hi ku tirhisiwa ka ntshunxeko hi ndlela yo biha loko a vula leswi hi Diyavulosi: “A nga yimanga a tiyile entiyisweni.” (Yohane 8:44) Marito wolawo ma swi veka erivaleni leswaku loyi a hundzukeke Diyavulosi eku sunguleni a ri xivumbiwa xa moya lexi hetisekeke, loyi nkarhi wun’wana a tshameke a “[yima] a tiyile entiyisweni.” * Yehovha Xikwembu u endle swivumbiwa swakwe swi ri ni ntshunxeko wo tihlawulela  hikuva wa swi rhandza naswona wa swi tshemba.—Vona bokisi leri nge  “Xana Swivumbiwa Leswi Hetisekeke Swi Nga Lahlekeriwa Hi Ku Hetiseka?” eka tluka 6.

▪ “Diyavulosi i nandza wa Xikwembu” Eka van’wana, Bibele yi tikomba yi seketela vonelo leri eka buku ya Yobo. Hi ku ya hi nhlamuselo yin’wana ya Bibele, mhaka ya leswaku Diyavulosi a a “famba-famba emisaveni” a yi kombetela eka ntirho wa tinhlori ta khale ta le Peresiya, leti fambeke kutani ti vika ntirho lowu ti wu endleke eka hosi ya tona. (Yobo 1:7) Hambiswiritano, loko ku ri leswaku hakunene Diyavulosi a ku ri nhlori ya Xikwembu, hikwalaho ka yini a a fanele a hlamusela eka Xikwembu leswaku a “famba-famba emisaveni”? Ematshan’weni yo n’wi fanisa ni munghana wa Xikwembu, rungula leri nga eka Yobo ri vitana Diyavulosi hi vito leri nge Sathana, leri vulaka “Mukaneti,” hi hala tlhelo ri kombisa leswaku i Nala lonkulu wa Xikwembu. (Yobo 1:6) Kutani, xana mhaka ya leswaku Diyavulosi u endla ntirho wa Xikwembu yi huma kwihi?

Eku sunguleni ka lembe-xidzana ro sungula C.E., tibuku ta apocrypha, to tanihi leyi nge “Buku ya Yubili” ni leyi nge “Nawu Lowu Tolovelekeke” ta vukhongeri bya ntlawa wa le Qumran, ti kombise Diyavulosi tanihi loyi a tirhisanaka ni Xikwembu naswona a tlhela a yingisa ku rhandza ka xona. Ebukwini yakwe leyi nge Mephistopheles, n’wamatimu J.  B.  Russell, u hlamusela leswaku Mutisi wa Ndzhundzunuko wa Muprotestente Martin Luther a a teka Diyavulosi tanihi xitirho xa Xikwembu, “ku fana ni banga kumbe xikomu lexi a xi tirhisaka ku rima exirhapeni xakwe.” Russell u tlhele a vula leswaku “xikomu xi herisa mfava,” kambe swi sala emavokweni ya matimba ya Xikwembu, xisweswo swi hetisisa  ku rhandza ka Xikwembu. Endzhakunyana, dyondzo ya Luther yi amukeriwe hi mufundhisi wa Mufurwa John Calvin—loyi a khunguvanyiseke vapfumeri hi ku kombisa vululami. Hikwalaho ka yini Xikwembu lexi nga ni rirhandzu xi nga pfumelelanga vubihi ntsena kambe xi tlhele xi endla leswaku byi va kona? (Yakobo 1:13) Dyondzo leyi, ku katsa ni swilo swo chavisa swa lembe-xidzana ra vu-20, swi sivela vanhu vo tala ku pfumela eka Xikwembu ni le ka Diyavulosi.

▪ “Diyavulosi a hi xivumbiwa xa xiviri, ko va nchumu lowu ngo ehleketiwa ntsena” Ku teka Diyavulosi tanihi xivumbiwa lexi nga riki xa xiviri ni lexi ngo ehleketiwa ntsena swi nga endla leswaku hi nga ti twisisi nikatsongo tindzimana tin’wana ta Bibele. Hi xikombiso, hilaha swi hlamuseriweke hakona eka Yobo 2:3-6, i mani loyi Xikwembu a xi vulavula na yena? Xana a xi vulavula ni nchumu lowu ngo ehleketiwa kunene lowu nga eka Yobo, kumbexana a xi vulavula na Diyavulosi hi ku kongoma? Ku tlula kwalaho, xana Xikwembu a xi ta dzunisa ntirho wa Yobo kutani xi pfumelela leswaku a ringiwa hi nchumu lowu ngo ehleketiwa kunene? Ku ehleketa leswaku Yehovha u endle swilo sweswo, swi nga vula leswaku hi n’wi teka a ri Xikwembu lexi endlaka swilo swo biha, ematshan’weni yo n’wi teka tanihi ‘loyi eka yena ku nga riki na nchumu lexi nga lulamangiki.’ (Pisalema 92:15) Ku hambana ni sweswo, Xikwembu xi ale ku ‘tshambuluta voko ra xona’ xi vavisa Yobo. Swi le rivaleni leswaku Diyavulosi a hi xivumbiwa lexi ngo ehleketiwa kunene kumbe vumunhu lebyi nga tsakisiki bya Xikwembu kambe i munhu wa moya loyi a tiendleke Nala wa Xikwembu.

I Mani Loyi Kahle-kahle A Fumaka Misava?

Namuntlha vanhu vo tala va vula leswaku swi hundzeriwe hi nkarhi ku pfumela leswaku Diyavulosi u kona. Hambiswiritano, ku hava ndlela yin’wana ya ku hlamusela hi ndlela leyi enerisaka leswi endlaka leswaku ku va ni vubihi byo tarisa xileswi, handle ko vula leswaku byi vangiwa hi Diyavulosi. Entiyisweni, mhaka ya leswaku Diyavulosi a nga kona yi endle leswaku vanhu vo tala va honisa Xikwembu va tlhela va nga vi na mahanyelo lamanene.

Mutlhokovetseri wa lembe-xidzana ra vu-19 Charles-Pierre Baudelaire, u tsale a ku: “Mavunwa ya rihlaza lama Diyavulosi a hi xisaka ha wona, i ku hi endla hi ehleketa leswaku Diyavulosi a hi wa xiviri.” Hi ku cinca xivumbeko xakwe, Diyavulosi u endle leswaku vanhu va kanakana vukona bya Xikwembu. Loko Diyavulosi a nga ri munhu wa xiviri, xana sweswo a swi nga ta endla leswaku Xikwembu xi va ni vutihlamuleri eka vubihi hinkwabyo? Xana sweswo a hi swona leswi Diyavulosi a lavaka leswaku vanhu va swi tshemba?

Ku fana ni murhangeri wa swigevenga, Diyavulosi u cinca xivumbeko xakwe ku endlela leswaku a fikelela xikongomelo xakwe. Hi xihi xikongomelo xa kona? Bibele ya hlamula: “Xikwembu xa mafambiselo lawa ya swilo xi va [dlaye] mianakanyo, leswaku ku voninga ka mahungu lamanene lama vangamaka malunghana na Kreste, loyi a nga xifaniso xa Xikwembu, ku nga va voningeli.”—2 Vakorinto 4:4.

Xivutiso xa nkoka xa tlakuka. Xana Xikwembu xi ta endla yini hi xigevenga lexikulu lexi nga vonakiki lexi vangaka vubihi ni ku xaniseka hinkwako? Leswi hi ta swi kambisisa eka xihloko lexi landzelaka.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 5]

Xana Diyavulosi i nandza wa Xikwembu kumbe i mukaneti wa xona?

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 6]

 Xana Xivumbiwa Lexi Hetisekeke Xi Nga Hundzuka Lexi Nga Hetisekangiki?

Ku hetiseka loku Xikwembu xi ku nyikeke swivumbiwa swa xona swo tlhariha a ku ringanisiwi na nchumu. Hambileswi a vumbiweke a hetisekile, Adamu a a fanele a xixima swipimelo leswi a nyikiweke swona hi Muvumbi wakwe. Hi xikombiso, a nga ta dya thyaka, misava kumbe timhandzi handle ko vaviseka. Loko a a lo honisa nawu wa nkoka-misava kutani a tlula entshaveni leyi tlakukeke, a ta va a file kumbe a vaviseke swinene.

Hilaha ku fanaka, ku hava xivumbiwa lexi hetisekeke, ku nga munhu kumbe ntsumi, lexi nga tlulaka milawu ya mahanyelo leyi vekiweke hi Xikwembu handle ko tivangela vuyelo lebyi vavaka. Xisweswo, loko xivumbiwa xo tlhariha xi tirhisa ntshunxeko wa xona hi ndlela yo biha, xi wela exidyohweni hi ku olova.—Genesa 1:29; Matewu 4:4.